Горад Салвадор Salvador (Bahia) Герб[d] Сцяг[d] Краіна  Бразілія Каардынаты 12°58′15″ пд. ш. 38°30′39″ з. д.HGЯO Кіраўнік Bruno Reis[d] Заснаваны 1549 Плошча 706,799 км² Вышыня цэнтра 8 м Водныя аб’екты Атлантычны акіян, Bay of All Saints[d], Enseada dos Tainheiros[d], Enseada do Cabrito[d] і Baía de Aratu[d] Насельніцтва 2 892 625 чалавек (2007) Шчыльнасць 3840,0 чал./км² Часавы пояс UTC-3, летам UTC-2 Тэлефонны код 71 Паштовыя індэксы 40000-000 Афіцыйны сайт salvador.ba.gov.br (парт.) Салвадор на карце Бразіліі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Салвадо́р^[1] (парт.: Salvador — Збавіцель; поўная назва — Сан-Салвадор-да-Баія-ды-Тодус-ус-Сантус, парт.: São Salvador da Baía de Todos os Santos — Святы Збавіцель Заліва Усіх Святых) — трэці па памерах горад Бразіліі (пасля Сан-Паўлу і Рыа-дэ-Жанэйра), сталіца штата Баія. Горад да 1763 года быў сталіцай Бразіліі. Паводле даных перапісу 2010 года ў Салвадоры пражывала 2 676 606 чалавек^[2]

Знаходзіцца ў складзе буйной гарадской агламерацыі Салвадор. Таксама ўваходзіць у аднайменныя мезарэгіён і эканоміка-статыстычны мікрарэгіён.

Горад размяшчаецца на двух узроўнях. «Ніжні горад» знаходзіцца на ўзроўні мора, з’яўляючыся гандлёвым цэнтрам Салвадора. У «Верхнім горадзе» размешчаны ўрадавыя ўстановы, пабудаваныя ў каланіяльным стылі, музеі, цэрквы і сучасныя помнікі архітэктуры. З Верхняга горада ў ніжні можна спусціцца, скарыстаўшыся ўнікальным відам гарадскога транспарту — пад’ёмнікам Ласерда.

Бухта Усіх Святых, на берагах якой размешчаны горад, была ўпершыню наведана белымі ў 1500 годзе (экспедыцыя пад камандаваннем Педру Кабрала, якая паклала пачатак асваенню партугальцамі Паўднёвай Амерыкі). На наступны год картаграфаванне бухты здзейсніў іншы партугальскі даследчык — Гашпар ды Лемуш. Тым не менш, першая высадка на бераг была дзейснена толькі праз тры дзесяцігоддзі, ў 1531 годзе партугайльскай экспедыцый Мартына Афонсу ды Созы.

Горад заснаваны 29 сакавіка 1549 года партугальскімі пасяленцамі пад камандаваннем Тамэ ды Соза, першага прызначанага каралём губернатара каланіяльнай Бразіліі, і быў абвешчаны сталіцай партугальскіх уладанняў у Паўднёвай Амерыцы. У 1552 годзе ў Салвадоры быў заснаваны першая партугальская каталіцкая дыяцэзія па той бок Атлантычнага акіяна (Салвадор дагэтуль з’яўляецца сталіцай бразільскага каталіцтва). Наяўнасць зручнага порта і спрыяльныя ўмовы для гадоўлі цукровага трыснягу ў наваколлях хутка зрабілі горад цэнтрам эканамічнай актыўнасці вялізнага рэгіёна на паўночным усходзе кантынента. Аснову эканомікі Салвадора складаў марскі гандаль — экспарт цукару і імпарт рабоў.

Росквіт горада прыцягнуў увагу дзяржаў, якія супернічалі з Партугаліяй, і ў маі 1624 года Салвадор быў захоплены галандцамі пад камандаваннем адмірала Піта Хайна. Зрэшты, ужо ў маі 1625 года аб’яднаныя сілы партугальцаў і іспанцаў адбілі горад назад. У далейшым Салвадор служыў асноўнай базай для партугальцаў у барацьбе з Галандскай Бразіліяй.

Перанос сталіцы Бразіліі ў Рыа-дэ-Жанэйра, які адбыўся ў 1763 годзе, нанёс моцны ўдар па Салвадоры, пагрузіўшы яго ў стагнацыю на наступныя 150 гадоў. Працэс індустрыялізацыі краіны таксама ў значнай меры абмінуў горад. Толькі ў пачатку 1990-х гадах у Салвадоры былі разгорнуты шматлікія праекты па прывядзенні ў парадак гістарычнага цэнтра і прыцягненні турыстаў.

Салвадор размешчаны на паўвостраве паміж Бухтай Усіх Святых і Атлантычным акіянам. Клімат горада экватарыяльны, гарачы і вільготны на працягу ўсяго года. Вецер з Атлантыкі змякчае задуху ў параўнанні з унутранымі абласцямі штата.

Паводле даных перапісу 2010 года ў Салвадоры пражывала 2 676 606 чалавек^[2], што ставіць яго на трэцяе месца ў Бразіліі пасля Сан-Паўлу і Рыа-дэ-Жанэйра.

Расавы склад насельніцтва:

• белыя — 18,9 %
• негры — 27,8 %
• парду — 51,7 %
• азіяты — 1,3 %

Трохі больш за палову салвадорцаў з’яўляюцца каталікамі, каля 1/5 — пратэстантамі, астатнія пераважна атэісты.

На працягу ўсёй гісторыі Бразіліі Салвадор адыгрывае важную эканамічную ролю. Дзякуючы свайму размяшчэнню на паўночна-ўсходнім узбярэжжы краіны, горад служыў важным цэнтрам у Партугальскай імперыі ўсёй каланіяльнай эпохі, ён меў цесныя гандлёвыя сувязі з Партугаліяй і партугальскімі калоніямі ў Афрыцы і Азіі^[3].

У наш час Салвадор — буйны марскі порт, праз які ідзе на вываз какава, кава, тытунь, цукар, каштоўная драўніна. Горад з’яўляецца важным вузлом чыгунак і аўтадарог, маецца аэрапорт. Развіты хімічная, харчасмакавая, тэкстыльная, гарбарна-абутковая, дрэваапрацоўчая прамысловасць. У прамысловых прыгарадах — нафтаперапрацоўчая, нафтахімічная, машынабудаўнічая прамысловасць, чорная металургія.

Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 309 рус. • англ. • фр.

У горадзе маюцца мастацкі і іншыя музей, шматлікія архітэктурныя помнікі 16-18 стст: палацы, саборы, кляштары і інш. Гістарычны цэнтр Салвадора ўключаны ЮНЕСКА ў спіс Сусветнай спадчыны.

• Шака, Італія
• Лісабон, Партугалія
• Ангра-ду-Эраішму, Партугалія
• Кашкайш, Партугалія
• Маямі, ЗША
• Лос-Анджэлес, ЗША
• Катону, Бенін
• Пантэведра, Іспанія
• Гавана, Куба
• Харбін, КНР

• Дульсе Лопес Понтэс (1914—1992) — бразільская законніца, каталіцкая святая.

• Салвадор // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 106. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Тысяча чудес света. — СПб: ООО «СЗКЭО», 2007. — 336 с. (руск.)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Салвадор
• Афіцыйная старонка Архівавана 7 студзеня 2007.