อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า
ไอยูซีเอ็นกลุ่ม 2 (อุทยานแห่งชาติ)
ภูแผงม้า
ที่ตั้งในประเทศไทย
ที่ตั้ง	จังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดเลย และจังหวัดพิษณุโลก
พิกัด	16°58′36″N 101°02′24″E / 16.97667°N 101.04000°E / 16.97667; 101.04000
พื้นที่	307 km2 (119 sq mi)[1]
จัดตั้ง	26 กรกฎาคม พ.ศ. 2527[2]
ผู้เยี่ยมชม	289,210[3] (2562)
หน่วยราชการ	กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า เป็นอุทยานแห่งชาติแห่งที่ 48 ของประเทศ และนับเป็นแห่งที่14 ของภาคเหนือ ซึ่งมีเนื้อที่ประมาณ 307 ตารางกิโลเมตร หรือ 191,875 ไร่ ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ. 2527 ซึ่งตั้งครอบคลุมพื้นที่รอยต่อของสามจังหวัด คือ อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย และอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก ภูหินร่องกล้าอันเป็นแหล่งกำเนิดของประวัติศาสตร์การสู้รบอันยาวนาน เป็นวีรกรรมของนักรบไทยที่เกิดขึ้น ณ ที่นี้ ตลอดจนสภาพสิ่งก่อสร้างในอดีตได้ถูกบันทึกเก็บรักษาไว้

สภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน มีความสูงจากระดับน้ำทะเล​ ภู​หิน​ร่องกล้า1,614เมตร,ภูลมโล1,664เมตร​ จุดสูงสุด​คือภูหมัน​ขาว​1,820เมตร สภาพภูมิอากาศของภูหินร่องกล้า มีอากาศหนาวเย็นเกือบตลอดปี ในฤดูหนาวอุณหภูมิจะต่ำมากประมาณ 0-4 องศาเซลเซียส ฤดูร้อนอากาศจะเย็นสบาย และในฤดูฝนมีอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีประมาณ 18-25 องศาเซลเซียส

อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้าปกคลุมด้วยป่าไม้ 3 ชนิด คือ ป่าเต็งรัง ป่าดิบเขา และป่าสนเขา แต่แม้ว่าอุทยานแห่งนี้จะมีป่าไม้ปกคลุมก็ตาม ในปัจจุบันไม่มีสัตว์ป่าขนาดใหญ่อาศัยอยู่ เพราะว่าปัจจุบันได้กลายเป็นที่อยู่อาศัยของมนุษย์เป็นส่วนใหญ่ ทำให้พบแต่นกบางชนิดเท่านั้น

อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า มีจุดเด่นทีน่าสนใจด้านต่างๆ แบ่งออกเป็น 2 ด้านคือ

• ด้านประวัติศาสตร์ ได้แก่ โรงเรียนการเมืองการทหาร, สำนักอำนาจรัฐ, หมู่บ้านมวลชน, โรงพยาบาล ทั้งหมดเป็นฐานปฏิบัติการของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยในอดีต
• ด้านธรรมชาติ ได้แก่ ลานหินแตก, ลานหินปุ่ม, ผาชูธง, น้ำตกหมันแดง, น้ำตกร่มเกล้าภราดร

อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จากในตัวเมืองของพิษณุโลก ต้องไปตามเส้นทางพิษณุโลก-หล่มสัก ระยะทาง 68 กม. ถึงสามแยกบ้านแยง จากนั้นเลี้ยวซ้ายเข้าสู่อำเภอนครไทย ระยะทาง 29 กม. และต้องเดินทางต่อด้วยรถสองแถวประมาณ 28 กม.

