Khuni, Huni ya da Çuni Geç Antik Çağ boyunca bir Kuzey Kafkasya halkıydı. Bazen Kuzey Kafkasya Hunları olarak adlandırılırlar ve sıkça sonraki dönemlerde Doğu Avrupa'ya giren Hunlarla karıştırılırlar. Ancak Hunilerin etnolinguistik ve coğrafi kökenleri belirsizdir.

Huniler hakkında ilk çağdaş referanslar Dionysius Periegetes ve Batlamyus'un Coğrafya El Kitabı eserinde MS. 2. yüzyılda Hazar Denizi kıyılarında yaşadıkları söylenmektedir.

Agathangelos 227 yılında Kafkasya halkları arasında yaşayan Hunlar'ın olduğunu ve bunların İran Hunları ile ilişkili olduğunu iddia eder.

535 ya da 537 yılında piskopos Kardost'un öncülüğünde bir Ermeni misyoner takımı Kuzey Kafkasya'da birçok Hun'u vaftiz etmiştir.^[1] Bir Süryani kaynağı bu olayı kaydetmekte ve aynı zamanda Hunlar için geliştirilmiş bir yazı sistemini göstermektedir.^[2]

Hunların MS 6. yüzyılda Dağıstan'da bir siyasi oluşum kurduğu söylenmektedir. Bu oluşuma yerli Kafkasya halkları da dahil olmuş olabilir.

682'de Albanya Piskopos'u İsrael Kafkasya Hunları'nın lideri Alp Ilteber'i Hristiyanlığa davet etmek için gönderilen bir delegeye öncülük etmiştir ancak bu başarısız olmuştur. Iluetuer'in Hazar unvanı olan İlteber'in (vasal yönetici) bozuk formu olduğu tahmin edilmektedir ve böylece bu halk 7. yüzyılın ortalarından itibaren Hazar yöneticilerine bağlanmıştır. Bu dönem boyunca sıkça çeşitli savaşlarda özellikle Arap Halifeliği'ne karşı Hazarlar'ın müttefiki olarak bahsedilirler.

Erken 8. yüzyıldan sonra akıbetleri çok az bilinmektedir. Muhtemelen Hazar Hanlığı'na dahil oldular. Ancak birçok yüzyıl boyunca muhtemelen 11. yüzyıla kadar dahi varlıklarını sürdürdüler.

Hun Djidan devleti bir erken feodal Kumuk devletiydi.^[3]

• Sabirler