Түбәнге Новгород өлкәһе
| Рәсәй Федерацияһы субъекты | |||||
|
Түбәнге Новгород өлкәһе
| |||||
| |||||
|
| |||||
|
Административ үҙәк |
Түбәнге Новгород | ||||
| 40-сы | |||||
|
- Барлығы |
76 624 км² | ||||
|
- Барлығы |
↘3 260 267[1] (2016) 42.55 кеше/км² | ||||
|
ТТП |
12-се | ||||
|
- Барлығы (ағым. хаҡ.) |
646,7[2] млрд. һум (2010) 178,5 мең һум | ||||
|
Федераль округ |
Волга буйы | ||||
|
Иҡтисади район |
Волга-Вятка | ||||
|
Губернатор |
Валерий Шанцев | ||||
|
Ҡануниәт Йыйылышы рәйесе |
Евгений Лебедев | ||||
| 52 | |||||
| RU-NIZ | |||||
|
Сәғәт бүлкәте |
MSD[d], UTC+3:00[d] һәм Европа/Москва[d][3] | ||||
|
Рәсми сайты: |
http://www.government-nnov.ru/ | ||||
_-_Nizhny_Novgorod_Oblast.svg)
Түбәнге Новгород өлкәһе (рус. Нижегородская область) — Рәсәй Федерацияһы субъекты, Волга буйы федераль округы составына инә. 1936—1992 йылдарҙа — Горький өлкәһе.
Административ үҙәге — Түбәнге Новгород ҡалаһы.
География
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Түбәнге Новгород өлкәһе төньяҡта — Киров һәм Кострома өлкәләре, көнсығышта — Марий Эл һәм Сыуашстан республикалары, көньяҡта — Мордовия, көнбайышта — Владимир, Иваново һәм Рязань өлкәләре менән сиктәш. Майҙаны — 76 624 км².
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]РСФСР составында Түбәнге Новгород өлкәһе 1929 йылдың 14 ғинуарында ойошторола, шул уҡ йылдың 15 июнендә өлкә «Түбәнге Новгород крайы» тип үҙгәртелә. 1932 йылда исеме «Горький крайы» тип алыштырыла. 1936 йылда крайҙың составынан Марий АССР-ы һәм Сыуаш АССР-ы сыҡҡас, «Горький өлкәһе» тип үҙгәртелә.
1992 йылда исеме «Түбәнге Новгород өлкәһе» тип алыштырыла[4].
Халҡы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
| Халыҡ иҫәбе | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1897[5] | 1926[6] | 1928[7] | 1959[8] | 1970[9] | 1979[10] | 1989[11] |
| 1 584 774 | ↗2 743 344 | ↗2 785 500 | ↗3 590 274 | ↗3 682 484 | ↗3 695 523 | ↗3 714 322 |
| 1990[12] | 1991[12] | 1992[12] | 1993[12] | 1994[12] | 1995[12] | 1996[12] |
| ↗3 780 256 | ↘3 773 185 | ↘3 762 340 | ↘3 753 098 | ↘3 737 364 | ↘3 730 590 | ↘3 711 116 |
| 1997[12] | 1998[12] | 1999[12] | 2000[12] | 2001[12] | 2002[13] | 2003[12] |
| ↘3 691 689 | ↘3 673 896 | ↘3 655 489 | ↘3 628 222 | ↘3 594 476 | ↘3 524 028 | ↘3 515 673 |
| 2004[12] | 2005[12] | 2006[12] | 2007[12] | 2008[12] | 2009[12] | 2010[14] |
| ↘3 479 296 | ↘3 445 341 | ↘3 411 030 | ↘3 381 328 | ↘3 359 816 | ↘3 340 684 | ↘3 310 597 |
| 2011[12] | 2012[15] | 2013[16] | 2014[17] | 2015[18] | 2016[1] | |
| ↘3 307 648 | ↘3 296 947 | ↘3 289 841 | ↘3 281 496 | ↘3 270 203 | ↘3 260 267 | |
Рәсәй Дәүләт статистикаһы федераль хеҙмәте мәғлүмәттәре буйынса, өлкә халҡы 3 260 267 (2016) кеше тәшкил итә. Халыҡ тығыҙлығы — 42.55 кеше/км2 (2016). Ҡала халҡы — 79.63 % (2015).
Түбәнге Новгород өлкәһендә 1989 йылда — 1393, 2002 йылда — 900, 2010 йылда — 691 башҡорт йәшәгәне теркәлгән[19][20].
Билдәле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Хәйҙәр Бигичев (14.06.1949—13.11.1998), йырсы, Татар АССР-ының халыҡ (1980), РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1986), Ғабдулла Туҡай исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1984).
- Дианов Вәлиәхмәт Диан улы (13.03.1930—1981), график. 1964 йылдан СССР-ҙың Рәссамдар союзы ағзаһы. 1960—1971 йылдарҙа Башҡортостан китап нәшриәтенең баш художество мөхәррире. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1969). Сығышы менән хәҙерге Түбәнге Новгород өлкәһенең Новомочалино ауылынан[21].
- Копылов Игорь Александрович (28.02.1939—5.10.2002), спортсы-шахматсы. 1984—1990 йылдарҙа СССР-ҙың йыйылма командаһы ағзаһы. Шахмат буйынса халыҡ‑ара гроссмейстер (1994). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1999) һәм күренекле спортсыһы (1994). Балахна ҡалаһынан[22].
