Müəzzilər sülaləsi və ya Məmlüklər sülaləsi 1206-cı ildən 1290-cı ilədək Dehlidə hökmranlıq etmiş türk sülaləsi. Dövlətin qurucusu Qütbəddin Aybəkdir. O, Qurlular dövlətinin Hindistanda valisi idi. Onun süzereni Məhəmməd Qurlu varissiz vəfat edincə Aybək siyasi rəqiblərini sıradan çıxarıb idarəni əlinə aldı. Öncə Lahoru paytaxt etdi. Sonra Qütb kompleksini inşaatına başladı. Bir az sonra Dehli şəhərini dövləti üçün mərkəz seçdi.

Hindistanda Məmlük Türk dövlətini quran sərkərdənin adı da Aybək idi və o da Qıpçaq türklərindən idi. Misirdə necə çox türk Məmlükləri toplanmışdısa, Hindistanda da o cür idarəetməni ələ alacaq vəziyyətə gəlmişdilər. Qütbəddin Aybək Qurlu dövlətinin hökmdarı Məhəmmədin sərkərdəsi idi və bu hökmdar tərəfindən Dehli valisi təyin edilmişdi. Daha sonra "məlik" adını da verərək Hindistandakı geniş torpaqların hakimiyyətini ona tapşırmışdı. Aybəg dalbadal zəfərlər qazandı və hakimiyyəti altındakı torpaqları genişlətdi. Sultan Müiziddin Məhəmməd öldükdən sonra Aybəg onun yerinə taxta çıxdı (1206. il). Sultan Məhəmməd onu mənəvi övladı və vəliəhd elan etmişdi.

Sultan olan Qütbəddin Aybək qüvvətli bir Türk milliyətçisi idi. Müsəlmanlığı Hindistanda geniş ərazidə yaymış, Türk dilini də yaymaq üçün qeyrət göstərmişdi. Türk dilini bəyənməyən hindli məmurları sıxışdırır, onları Türkcə öyrənməyə məcbur edirdi. Yaxşı bir idarə sistemi quran bu qüdrətli sultanı təbəəsi də sevirdi. Ancaq yazıq ki, hakimiyyəti qısa sürdü. Yaşının çox olmasına baxmayaraq çovqan oynamaq istəmiş və atdan yıxılaraq ölmüşdü (1210-cu il).

Aybəkin oğlu yoxdu, üç qızı vardı. Kürəkənlərindən Şəmsəddin Eltutmuş Bədavun şəhərində, ikinci kürəkəni Kabaçı Uc şəhərində, onun təyin etdiyi Kaymaz isə Benqalda vali idilər. Taxta kürəkəni Eltutmuş çıxdı və onunla başlayan yeni xanədana "Şəmsiyyə xanədanı" deyildi (1210. il). Şəmsiyyə xanədanı 56 il hökm sürdü. El-Tutmuş da Türk idi və qayınatasının siyasətini davam etdirdi. Pəncabın böyük bir hissəsini, Multanı, Lahoru, Qəznəyə qədər olan geniş bir bölgəni torpaqlarına qatdı. Bu hökmdar Monqollara görə öz ölkələrini tərk edən çoxlu Türk topluluqlarını öz ölkəsinə qəbul edərək Şimali Hindistanda Türklərin sayını artırdı və beləliklə Şimali Hindistanda Türk mədəni həyatını davam etdirdi. El-Tutmuşu Abbasi Xəlifəsi də "Hindistan sultanı" kimi tanımışdı.

Müəzzilər sülaləsi 1206-cı ildən 1290-cı ilədək Dehlidə hökmüranlıq etmiş türk xanədanıdır. Bəzi ədəbiyyatda bu sülalə Qulamşahlar da adlanır.

• Sultan Qütbəddin Aybək (1206–1210)
• Sultan Aram şah (1210–1211)
• Sultan Şəmsəddin El-Tutmuş (1211–1236)
• Sultan Rüknəddin Firuz (1236)
• Sultan Raziyə bəyim (1236–1240)
• Sultan Müəzzəddin Bəhram (1240–1242)
• Sultan Əlaəddin Məsud (1242–1246)
• Sultan Nasirəddin Mahmud (1246–1266)
• Sultan Qıyasəddin Balaban (1266–1286)
• Sultan Müəzzəddin Keyqubad (1286–1290)
• Sultan Kəyumərs (1290)

• Majumdar, R. C. (ed.), The History and Culture of the Indian People, Cilt VI,
• The Delhi Sultanate, (Bombay) 1960; Cilt VII, The Mughal Empire, (Bombay) 1973.
• Jamila Brijbhushan, Sultan Raziya, Her Life and Times: A Reappraisal, South Asia Books (1990) ISBN 8185425094
• John McLeod (2002). The History of India. Greenwood Press. sayfa 35

• [1]
• [2] ^{[ölü keçid]}
• [3] ^{[ölü keçid]}
• [4] ^{[ölü keçid]}
• [5]
• [6]
• [7] ^{[ölü keçid]}
• [8]

