Taksi Şoförü
| Taxi Driver | |
.jpg) | |
| Yönetmen | Martin Scorsese |
|---|---|
| Yapımcı | Julia Phillips Michael Phillips |
| Senarist | Paul Schrader |
| Oyuncular | Robert De Niro Jodie Foster Harvey Keitel Cybill Shepherd Peter Boyle Albert Brooks Leonard Harris |
| Müzik | Bernard Herrmann |
| Görüntü yönetmeni | Michael Chapman |
| Kurgu | Tom Rolf Melvin Shapiro |
| Stüdyo | Columbia Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 1976, Amerika Birleşik Devletleri |
| Süre | 113 dakika |
| Bütçe | 1.900.000 dolar |
| Hasılat | 28.600.000 dolar |
Taxi Driver, Martin Scorsese tarafından yönetilen, Paul Schrader tarafından yazılan ve başrollerinde Robert De Niro, Jodie Foster, Cybill Shepherd, Harvey Keitel, Peter Boyle, Leonard Harris ve Albert Brooks'un oynadığı 1976 yapımı Amerikan neo-noir psikolojik gerilim filmidir. Vietnam Savaşı sonrasında çürüyen ve ahlaki olarak iflas eden New York Şehri'nde geçen film, bir savaş gazisi ve taksi şoförü olan Travis Bickle'ın (De Niro) geceleri şehirde çalışırken zihinsel durumunun kötüleşmesini takip eder.
The Wrong Man (1956) ve A Bigger Splash (1973) filmlerinden ilham alan Scorsese, filmin izleyicilere bir rüya gibi hissettirmesini istedi. Görüntü yönetmeni Michael Chapman ile çekimler 1975 yazında New York Şehri'nde başladı ve oyuncular, projenin 1.9 milyon dolarlık düşük bütçeyle tamamlanmasını sağlamak için ücretlerinde indirim yaptılar. Yapım aynı yıl sona erdi. Bernard Herrmann, ölmeden birkaç saat önce tamamlanan son film müziğini besteledi; film ona adanmıştır.
Film, Columbia Pictures tarafından 8 Şubat 1976'da sinemalarda gösterime girdi ve finaldeki grafik şiddet ve 12 yaşındaki Foster'ın çocuk fahişe rolünde oynatılması nedeniyle tartışmalara yol açmasına rağmen eleştirel ve ticari başarı elde etti. Film, 1976 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ve 49. Akademi Ödülleri'nde En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu (De Niro için) ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Foster için) dahil olmak üzere dört adaylık da dahil olmak üzere birçok ödül kazandı.
Taxi Driver, John Hinckley Jr.'ın dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan'a suikast girişiminde bulunma motivasyonunda rol oynadığı için daha fazla tartışma yaratsa da, popülerliğini korumuş, zamanının en kültürel olarak önemli ve ilham verici filmlerinden biri ve en büyük filmlerden biri olarak kabul edilmiştir, kült statüsü kazanmıştır. 2022'de Sight & Sound, filmi on yılda bir yapılan eleştirmenler anketinde tüm zamanların en iyi 29. filmi ve yönetmenler anketinde Barry Lyndon ile birlikte en iyi 12. film olarak seçti. 1994 yılında, film ABD Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi veya estetik" olarak önemli kabul edilerek Ulusal Film Arşivi'nde korunmak üzere seçildi.
Konu
[değiştir | kaynağı değiştir]Travis Bickle, PTSD'den muzdarip ve New York'ta tek başına yaşayan 26 yaşında, onurlu bir şekilde ordudan terhis edilmiş ABD Deniz Kuvvetleri ve Vietnam Savaşı gazisi. Travis, kronik uykusuzluğu ve yalnızlığıyla başa çıkmak için gece vardiyasında taksi şoförü olarak işe girer. Travis, sık sık 42. Cadde'deki yetişkin içerikli film salonlarına gidiyor ve bilinçli olarak "sadece hissettiğin kadar sağlıklısın." gibi aforizmalar eklemeye çalıştığı bir günlük tutuyor. Manhattan'da tanık olduğu suç ve kentsel çürümeden tiksiniyor ve "sokaklardaki pislikleri" temizlemeyi hayal ediyor.
Travis, senatör ve başkan adayı Charles Palantine'in kampanya gönüllüsü olan Betsy'ye aşık olur. Travis, çalıştığı kampanya ofisine girer ve ondan kahve içmeye davet eder ve bunu kabul eder. Betsy, Travis ile özel bir bağ hissettiğini itiraf eder ve onunla başka bir randevuya çıkmayı kabul eder. Randevuları sırasında Travis, Betsy'yi bir porno tiyatrosuna götürür ve bu Betsy'nin Travis'ten nefret etmesini ve ayrılmalarına neden olur. Travis, Betsy'i defalarca kez arayıp hediye göndererek barışmaya çalışır ama hiçbir geri dönüş alamaz. Travis öfkeli bir şekilde, Betsy'nin çalıştığı kampanya ofisinin içine dalar ve dışarı çıkması istenmeden önce onu azarlar. Varoluşsal bir kriz yaşayan ve şehrin her yerinde çeşitli fuhuş vakaları gören Travis, Sihirbaz lakaplı taksi şoförü arkadaşına şiddetli düşüncelerini anlatır.
