Beyin ve sinir cerrahisi, nörocerrahi ya da nöroşirürji merkezi ve periferik sinir sistemi bozukluklarının mekanik müdahale yoluyla tedavisini yapan bir cerrahi uzmanlık dalıdır. Bu dalda uzmanlık alan tıp doktorlarına nörocerrah ya da nöroşirürjiyen denmektedir. Bu uzmanlık eğitiminin sonrasında daha üst ihtisas dalları olarak spinal, fonksiyonel, tümör, vasküler, pediatrik nöroşirürji gibi dalları da vardır.

Gerek branşın eğitiminin ve gerekse pratik uygulamalarının zorluğu nedeni ile nörocerrahların sayısı çok fazla değildir. Tıbbın en çok dikkat ve tecrübe gerektiren dallarından biridir. Birçok ameliyatı yaklaşık 5-14 saat sürer. Bu nedenlerle çoğu ülkede bu dalın uzmanları en çok ücret alan hekimlerdir.

• Beynin ya da omurilik dokusunun içinden kaynaklanan veya ona dışarıdan basarak sorun oluşturan tümörler.
• Beyin dokusunu ya da omuriliği besleyen damarların anevrizma (balonlaşma)
• Arteriovenöz malformasyon, kavernom gibi rahatsızlıkları
• Karotid stenozu denilen boyun damarlarındaki daralmalar
• Doğumla birlikte olan meningomyelosel gibi sinir sisteminin oluşumu sırasında gelişen rahatsızlıklar, hidrosefali adı verilen ve kabaca beyin boşluklarındaki sıvı miktarının artışı, ayrıca doğuştan kafatasındaki şekil bozukluklarının tedavisi.
• Bel fıtığı (Lomber disk hastalığı) başta olmak üzere her türlü omurga hastalıkları
• Kafa ve omurilik yaralanmaları,
• Periferik sinir denilen kol ve bacak sinirlerinin her türlü sıkışması, travma ve kesikleri, tümörlerinin cerrahi tedavisi
• Beyin damarlarının tıkanıklıkları
• Beyin kanamaları
• Ağır epilepsi (sara) hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıkların ve OKB (obsesif kompulsif bozukluk) gibi bir takım psikiyatrik hastalıkların cerrahi tedavisi
• Trigeminal nevralji,ağır kanser ağrıları, tik hastalığı (hemifasiyal spazm) gibi hastalıkların cerrahi tedavisi. (Fonksiyonel nöroşirürji)
• Özellikle son yıllarda "stereotaktik radyocerrahi" isimli yöntemler kullanarak tümör ve beyin damar hastlıklar gibi lezyonların nokta atışı ile kansız, anestezisiz tedavisi.

• B. K. Misra - Dünya'da ilk kez image-guided cerrahi işlemini anevrizma için gerçekleştirdi. Güney Asya'da ilk kez stereotaksik radyocerrahi, Hindistan'da ilk kez uyanık kraniyotomi ve laparaskopik soinal cerrahi ameliyatını yaptı.^[1]
• Sir Victor Horsley – bilinen ilk nöroşirürjisyen.
• Karin Muraszko – Amerika'da ilk kez kürsü başkanlığı yapan kadın nöroşirürjisyen (Michigan Üniversitesi).
• Hermann Schloffer - transsfenoidal cerrahi ameliyatını ilk kez 1907'de gerçekleştirdi.
• Harvey Williams Cushing – Modern Nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır.
• Robert Wheeler Rand – Theodore Kurze ile beraber nöroşirürji ameliyatlarında cerrahi mikroskop kullanımını 1957'de uyguladı ve bunu 1969 yılında ilk mikronöroşirürji ders kitabı ile beraber yayınladı.
• Gazi Yaşargil – Mikronöroşirürjinin atalarından biridir. Kendi yaptığı ve şu an yaygın kullanılan cerrahi malzemeleri vardır.
• Majid Samii – Serebellopontin köşe tümörü ameliyatlarının öncüsü. Dünya Nöroşirürji Dernekleri Federasyonu, her iki yılda bir seçkin beyin cerrahlarına verilen onur madalyasına Samii'nin adını vermiştir.^[2]
• Ludvig Puusepp – Modern nöroşirürji'nin öncülerinden. Dünya'nın ilk Nöroşirürji profesörü.
• Walter Dandy – Modern nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır.
• Hirotaro Narabayashi – Stereotaksik nöroşirürji'nin öncüsü.
• Alim-Louis Benabid – Derin beyin stimülasyonu öncüsü ve hareket bozuklukları tedavisinin önde gelen ismi.
• Wilder Penfield – Modern nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır, ayrıca epilepsi çalışmaları ile bilinir.
• Joseph Ransohoff – medikal görüntüleme ve kateterizasyon açısından nöroşirürjinin ömcü ismi. Nöroşirürji yoğun bakım kavramını ilk uygulayan hekim.
• Lars Leksell – Gamma Knife'ı geliştiren İsveçli hekim.
• Ben Carson – Johns Hopkins Hastanesi emekli çocuk nöroşirürjisyeni, hemisferektomi öncüsü ve kafadan yapışık ikizleri ayırmada öncü isim; eski 2016 Cumhuriyetçi Parti Başkan Adayı, eski Birleşik Devletler Şehir ve Kentleşme Komisyonu üyesi.
• John R. Adler – Stanford Üniversitesi'nde CyberKnife'ı geliştiren nöro cerrah.
• Wirginia Maixner – Melbourne Royal Children's Hospital'da nöroşirürjisyen. Bangladeşli yapışık ikizler olan Trishna ve Krishna'yı ayırmasıyla bilinmektedir.
• Frank Henderson Mayfield – Mayfield kafatası klemp'i geliştiricisi.
• Ayub K. Ommaya – Ommaya şant rezervuarı geliştiricisi.
• Christopher Duntsch - Hastalarının ölümleri ve sakat kalmaları neticesi uzun süreli hapis cezası alan nöroşirürjisyen.
• Henry Marsh - Ukrayna'da nöroşirürjiyi geliştiren isim.
• Robert J. White – Yaşayan maymunlarda yaptığı beyin nakli ile bilinir. Ayrıca Pontifical Academy of Sciences'a atanmasının ardından 1981'de Vatikan'ın Biyomedikal Etik Komisyonu'nu kurmuştur.^[3][4]
• Aysima Altınok - Türkiye'nin ilk kadın beyin cerrahı.

