Qıvraq
Ölkə	Ermənistan

Qıvraq, Kırqax — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Sisyan rayonunda kənd.^[1][2]

Rayon mərkəzindən 21 km cənub-qərbdə, Sofulu kəndinin yaxınlığında yerləşir. 1590-cı il tarixli "İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri"ndə^[3], Qafqazın 5 verstlik xəritəsində^[4] qeyd edilmişdir. 1590-cı ildən mə'lumdur^[5]

XIX əsrin 30-cu illərində kollektivləşmə ilə əlaqədar olaraq ləğv edilmiş, əhalisi qonşu Sofulu kəndinə köçürülmüşdür. Kəngərlərin Sofulu tayfasının Naxçıvandan özləri ilə gətirdikləri addır. Naxçıvanda Qıvraq toponiminin özü isə qədim türk dillərində qiy "kənd" və örək "qala", "möhkəmləndirilmiş yer" sözlərindən ibarət adın təhrifidir. Kəndin ilk adı Kırqax olmuşdur^[6]. Fikrimizcə "Qıvraq", "Qırxaq" oykoniminin dəyişdirilmiş formasıdır. Kəndin ilkin adına istinad edib deyə bilərik ki, toponim türk dilində "çöl", "dağ, dağ başı" mənasında işlənən kır sözü ilə^[7] teleut, Altay, qırğız, qaraqırğız dillərində "bərk", "möhkəm" mənasında işlənən "qax" sözünün^[8] birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Orotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.

Kənddə 1886-cı ildə 69 nəfər, 1897-ci ildə 80 nəfər, 1908-ci ildə 148 nəfər, 1914-cü ildə 220 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[9]. 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilər qırğınlarla deportasiya etmişdir. Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kəndi tərk etməyə məcbur olan qıvraqlılar öz doğma yerlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 77 nəfər, 1926-cı ildə 122 nəfər, 1931-ci ildə 111 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır^[10]. 1727-ci ildə kənddə 5 azərbaycanlı ailəsi yaşayırdı^[11]. XIX əsrin ortalarında Sofulu tayfasının qışlaqlarından biri idi^[12][13]. 30-cu illərin sonunda ləğv edilmişdir. İndi xaraba kənddir.

Zəngəzur mahalı
Gorus rayonu	Abbaslar • Ağbulaq • Bağırbəyli • Ballıqaya • Bayandur • Birinci Alyanlı • Burun • Əliquluşen • Ərəvus • İkinci Alyanlı • Hortuyüz • Xanazax • Xınzırək • Xot • Xoznavar • Kornidzor • Körü • Kürdlər • Qaladərəsi • Qaraunc • Qaraşen • Qara Vəli • Qurdqulaq • Maldaş • Meşəzavodu • Muğancıq • Suvaranats • Şahverdilər • Şamsız • Şəhərcik • Şinuayr • Şurnuxu • Tatev • Tatevges • Tex • Tənzətap • Verişen • Yaycı • Yeritsatumb
Qafan rayonu	Acıbac • Açağu • Ağkənd • Ağvan • Axtaxana • Anabad • Araçadzor • Aralıq Oxçu • Arxüstü • Artsvanik • Aşağı Craxor • Aşağı Girətağ • Aşağı Gödəkli • Aşağı Hənd • Aşağı Qaraçimən • Aşağı Xotanan • Atqız • Baharlı • Baharlı-2 • Baydak • Bəydağ • Bıx • Əcili • Əkərək • Əfsərli • Cıbıllı • Çakaten • Çobanlı • Çəpni • Çiriş • Çullu • Daşbaşı • Daşnov • Davıdbəy qəsəbəsi • Dərməzür • Dəymədağlı • Dövrus • Dortnı • Gəhləşin • Gərd • Gığı • Gomaran • Güdqum • İncəvar • Həçəti • Hunud • Xələc • Kilsəkənd • Kirs • Kurud • Kürdkənd • Keypəşin • Kənd Craxoru • Qacaran • Qatar • Qaradığa • Qapıcıq • Qovşud • Quşçulu • Mahmudlu • Maqauz • Mollalı • Müsəlləm • Noraşenik • Oxçu • Oxtar • Pəyhan • Pıxrut • Pircavidan • Pirməzrə • Pürülü • Sevkar • Sirkətas • Siznək • Sünik • Şabadin • Şəhərcik • Şıxovuz • Şişkert • Şotalı • Təcədin • Tandzaver • Tsab • Turabxanlı • Ucanis • Yeğvard • Yeməzli • Yuxarı Girətağ • Yuxarı Gödəkli • Yuxarı Qaraçimən • Yuxarı Xotanan • Zeyvə
Meğri rayonu	Aldərə • Astazur • Daşdan • Əkərək • Əynazur • Kərçivan • Kuris • Qudemnis • Lehvaz • Liçk • Lök • Maralzəmi • Mərzəğat • Mülk • Nüvədi • Puşgah • Seyidlər • Şvanidzor • Tağamir • Taştun • Teğut • Tey • Vağravar • Vəng
Sisiyan rayonu	Ağdü • Ağkənd • Angefaqot • Arıqlı • Arxlı • Balak • Baharlı • Bazarçay • Bnunis • Borisovka • Bozkənd • Brnakot • Comərdli • Dərəbas • Dəstəgird • Dolors • Əxlətyan • Əlili • Əlişar • Ərəfsə • Ərəmis • Ərikli • Gədədağ • Hortagiz • Qalacıq • Qaradağlı • Qarakilsə • Qıvraq • Qızılcıq • Lor • Ltsen • Məliklər • Məzrə • Murğuz • Noravan • Pulkənd • Püsək • Saybalı • Sisyan (Hatsavan) • Sofulu • Şalat • Şamb • Şəki • Şinadağ • Şıxlar • Şükar • Təzəkənd • Tulus • Urud • Uz • Vağudi • Zabahadur

Qərbi Azərbaycan
Şəhərlər	Aşağı Axta • Cəlaloğlu • Dilican • Ellər • Ərtik • Əştərək • Gorus • Gümrü • Hamamlı • Karvansaray • İrəvan • Keşişkənd • Kəvər • Qafan • Manas • Sərdarabad • Üçkilsə • Vedi
Rayonlar (1930–1995)	Abaran rayonu • Agin rayonu • Axta rayonu • Alagöz rayonu • Allahverdi rayonu • Amasiya rayonu • Aşağı Qaranlıq rayonu • Barana rayonu • Basarkeçər rayonu • Böyük Qarakilsə rayonu • Cəlaloğlu rayonu • Çəmbərək rayonu • Dilican rayonu • Düzkənd rayonu • Ellər rayonu • Ərtik rayonu • Əştərək rayonu • Gorus rayonu • Hamamlı rayonu • Karvansaray rayonu • Keşişkənd rayonu • Kəvər rayonu • Qafan rayonu • Qarakilsə rayonu • Qəmərli rayonu • Qızıl Qoç rayonu • Meğri rayonu • Sərdarabad rayonu • Şəmşəddin rayonu • Paşalı rayonu • Talın rayonu • Üçkilsə rayonu • Vedi rayonu • Zəngibasar rayonu
Mahallar	Abaran mahalı • Ağbaba mahalı • Dərəçiçək mahalı • Dərələyəz mahalı • Gərnibasar mahalı • Göyçə mahalı • Karbi mahalı • Qaraqoyunlu dərəsi • Qırxbulaq mahalı • Loru mahalı • Pəmbək mahalı • Sərdarabad mahalı • Şörəyel mahalı • Talın mahalı • Vedibasar mahalı • Zəngəzur mahalı • Zəngibasar mahalı