Ancak Sihirbaz onu kovar ve ona iyi olacağına dair güvence verir. Travis, öfkesine bir çıkış yolu bulma çabasıyla yoğun bir egzersize başlar. Bir taksi şoförü arkadaşı onu karaborsa silah satıcısı "Easy" Andy'ye yönlendirir ve ondan dört tane tabanca satın alır. Travis evinde silah çekme alıştırmaları yapmaya başladı ve birini saklayıp kolundan hızlı bir şekilde eline gelmesini sağlayacak bir mekanizma kurdu. Ayrıca, güvenliklerini belirlemek için Palantine'in mitinglerine katılmaya başlar. Bir gece Travis, bir arkadaşının işlettiği bir marketi soymaya çalışan bir adamı vurarak öldürür. Travis, şehirdeki gezilerinde düzenli olarak kurtarmayı hayal ettiği bir çocuk fahişe olan Iris ile karşılaşır.
Travis ondan ricada bulunur ve fahişelik yapmayı bırakması için onu ikna etmeye çalışır. Kısa süre sonra Travis saçını mohawk şeklinde keser ve Palantine'e suikast düzenlemeyi planladığı halka açık bir mitinge katılır. Ancak, ceketinin fermuarını açıp elini içeri soktuğunu gören Gizli Servis ajanları tarafından kovalanır. O akşam Travis, Iris'in çalıştığı geneleve gider ve pezevengi Sport'u vurur. Binaya girer ve Sport ve Iris'in müşterilerinden biri olan mafya ile bir çatışmaya girer. Travis birkaç kez vurulur ancak iki adamı öldürmeyi başarır. Daha sonra ayakkabısının içinde bulunan bıçağıyla elinden bıçaklamayı başardığı fedai ile kavga eder ve kafasına kurşun sıkarak onu da öldürür.
Travis intihar etmeye çalışır, ancak mermileri bitmiştir. Kanlı ve yaralı, ağlayıp hıçkıran bir Iris'in yanında bir kanepeye yığılıyordur. Polis olay yerine geldiğinde telsizden yanıt verirken, Travis parmağını kullanarak kendini kafasından vuruyor taklidi yapar. Travis, aldığı yaralar nedeniyle komaya girer . Basın tarafından kahraman bir kanunsuz olarak tebrik edildi ve cinayetlerden yargılanmadı, ayrıca Iris'in ailesinden ona teşekkür eden bir mektup aldı. Travis iyileştikten sonra işe geri döner ve burada ücret olarak Betsy ile karşılaşır; Betsy, hikâyesini gazetelerde takip ettiğini söyleyerek samimi bir şekilde etkileşime girer. Travis onu eve bırakır ve parasını almayı reddederek gülümseyerek uzaklaşır. Dikiz aynasında bir şey fark ettikten sonra aniden tedirgin olur.
Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]- Robert De Niro - Travis Bickle
- Jodie Foster - Iris
- Harvey Keitel - Matthew
- Cybill Shepherd - Betsy
- Peter Boyle - "Wizard"
- Albert Brooks - Tom
- Leonard Harris - Sen. Charles Palantine
Olası devam filmi ve yeniden yapım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak 2005'in sonlarında Robert De Niro ve Scorsese bir devam filmi duyurusunda bulundular.[1] Raging Bull'un 25. yıldönümü gösteriminde De Niro, daha yaşlı bir Travis Bickle'ın yer aldığı bir hikâyenin geliştirilmesinden bahsetti. 2000 yılında De Niro, Actors Studio sunucusu James Lipton ile yaptığı bir konuşmada karakteri geri getirmekle ilgilendiğini ifade etti.[2] Kasım 2013'te, Schrader'in bir ilk taslak yazdığını, ancak hem kendisinin hem de Scorsese'nin bunun devam etmek için yeterince iyi olmadığını düşündüğünü açıkladı.
