Гістарычная дзяржава
Каралеўства Францыя
Royaume de France
Герб Сцяг
Дэвіз: «Montjoie Saint Denis!»
Гімн: Жыве Генрых IV!
<  <   >  > 5 ліпеня 843 — 21 верасня 1792 6 красавіка 1814 — 24 лютага 1848
Сталіца	Парыж, Версаль
Найбуйнейшыя гарады	Парыж, Ліён, Бардо, Марсель
Мова(ы)	французская
Афіцыйная мова	французская
Рэлігія	каталіцтва
Грашовая адзінка	Ліўр да 1795 года, Франк з 1795 года
Форма кіравання	Саслоўная манархія да 1659 года, Абсалютная манархія 1659—1791 гады, Канстытуцыйная манархія 1791—1792 і 1814—1848 гады
Дынастыя	Каралінгі 751—987, Капетынгі 987—1328, Валуа 1328—1589, Бурбоны 1589—1848
Прычына ліквідацыі	Французская рэвалюцыя
Кароль
• 843 — 877	Карл II Лысы
• 1774 — 1792	Людовік XVI
• 1830 — 1848	Луі-Філіп I
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Каралеўства Францыя (фр.: Royaume de France) — дзяржава ў Заходняй Еўропе, папярэдніца сучаснай Французскай Рэспублікі. Адна з самых магутных дзяржаў у Еўропе, вялікая дзяржава з часоў позняга Сярэднявечча і Стогадовай вайны. Таксама мела значныя ўладанні ў Паўночнай Амерыцы.

Францыя ўзнікла як Заходне-Франкскае каралеўства ў заходняй частцы імперыі Каралінгаў паводле дагавора ў Вердэне (843). Галіна дынастыі Каралінгаў працягвала кіраваць да 987 года, калі Гуга быў абраны каралём і заснаваў дынастыю Капетынгаў. Тэрыторыя заставалася вядомай як Франкія і яе кіраўнікі як rex Francorum («кароль франкаў») яшчэ ў Сярэднявеччы.

Францыя ў Сярэднявечча была дэцэнтралізаванай, феадальнай дзяржавай. У Брэтані і Каталоніі (цяпер частка Іспаніі) улада французскага караля амаль не адчувалася. Латарынгія і Праванс былі часткай Свяшчэннай Рымскай імперыі, а не Францыі. Першапачаткова заходнефранкскія каралі выбіраліся свецкімі і царкоўнымі магнатамі, але рэгулярная каранацыя старэйшага сына кіруючага караля ў час жыцця бацькі ўсталявала прынцып мужчынскага першародства, які стаў кадыфікаваным у салічным законе. У часы позняга Сярэднявечча, каралі Англіі прэтэндавалі на французскі прастол, у выніку чаго адбыўся шэраг канфліктаў, вядомых як Стогадовая вайна (1337—1453). Пасля Францыя імкнуліся распаўсюдзіць свой уплыў у Італіі, але пацярпела паражэнне ад Іспаніі ў італьянскіх войнах (1494—1559).

Францыя ў пачатку сучаснай эпохі станавілася ўсё больш цэнтралізаванай, французская мова пачала выцясняць іншыя мовы са службовага карыстання, і манарх пашырыў сваю абсалютную ўладу, хоць і ў адміністрацыйнай сістэме (старога рэжыму), ускладненай гістарычнымі і рэгіянальнымі парушэннямі ў сферы падаткаабкладання, прававой, судовай і царкоўнай сферах, а таксама мясцовымі прывілеямі. Рэлігійна Францыя была падзелена на каталіцкую большасць і пратэстанцкую меншасць, гугенотаў. Пасля серыі грамадзянскіх войнаў, рэлігійных войнаў (1562—1598), гугеноты атрымалі некаторыя правы паводле Нанцкага эдыкта. Францыя прад’явіла правы на вялікя абшары Паўночнай Амерыцы, вядомыя пад агульнай назвай Новая Францыя. Войны з Вялікабрытаніяй прывялі да страты значнай часткі гэтай тэрыторыі ў 1763 годзе. А французская інтэрвенцыя ў час Вайны за незалежнасць ЗША дапамагла забяспечыць незалежнасць новай дзяржавы — Злучаных Штатаў Амерыкі.

Французскае каралеўства прыняло пісьмовую канстытуцыю ў 1791 годзе, але праз год каралеўства было ліквідавана, на яе месцы паўстала Першая французская рэспубліка. Манархія была адноўлена ў 1814 годзе і праіснавала, калі не лічыць час Ста дзён у 1815 годзе — да французскай рэвалюцыі 1848 года.

• Кареев «История Западной Европы в новое время»
• К. Каутский «Противоречия классовых интересов в 1789 г.»

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Каралеўства Францыя

Гісторыя Францыі
Старажытнасць	Дагістарычная Францыя Антычнасць Рымская Галія (220 да н.э. — 481)
Сярэдневяковая Францыя	Меравінгі (481—751) Каралінгі (751—987) Капетынгі (987—1328) Валуа (1328—1589) Бурбоны (1589—1792, 1814—1848)
Дарэвалюцыйная Францыя	Каралеўства Францыя Стары парадак (абсалютызм) Італьянскія войны Рэлігійныя войны Фронда Генеральныя штаты
Сучасная Францыя	Французская рэвалюцыя (1789—1799) Першая рэспубліка (1792—1804) Першая імперыя (1804—1814) Сто дзён (1815) Рэстаўрацыя Бурбонаў (1814—1830) Ліпеньская манархія (1830—1848) Другая рэспубліка (1848—1852) Другая імперыя (1852—1870) Парыжская камуна (1871) Трэцяя рэспубліка (1870—1940) Рэжым Вішы (1940—1944) Часовы ўрад (1944—1946) Чацвёртая рэспубліка (1946—1958) Пятая рэспубліка (з 1958)