Нанцільда (Нантэхільда)
лац.: Nanthildis ці Nantechildis
Хлодвіг II і яго маці Нанцільда.
каралева франкаў 629 — 19 студзеня 639
Папярэднік	Гаматруда
Пераемнік	Рагнетруда
Нараджэнне	каля 610[1] невядома
Смерць	642[1] Landry[d], canton of Aime[d], Альбервіль[d], Савоя, Францыя
Месца пахавання	Абацтва Сен-Дэні
Муж	Дагаберт I[1]
Дзеці	Хлодвіг II[2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нанцільда (ці Нантэхільда; лац.: Nanthildis ці Nantechildis; каля 610 — 642, Ландры, Бургундыя) — другая жонка караля франкаў Дагаберта I, сына Хлотара II і Бертэтруды.

Нанцільда была саксонскага паходжання^[3] і нарадзілася прыблізна ў 610 годзе. Пра тое, кім былі яе бацькі, гістарычныя крыніцы нічога не паведамляюць, але дакладна вядома, што яна была сястрой Ландэгізеля, буйнога землеўладальніка з Лімузена^[4].

У 626 годзе Дагаберт I, на той момант толькі кароль Аўстразіі, заключыў на віле Рэоль (Reuilly) шлюб з Гаматрудай, сястрой сваёй мачахі Сіхільды, трэцяй жонкі Хлотара II. Аднак яна не дала яму нашчадства^[5], і ў 629 годзе кароль, пакінуўшы яе на той жа віле Рэоль, ажаніўся з дзяўчынай па імі Нанцільда, якая да гэтага была камердынершай у свіце былой каралевы^[6]. «Lexikon des Mittelalters» называе яе дзяўчынай з ліку абслуговага персанала («ein Mädchen aus dem Dienstpersonal»).

У тым жа годзе, здзяйсняючы каралеўскі аб’езд Аквітаніі, Дагаберт «узяў у свой ложак» дзяўчыну па імі Рагнетруда, і яна праз год нарадзіла сына, якога назвалі Сігібертам^[7]. Сама ж Нанцільда ў 633 годзе таксама нарадзіла каралю спадчынніка, якога назвалі Хлодвігам^[8]. Пазней ён стаў спадчыннікам прастола Нейстрыі і Бургундыі, а яго адзінакроўны брат Сігіберт кіраваў у Аўстразіі^[9]. Аднак Дагаберт быў вельмі шчадралюбным, і, быўшы ў шлюбе з Нанцільдай, заключыў шлюб яшчэ з дзвюма жанчынамі, Вулфегундай і Берхільдай. Да таго ж, ён атачыў сябе поўнымі распуснікамі і незлічонымі палюбоўніцамі, імёны якіх няма сэнсу пералічваць, таму што іх было вельмі шмат^[10].

У апошнія дні 638 года Дагаберт захварэў і загадаў перавезці сябе ў абацтва Сен-Дэні, дзе сканаў 19 студзеня 639 года і там жа быў пахаваны. Ужо быўшы на божай пасцелі, кароль прызначыў свайго вернага нейстрыйскага маярдома Эга рэгентам пры малалетнім Хлодвігу, якому было ўсяго 6 гадоў, і даручыў яму абараняць каралеву Нанцільду, якая таксама стала апекуном свайго сына^[11].

Эга быў праціўнікам уплывовай бургундскай арыстакратыі, якая ўзначальваецца Фаронам, біскупам горада Мо. Ён справядліва кіраваў палацам і каралеўствам разам з Нанцільдай на працягу трох гадоў, але ў 641 ці 642 годзе памёр у Клішы^[12]. Пасля яго смерці маярдомам Нейстрыі быў прызначаны Эрхінаальд.

У Бургундыі ж у той час сталі ўзнікаць сапраўдныя аўтаномныя дзяржавы, а патрыцый Вілебад, які быў адным з правадыроў самастойнай бургундскай войска, якога ў свой час Дагаберт пасылаў у Гасконь, выкраіў сабе цэлае княства паміж Ліёнам і Валансам. Для памяншэння аўтаноміі Бургундыі ў адносінах да кароны, Нанцільда выдала сваю пляменніцу Рагнаберту замуж за франка Флаахада, затым, падчас асамблеі 642 года ў Арлеане, схіліла біскупаў і ўсіх знатных да яго абрання маярдомам каралеўства Бургундыя і, нарэшце, зацвердзіла таго на гэтай пасадзе. Флаахад паспяшаўся запэўніць знатных людзей Бургундыі ў тым, што будзе паважаць і абараняць іх маёмасць і прывілеі, але Вілебад стаў на чале мясцовай партыі, варожай франку, пасля чаго паміж імі ўспыхнула адчайная барацьба^[13][14].

У 642 годзе ў Ландры памерла каралева Нанцільда, а яе цела было перавезена ў базіліку Сен-Дэні. У верасні таго ж года Хлодвіг, разам з Эрхінаальдам і Флаахадам, якія падтрымлівалі сяброўскія адносіны, адправіўся ў Ацён. Тут кароль загадаў патрыцыю Вілебаду прыбыць да яго, але той, западозрыўшы, што там яго збіраюцца забіць, сабраў вялікае войска і адправіўся туды ў яго суправаджэнні. Там паміж дзвюма варагуючымі групоўкамі адбылася сапраўдная бітва, у якой пала шмат, як франкаў, так і бургундаў. Быў забіты і сам Вілебад. Флаахад жа на наступную раніцу пакінуў Ацён і рушыў у Шалон, дзе ён захварэў на ліхаманку і памёр праз 11 дзён пасля смерці Вілебада^[14][15].

Сярэдневяковыя храністы лічылі дзецьмі караля Дагаберта і Нанцільды таксама Рэгінтруду, Ірміну і Адэль^[4], але сучасныя гісторыкі не падтрымліваюць такой ідэнтыфікацыі.

• Фредегар. Хроника, кн. IV / / The Fourth Book of the Cronicle of Fredegar with its continuations. — London: Thomas Nelson and Sons Ltd, 1960.
• Кніга гісторыі франкаў = Das Buch von der Geschiche der Franken. // Quellen zur Geschichte des 7. und 8. Jahrhunderts. Ausgewaehlte Quellen zur deutschen Gechichte des Mittelalters. — Darmstadt, 1982. — Т. 4a.
• Лебек С. Происхождение франков. V—IX века / Перевод В. Павлова. — М.: Скарабей, 1993. — Т. 1. — 352 с. — (Новая история средневековой Франции). — 50 000 экз. — ISBN 5-86507-001-0.

• DAGOBERT I 629—639, SIGEBERT III 634—656, DAGOBERT II 676—679 (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 7 лютага 2012.
• Nantechildis von Frankenkönigin (ням.)(недаступная спасылка). Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer. Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2013. Праверана 13 студзеня 2012.