İçtençeneliler
| İçtençeneliler | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_micrograph.jpg) Acerentomon sp.
| ||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
Takımlar
| ||||||||||||
|
Diplura - Çatal kuyruklular |
İçtençeneliler (Entognatha), altı bacaklılar (Hexapoda) alt şubesinin bir sınıfıdır.
Böcekler (Insecta) sınıfı dışında tutulsalar da, bunlar da böcek olarak nitelendirilir. Önceleri böcekler (Insecta) sınıfının kanatsız böcekler (Apterygota) alt sınıfına sokulan içtençeneliler, günümüzde ayrı sınıf olarak değerlendirilmektedir. 3 takıma ayrılırlar: Çatal kuyruklular (Diplura), duyarga bacaklılar (Protura), Sıçrar kuyruklular (Collembola).
Bu üç takımın birbiriyle filogenetik ilişkisi açık değildir. En ilkeli Diplura takımıdır. Protura'da normal abdomen sayısı postembriyonik gelişme sırsaında tamamlanır. Collembola'da bu sayı hiçbir zaman tamamlanmaz.
Ufak boylu böceklerdir. Genelde 1 mm civarında olurlar.
Anatomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağız çukurunun yanları (labium ile genae) kaynaşarak gelişmiş ve ağız parçalarının etrafını çeviren bir boşluk meydana getirmiştir. Birleşik gözleri körelmiş, bazen birkaç nokta göze indirgenmiştir. Tibia ve tarsusları kaynaşmış, stigmaları körelmiştir. Collembola'da abdomen segmentleri sayıca dumura uğramış ve 4. abdomen segmentine ait bacak zıplama organı şeklinde gelişmiştir. Protura'da duyarga körelmiş, ön bacaklar bir çift duyarga şeklinde gelişmiştir. Böcekler (Insecta) sınıfındaki kamçı şeklinde duyargalardan farklı olarak, gerçek segmentli duyargalar yalnızca Collembola ve Diplura da vardır. Bunlarda duyarganın son segmenti hariç, diğerlerinin hepsi kaslarla donatılmıştır ve her biri ayrı ayrı hareket etme yeteneğine sahiptir. Duyargada Johnston organı yoktur. Bu olmayış onları böceklerden ayıran en temel göstergedir. Malpighi tüpleri (varsa) küçüktür. Erkeklerinde çiftleşme organı gelişmememiştir. Bilindiği kadarıyla, erkekler spermatoforlarını dişinin eşey açıklığı tarafından alınacak şekilde yerleştirirler.
İnsanla karşılaşmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sıçrar kuyruklular (Collembola) takımı üyeleri evlerdeki saksılarda çokça bulunmalarına rağmen, ufak oldukları için dikkatleri üzerlerine çekmezler.
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Labiumun genae ile kaynaşması sonucu oluşan bir kese içinde ağız üyelerinin bulunması dolayısıyla içtençeneliler adını alırlar.
Resim galerisi
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Diplura -
Protura -
Collembola -
Collembola (Sminthuridae)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Prof. Dr. Alı Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