g t d Tıp
Tıp dalları	Cerrahi Beyin ve sinir cerrahisi Cerrahi onkoloji Çocuk cerrahisi Damar cerrahisi El cerrahisi Genel cerrahi Kolorektal cerrahi Sindirim sistemi cerrahisi Göz cerrahisi Kalp ve damar cerrahisi Kardiyotorasik cerrahi Kulak burun boğaz KBB Nakil cerrahisi Oral ve maksillofasiyel cerrahi Ortopedi Plastik cerrahi Üreme cerrahisi Travma cerrahisi Üroloji Androloji İç hastalıkları Alerji / İmmünoloji Anjiyoloji Endokrinoloji Enfeksiyon hastalıkları Gastroenteroloji Hepatoloji Göğüs hastalıkları Hastane hekimliği Hematoloji Kardiyoloji Nefroloji Onkoloji Romatoloji Yaşlılık hekimliği Obstetrik ve jinekoloji Jinekoloji Jinekolojik onkoloji Maternal-fetal tıp Obstetrik Üreme endokrinolojisi ve infertilite Ürojinekoloji Tanı Patoloji Anatomopatoloji Klinik kimya Klinik patoloji Sitopatoloji Tıbbi mikrobiyoloji Transfüzyon tıbbı Radyoloji Girişimsel radyoloji Nükleer tıp Fizik muayene Anamnez Diğer Acil tıp Kritik acil tıp Acil sağlık hizmetleri Kitlesel toplanma tıbbı İlk yardım Tıbbi tahliye Adli tıp Adolesan tıbbı Afet tıbbı Ağrı tedavisi Aile hekimliği / Pratisyen hekimlik Anesteziyoloji Askerî tıp Bağımlılık tıbbı Cezaevi sağlık hizmetleri Cinsel tıp Veneroloji Dalış tıbbı Dermatoloji Fiziksel tıp ve rehabilitasyon (FTR) Fleboloji Hastane hekimliği Medikal genetik Meslek hekimliği Narkoloji Nöroloji Klinik nörofizyoloji Oftalmoloji Oral tıp Palyatif bakım Pediatri Neonatoloji Nakil hekimliği Önleyici tıp Psikiyatri Bağımlılık psikiyatrisi Çocuk ve ergen psikiyatrisi Radyoterapik onkoloji Spor hekimliği Tıbbi biyoloji Tıbbi cihaz Travmatoloji Travma Tropikal tıp Seyahat tıbbı Uyku tıbbı Üreme tıbbı Yoğun bakım
Tıp eğitimi	Cerrahi Yüksek Lisansı Tıp doktoru MD-PhD Osteopatik Tıp Doktoru Tıp fakültesi Tıp Bilimleri Lisansı Tıp Lisansı, Cerrahi Lisansı Tıp Yüksek Lisansı Tıbbi Bilim İnsanı Yetiştirme Programı Uzman hekim
İlgili konular	Alternatif tıp Anatomi Aşılama Biyoistatistik Biyokimya Embriyoloji Enfeksiyon Farmakoloji Fizyoloji Geleneksel tıp Genetik Halk sağlığı Hastalık Hekim Başhekim Hemşirelik Histoloji Kırsal kesim sağlığı Kişiselleştirilmiş tıp Klinik psikoloji Mikrobiyoloji Moleküler onkoloji Nanotıp Parazitoloji Sağlık Sağlık hizmetleri Sağlık ocağı Hastane Klinik Poliklinik Sağlık politikaları Sağlık teknolojisi Tedavi Tıbbi terminoloji Tıp tarihi Tıp hukuku Toksikoloji Veteriner tıp Viroloji Yardımcı sağlık Diş hekimliği Eczacılık Fizyoterapi Podiatri Tıbbi antropoloji Tıbbi atık Tıbbi müdahalecilik Tıbbi görüntüleme Tıbbi hata Tıbbi kötü uygulama Tıbbi laboratuvar Tıbbi jeoloji Tıbbi prosedür Tıbbi psikoloji Tıbbi terminoloji Tıbbi gözlem Tıbbi staj Tıbbi test Tıbbileştirme Tıbbi toksikoloji Tıp etiği
Kategori  • Commons  • Vikiproje  • Ana hatlar