For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Poʻlatxon.

Poʻlatxon

Poʻlatxon
Mullo Isʼhoq Mullo Hasan oʻgʻli
Tavalludi 1844-yil
Vafoti 1876-yil
Margʻilon

Isʼhoq Hasan oʻgʻli, Mullo Isʼhoq Mullo Hasan oʻgʻli („Poʻlatxon“) – 1875—76-yillarda Qoʻqon xonligida koʻtarilgan xalq qoʻzgʻoloni rahbari[1].

Uning haqiqiy ismi Mullo Isʼhoq Mullo Hasan oʻgʻli. Boston qabilasidan boʻlgan qirgʻiz. Taxminan 1844-yilda Uxna qishlogʻida tugʻilgan[2]. Qoʻqondagi „Tunqotar“ madrasasida, keyinchalik Margʻilondagi „Oqmadrasa“ madrasasida tahsil olgan, otasi mudoris boʻlgan. Isxoq madrasaning qattiq tartib-qoidalariga chidolmadi va otasining qarshiliklariga qaramay, 1867-yilda oʻqishni tashlab ketadi[3].

Poʻlatxon Andijonda imomlik qilgan.

Poʻlatxon qoʻzgʻaloni

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1872-yil Sher Dodho boshliq bir guruh qoʻqonliklar Samarqandda istiqomat qilayotgan Poʻlatxonni (Olimxoning nevarasi) Qoʻqonga taklif qilib, uni xon qilib koʻtarishga vaʼda qilishadi. Lekin, Poʻlatxon bu taklifni rad etadi. Shundan soʻng qoʻqonliklar Toshkentga kelib, Abdulmoʻmin otaliq bilan uchrashganlar. Ularning iltimosiga koʻra, Ishoq Hasan „Poʻlatxon“ nomi bilan qoʻzgʻolonga boshchilik qilishga rozi boʻlgan va Namanganga kelib qoʻzgʻolonga rahbarlik qila boshlagan. Uning tomoniga yirik boy va harbiylar, hatto Xudoyorxonning oʻgʻli va boshqa qarindoshlari ham oʻtgan. 1875-yil 22-iyulda Xudoyorxon Toshkentga qochishga majbur boʻladi. Xon taxtiga Poʻlatxon va Xudoyorxonning katta oʻgʻli Nasriddinbeklar asosiy daʼvogarlar edi. 1873-yilda qirgʻizlar Poʻlatxonni Qoʻqon xoni deb eʼlon qilgan edilar. Ammo, Xudoyorxon Toshkentga qochgandan keyin Abdurahmon oftobachi Nasriddinbekni xon deb eʼlon qilib taxtga oʻtqizgan. Shu sababli Poʻlatxon Abdurahmon oftobachi va Nasriddinxonlarga qarshi kurashni boshlab yuboradi. Oqibatda, Qoʻqon xonligida ikki hokimiyatchilik paydo boʻladi. Buning oldini olib, kuchlarni birlashtirish maqsadida Abdurahmon oftobachi 1875-yil 7-avgustda Chor Rossiyasi mustamlakachilariga qarshi gʻazavot eʼlon qiladi va xalq ozodlik harakatini boshlab yuboradi. Poʻlatxon bu harakatni qoʻllab quvvatlaydi, ammo qoʻshinini jangga olib kirmaydi. 1875-yil 23-avgustda Maxram qalʼasi ostonasida ruslar bilan Abdurahmon oftobachining qoʻshini oʻrtasida qattiq jang boʻladi. Qoʻqonliklar magʻlubiyatga uch-raydi. K. P. Kaufman qoʻzgʻolonchilarni birin-ketin tor-mor etib, Qoʻqon, Margʻilon va Oʻsh shaharlarini jangsiz bosib olgan. 1875-yil 22-sentyabrda Kaufman Margʻilon shahriga Nasriddinxonni taklif qilib, aholi uchun juda ogʻir boʻlgan shartnomaga imzo chektiradi. Natijada, aholi Nasriddinxonga qarshi qoʻzgʻolon koʻtaradi. Nasriddinxon Toshkentga qochishga majbur boʻladi. Poʻlatxon rasman Qoʻqon xoni deb eʼlon qilinadi. Abdurahmon oftobachi ham uni tan oladi, Poʻlatxon bilan yarashib harbiy kuchlarini birlashtiradi. Rus askarlari bilan boʻlgan janglarda kuchlar teng boʻlmagani natijasida Poʻlatxon magʻlubiyatga uchraydi. 1876-yil 1-martda Margʻilon shahrida dorga osib oʻldiriladi[1][4].

Chotqoldagi Poʻlatxon togʻ platosi[ru] uning nomi bilan atalgan[5]. Hozirda qabri Fargʻona viloyati Qoʻshtepa tumani Poʻlatxon qabristonida.

{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Poʻlatxon
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?