- Мокеев Геннадий Иванович (31.03.1944), ғалим-педагог, спортсы, тренер. 1967 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, 1988 йылдан — физик тәрбиә кафедраһы мөдире. Педагогия фәндәре докторы (1998), профессор (1994). Рәсәй Федерацияһының (1998) һәм Башҡорт АССР‑ының (1990) атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2012). СССР‑ҙың спорт мастеры (1968). Француз боксы-сават буйынсаа халыҡ-ара категориялы (1992) һәм бокс буйынса республика категориялы (1975) судья. Журналистар союзы ағзаһы (2006). Сығышы менән хәҙерге Түбәнге Новгород өлкәһе Белогузово ауылынан[23].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год. Дата обращения: 27 март 2016. Архивировано 27 март 2016 года.
- ↑ Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг. (xls). Росстат.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
- ↑ Закон Российской Федерации от 21 апреля 1992 года № 2708-I «Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного закона) Российской Советской Федеративной Социалистической Республики» // Ведомости Съезда народных депутатов РСФСР и Верховного Совета РСФСР. — 1992. — № 20. — ст. 1084.
- ↑ Первая Всеобщая перепись населения Российской империи 1897 года. Владимирская губерния. Дата обращения: 26 октябрь 2013. Архивировано 23 август 2011 года.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928. Том 9. Таблица I. Населённые места. Наличное городское и сельское население. Дата обращения: 7 февраль 2015. Архивировано 7 февраль 2015 года.
- ↑ Статистический справочник СССР за 1928 г.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Дата обращения: 10 октябрь 2013. Архивировано 10 октябрь 2013 года.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года. Численность наличного населения городов, поселков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям. Дата обращения: 14 октябрь 2013. Архивировано 14 октябрь 2013 года.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 г.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Архивировано 23 август 2011 года.
- ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 12,15 12,16 12,17 12,18 12,19 Численность постоянного населения на 1 января (человек) 1990-2010 года
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
- ↑ Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года. 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи человек и более. Дата обращения: 14 ноябрь 2013. Архивировано 14 ноябрь 2013 года.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2014 года. Дата обращения: 13 апрель 2014. Архивировано 13 апрель 2014 года.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
- ↑ Йосопов Р. М. Башҡорт диаспоралары // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ Түбәнге Новгород өлкәһе // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Дианов Вәлиәхмәт Диан улы 2016 йыл 5 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 7 март 2018)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Копылов Игорь Александрович 2016 йыл 21 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 25 февраль 2019)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Мокеев Геннадий Иванович(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 26 март 2019)
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
|
Түбәнге Новгород өлкәһе Викимилектә |
|---|---|
|
Түбәнге Новгород өлкәһе Викияңылыҡтарҙа |
|
Түбәнге Новгород өлкәһе Викигид |
- Түбәнге Новгород өлкәһе // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8. (Тикшерелеү көнө: 25 февраль 2019)
- Сайт администрации Нижегородской области 2015 йыл 13 ноябрь архивланған.
- Официальные новости органов власти Нижегородской области 2013 йыл 3 февраль архивланған.
- Новости Нижегородской области 2015 йыл 1 август архивланған.
- Карты Нижегородской области
- Информационный портал органов государственной и муниципальной власти Нижегородской области 2012 йыл 7 декабрь архивланған.
- Нижегородская область в справочнике-каталоге «Вся Россия» 2008 йыл 14 октябрь архивланған.
- Из истории Нижегородского края (1917—1996 гг.)
- Перечень объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) Нижегородской области (по состоянию на 01.01.2006) 2016 йыл 4 март архивланған.
- Климат Нижегородской области(недоступная ссылка)
- Люди Нижегородской области (информация о Нижегородцах, Книга Памяти Нижегородской области)
- История и география Нижегородской области
| Республикалар | Адыгея •
Алтай • Башҡортостан • Бүрәт • Дағстан • Ингушетия • Карелия • Коми • Ҡабарҙы-Балҡар • Ҡалмыҡстан • Ҡарасәй-Черкесия • Ҡырым3 • Марий Эл • Мордовия • Саха (Яҡутстан) • Сыуашстан • Татарстан • Төньяҡ Осетия — Алания • Тыва • Удмуртстан • Хакасия • Чечня |
|---|---|
| Крайҙар | Алтай • Байкал аръяғы • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Пермь • Приморье • Ставрополь • Хабаровск |
| Өлкәләр | Амур • Архангельск • Белгород • Брянск • Владимир • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Калининград • Калуга • Кемерово • Киров • Кострома • Курск • Ҡурған • Ленинград • Липецк • Магадан • Мурманск • Мәскәү • Новгород • Новосибирск • Омск • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Сахалин • Свердловск • Силәбе • Смоленск • Тамбов • Тверь • Томск • Төмән • Тула • Түбәнге Новгород • Ульяновск • Һамар • Һарытау • Ырымбур • Әстерхан • Ярославль |
| Федераль әһәмиәттәге ҡала | |
| Автономиялы өлкә | |
| Автономиялы округтар | Ненец1 • Ханты-Манси2 • Чукот • Ямал-Ненец2 |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