Türk xalqlarının əhəmiyyətli dərəcədə yaşadıqları ölkələr və regionlar
Müasir dövlətlər	BMT üzvü olan dövlətlər Azərbaycan • Qazaxıstan • Qırğızıstan • Türkmənistan • Türkiyə • Özbəkistan (Qaraqalpaqıstan) Qismən tanınanlar Şimali Kipr Türk Respublikası
Türk xalqlarının əhəmiyyətli dərəcədə yaşadıqları və ya türk dillərindən birini rəsmi dil kimi tanıyan ölkələr və ya regionlar	50 %-dən artıq Bayan-Ölqiy vilayəti (Monqolustan) • Cənubi Azərbaycan (İran) • Qaqauziya (Moldova) • Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu (Çin Xalq Respublikası) • Rusiya regionları: Başqırdıstan • Tatarıstan • Tıva • Çuvaşıstan • Saxa (Yakutiya) 10—50 % Krım Muxtar Respublikası (Ukrayna) • Əfqanıstan • İran • Kipr • Rusiya regionları: Altay Respublikası • Həştərxan vilayəti • Dağıstan • Kabarda-Balkariya • Qaraçay-Çərkəz • Orenburq vilayəti • Samara vilayəti • Tümen vilayəti • Ulyanovsk vilayəti • Çelyabinsk vilayəti • Xakasiya • Tacikistan • Suriya 5—10 % Bolqarıstan • Gürcüstan • İraq • Monqolustan • Rusiya 1—5 % Almaniya • Şimali Makedoniya • Moldova • Kosovo və Metoxiya (Serbiya)• Lixtenşteyn • Avstriya • Niderland
Tarixi dövlətlər	Qədim dövr Böyük Hun İmperiyası • Qaoçe Ulu Bəyliyi • Göytürk xaqanlığı • Qırğız xaqanlığı • Avar xaqanlığı • Qərbi Göytürk xaqanlığı • Şərqi Göytürk xaqanlığı • Xəzər xaqanlığı • Böyük Bolqar xanlığı • Toxaristan Yabquluğu • Birinci Bulqar dövləti • İdil Bulqar dövləti • Türgiş xaqanlığı • Kimək xaqanlığı • Uyğur xaqanlığı • Oğuz dövləti • Qarluq xaqanlığı • Qaraxanlılar dövləti • Qansu Uyğur idikutluğu • Qarahoca Uyğur idikutluğu • Peçeneqlər • Tulunilər dövləti • Kumanlar • Ağşidlər dövləti • Qəznəvilər dövləti • Böyük Səlcuq İmperiyası • Anadolu bəylikləri • Rum sultanlığı • Xarəzmşahlar dövləti • Börilər • Ağsunqurilər • Zəngilər • Eldənizlər • Ərbil bəyliyi • Salqurlular • Müəzzilər dövləti (Dehli Məmlükləri) • Dehli sultanlığı • Cığatay xanlığı • Rəsulilər sülaləsi • Altun Orda/Qıpçaq xanlığı • Ağ Orda • Məmlük dövləti (Qahirə Məmlükləri) • Xələclər sülaləsi • Osmanlı İmperiyası • Tuğluqoğulları sülaləsi • İlyasşahilər sülaləsi • Bəhməni sultanlığı • Benqal sultanlığı • Teymurilər dövləti • Qaraqoyunlu • Ağqoyunlu • Şəki hakimliyi • Malva sultanlığı • Özbək xanlığı • Şeybani xanlığı/Boz Orda • Qazan xanlığı • Qırım xanlığı • Noqay Ordası • Qasım xanlığı • Qazax xanlığı • Moğolustan • Böyük Orda • Həştərxan xanlığı • Bidər sultanlığı • Bicapur sultanlığı (Adilşahlar sülaləsi) • Sibir xanlığı • Buxara xanlığı • Səfəvi imperiyası • Xivə xanlığı • Yarkənd xanlığı • Qütbşahlar • Böyük Moğol İmperiyası • Mehdioğlu xanlığı • Tarku şamxallığı • Kokand xanlığı • Əfşarlar dövləti • Daşkənd dövləti (1784) • Azərbaycan xanlıqları • Azərbaycan sultanlıqları • Künduz xanlığı • Nişapur xanlığı • Buxara əmirliyi • Qacarlar • Dunqan xanlığı • Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı • Bəlx xanlığı • Kumul xanlığı Yeni dövr Qərbi Frakiya Müstəqil Hökuməti • Qırım Xalq Cümhuriyyəti • Alaş Orda • Araz Türk Cümhuriyyəti • Cənub-Qərbi Qafqaz Türk Cümhuriyyəti • Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti • Şərqi Türkistan İslam Respublikası • İkinci Şərqi Türkistan Respublikası • Azadıstan • Böyük Millət Məclisi Höküməti (Türkiyə Cümhuriyyəti) • Hatay dövləti • Tıva Xalq Respublikası • Azərbaycan Milli Höküməti • Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti • Tatarıstan (müstəqillik cəhdi, səsvermə) • Qaqauziya Respublikası • Qırğız Respublikası • Özbəkistan Respublikası • Azərbaycan Respublikası • Türkmənistan Respublikası • Qazaxıstan Respublikası