Дәф
 | |
| single-skin frame drums without handle[d] | |
|---|---|
| Һорнбостел–Закс классификациясе | 211.311 |
Дәф (әзери. dəf, фар. دف, әрм. դափ, гарәп. دف), азәрбайҗаннарда - гавал (әзери. Qaval), үзбәкләр һәм таҗикларда - дойра (таҗ. дойра) — гарәп-фарсыларда һәм төрки халыкларда, шул исәптән татарларда да[1], таралыш тапкан бәрмә музыка уен коралы. Азәрбайҗан, таҗик, үзбәк, фарсы, әрмән, татар һ.б. халыкларның академик һәм популяр музыкасында әһәмиятле урынга ия.
Тасвирлама
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Дәф агач тугымга сузылган мәрсин тиресеннән ясала. Соңгы вакытта мәрсин тиресе пластик белән дә алмаштырыла. Тугымга кайбер вакытта махсус чыңлау тавышын булдыру максаты белән 60-70кә якын тимер алкалар да беркетелә[2].
Уйнау осталыгы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Дәфче, аны ике кул белән тотып, бармак белән уйный, кайбер вакытта бер кулы белән тотып икенче кулы белән суга. Азәрбайҗаннарның мугам, тәсниф кебек традицион жанрларында дәфне куллану зарур. Тар, кәманча һәм дәф азәрбайҗаннан музыкасында мугам триосын тәшкил итә. Күп очракта җырчы берьюлы дәфтә дә уйный.
Татар сәнгатендә чагылышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Тышкы аудиофайллар
| |
|---|---|
|
|
С.Габәши "Мәҗрух указ" - И.Газиев (тавыш), Г.Макаров (дәф) |
Татар профессиональ музыкасында дәф беренчеләрдән Солтан Габәшинең 1910-елларда язылган мелодекламацияләрендә һ.б. әсәрләрендә дә урын ала. Алмаз Монасыйповның "Тукай аһәңнәре" поэмасында оркестрның төп уен коралларының берсе - дәф. Бүгенге көндә татар дәф уен коралы осталыгын тергезү өстендә Геннадий Макаров хезмәтен алып бара һәм уен коралында музыка да башкара[1][3].
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
Пьер-Дезире Гильме - "Госман сарай даирәсендәге хатын дәфтә уйный" (1875) -
-
Мугам башкаручысы дәф белән. Бакы, 2010 -
Азәрбайҗан почта маркасында гавал сурәте.
Примечания
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 Завгарова Ф.Х.. Дәф – татар халык музыка уен коралы.(үле сылтама)
- ↑ Азербайджанский рамочный барабан на сайте www.ethnobeat.ru, archived from the original on 2009-04-16, retrieved 2020-07-04
- ↑ Казан консерваториясе дәф, думбыра, саз һәм гармунлы этноконцертка чакыра (2018-04-01).
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Сүзлекләр һәм энциклопедияләр | |
|---|---|
| Норматив контроль | GND: 1036531996 |
| Татар халык иҗаты | ||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