2010 yılında Variety dergisi, Lars von Trier, Scorsese ve De Niro'nun filmin yeniden yapımı üzerinde çalışmayı planladıklarına dair söylentileri aktardı.[3] Ancak 2014 yılında Paul Schrader filmin yeniden yapımının yapılmayacağını söyledi. Schrader, filmin yeniden yapımıyla ilgili "Berbat bir fikirdi" yorumunu yaptı ve "Marty'ye göre bu hiçbir zaman yapılması gereken bir şey değildi." dedi.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Brooks, Xan (5 Şubat 2005). "Scorsese and De Niro plan Taxi Driver sequel". The Guardian. Londra. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
- ^ Saravia, Jerry. "Taxi Driver 2: Bringing Out Travis". faustus. 27 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
- ^ Steve Barton (16 Şubat 2010). "Lars von Trier, Robert De Niro, and Martin Scorsese Collaborating on New Taxi Driver". Dread Central. 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
- ^ Selcke, Dan (19 Şubat 2014). "Taxi Driver will not be remade by Lars Von Trier, if anyone was worried". The A.V. Club. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ödüller | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Chronicle of the yıllar of Fire |
Altın Palmiye 1976 |
Sonra gelen: Padre Padrone |
Martin Scorsese'nin filmleri | |
|---|---|
Who's That Knocking at My Door (1967) | |
| 1970'ler | Boxcar Bertha (1972) • Arka Sokaklar (1973) • Alice Artık Burada Oturmuyor (1974) • Taksi Şoförü (1976) • New York, New York (1977) |
| 1980'ler | Kızgın Boğa (1980) • Kahkahalar Kralı (1982) • Geç Saatler (1985) • The Color of Money (1986) • Günaha Son Çağrı (1988) |
| 1990'lar | Sıkı Dostlar (1990) • Korku Burnu (1991) • The Age of Innocence (1993) • Casino (1995) • Kundun (1997) • Bringing Out the Dead (1999) |
| 2000'ler | |
| 2010'lar | |
| 2020'ler | Killers of the Flower Moon (2023) • |
| Kısa filmler | What's a Nice Girl Like You Doing in a Place Like This? (1963) • It's Not Just You, Murray! (1964) • The Big Shave (1967) • Life Lessons (1989) • The Key To Reserva (2007) • The Audition (2015) |
| Belgeseller | Street Scenes (1970) • Italianamerican (1974) • American Boy: A Profile of Steven Prince (1978) • The Last Waltz (1978) • A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies (1995) • My Voyage to Italy (1999) • The Blues (2003) • No Direction Home (2005) • Shine a Light (2008) • A Letter to Elia (2010) • Public Speaking (2010) • George Harrison: Living in the Material World (2011) • The 50 Year Argument (2014) • Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese (2019) |
| 1939-1959 | Union Pacific (1939) • Hets (1944) • Yaratılan Adam (1946) • Toprak Kızıl Olacak (1946) • Kısa Tesadüfler (1946) • Maria Candelaria (1946) • Neecha Nagar (1946) • Kesin Dönüş (1946) • Pastoral Senfoni (1946) • Die letzte Chance (1946) • Kanatsız İnsanlar (1946) • Roma, Açık Şehir (1946) • Dumbo (1947) • Üçüncü Adam (1949) • Bayan Julie (1951) • Milano'da Mucize (1951) • Othello (1952) • İki Paralık Umut (1952) • Dehşet Yolcuları (1953) • Cehennem Kapısı (1954) • Marty (1955) • Sessiz Dünya (1956) • Kan Dökmeyeceksin (1957) • Leylekler Uçarken (1958) • Siyah Orfe (1959) |
|---|---|
| 1960-1979 | Tatlı Hayat (1960) • Uzun Ayrılık (1961) • Viridiana (1961) • Verilen Söz (1962) • Leopar (1963) • Cherbourg Şemsiyeleri (1964) • The Knack ...and How to Get It (1965) • Bir Kadın ve Bir Erkek (1966) • Bayanlar ve Baylar (1966) • Cinayeti Gördüm (1967) • Ne Ekersen (1968) • Cephede Eğlence (1970) • Arabulucu (1971) • İşçi Sınıfı Cennete Gider (1972) • Mattei Olayı (1972) • Paralı Asker (1973) • Korkuluk (1973) • Konuşma (1974) • Ateş Yıllarının Öyküsü (1975) • Taksi Şoförü (1976) • Babam ve Ustam (1977) • Nalın Ağıcı (1978) • Kıyamet (1979) • Teneke Trampet (1979) |
| 1980-1999 | Bütün O Caz (1980) • Kagemuşa (1980) • Demir Adam (1981) • Kayıp (1982) • Yol (1982) • Narayama Türküsü (1983) • Paris, Texas (1984) • Babam İş Gezisinde (1985) • Misyon (1986) • Şeytanın Güneşi Altında (1987) • Fatih Pelle (1988) • Seks Yalanları (1989) • Vahşi Duygular (1990) • Barton Fink (1991) • İyi Niyetler (1992) • Elveda Cariyem (1993) • Piyano (1993) • Ucuz Roman (1994) • Yeraltı (1995) • Sırlar ve Yalanlar (1996) • Kirazın Tadı (1997) • Yılan Balığı (1997) • Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) • Rosetta (1999) |
| 2000-2019 | Karanlıkta Dans (2000) • Oğul Odası (2001) • Piyanist (2002) • Fil (2003) • Fahrenheit 9/11 (2004) • L'Enfant (2005) • Özgürlük Rüzgarı (2006) • 4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün (2007) • Sınıf (2008) • Beyaz Bant (2009) • Amcam Önceki Hayatlarını Hatırlıyor (2010) • Hayat Ağacı (2011) • Aşk (2012) • Mavi En Sıcak Renktir (2013) • Kış Uykusu (2014) • Dheepan (2015) • Ben, Daniel Blake (2016) • Kare (2017) • Arakçılar (2018) • Parazit (2019) |
| 2020-2039 | |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