• www.dnp.go.th เก็บถาวร 2005-12-31 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ด ค ก อุทยานแห่งชาติในประเทศไทย
ภาคเหนือ	ขุนขาน ขุนแจ ขุนน่าน ขุนพะวอ ขุนสถาน เขลางค์บรรพต เขาค้อ คลองลาน คลองวังเจ้า แควน้อย แจ้ซ้อน ผาแดง ดอยขุนตาล ดอยจง ดอยผากลอง ดอยผ้าห่มปก ดอยภูคา ดอยภูนาง ดอยเวียงผา ดอยสอยมาลัย ดอยสุเทพ-ปุย ดอยหลวง ดอยอินทนนท์ ต้นสักใหญ่ ตากสินมหาราช ตาดหมอก ถ้ำปลา–น้ำตกผาเสื่อ ถ้ำผาไท ถ้ำสะเกิน ถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน ทุ่งแสลงหลวง นันทบุรี น้ำตกชาติตระการ น้ำตกบัวตอง–น้ำพุเจ็ดสี น้ำตกพาเจริญ น้ำตกแม่สุรินทร์ น้ำหนาว ภูชี้ฟ้า ภูซาง ภูสอยดาว ภูหินร่องกล้า แม่เงา แม่จริม แม่ตะไคร้ แม่โถ แม่ปิง แม่ปืม แม่เมย แม่ยม แม่วงก์ แม่วะ แม่วาง แม่สะเรียง รามคำแหง ลานสาง ลำน้ำกก ลำน้ำน่าน เวียงโกศัย ศรีน่าน ศรีลานนา ศรีสัชนาลัย สาละวิน ห้วยน้ำดัง ออบขาน ออบหลวง
ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ	แก่งตะนะ เขาพระวิหาร เขาใหญ่ ตาดโตน ตาพระยา ทับลาน ไทรทอง นายูง-น้ำโสม น้ำพอง ป่าหินงาม ผาแต้ม ภูกระดึง ภูเก้า-ภูพานคำ ภูจองนายอย ภูเรือ ภูแลนคา ภูเวียง ภูผาเทิบ ภูผาม่าน ภูผายล ภูผาเหล็ก ภูพาน ภูลังกา ภูสระดอกบัว ภูสวนทราย ภูหินจอมธาตุ–ภูพระบาท
ภาคกลาง	น้ำตกเจ็ดสาวน้อย น้ำตกสามหลั่น พุเตย
ภาคตะวันออก	เขาคิชฌกูฏ เขาชะเมา-เขาวง เขาสิบห้าชั้น เขาแหลมหญ้า-หมู่เกาะเสม็ด น้ำตกคลองแก้ว น้ำตกพลิ้ว ปางสีดา หมู่เกาะช้าง
ภาคตะวันตก	กุยบุรี แก่งกระจาน เขาสามร้อยยอด เขาแหลม เขื่อนศรีนครินทร์ เฉลิมพระเกียรติไทยประจัน เฉลิมรัตนโกสินทร์ ทองผาภูมิ ไทรโยค น้ำตกห้วยยาง ลำคลองงู หาดวนกร เอราวัณ
ภาคใต้	แก่งกรุง เขานัน เขาน้ำค้าง เขาปู่-เขาย่า เขาพนมเบญจา เขาลำปี-หาดท้ายเหมือง เขาสก เขาหลวง เขาหลัก-ลำรู่ คลองพนม ตะรุเตา ใต้ร่มเย็น ทะเลบัน ธารเสด็จ-เกาะพะงัน ธารโบกขรณี น้ำตกซีโป น้ำตกทรายขาว น้ำตกโยง น้ำตกสี่ขีด น้ำตกหงาว บางลาง บูโด-สุไหงปาดี ลำน้ำกระบุรี ศรีพังงา สันกาลาคีรี สิรินาถ หมู่เกาะเภตรา หมู่เกาะชุมพร หมู่เกาะระนอง หมู่เกาะลันตา หมู่เกาะสิมิลัน หมู่เกาะสุรินทร์ หมู่เกาะอ่างทอง หาดขนอม-หมู่เกาะทะเลใต้ หาดเจ้าไหม หาดนพรัตน์ธารา-หมู่เกาะพีพี แหลมสน อ่าวพังงา อ่าวมะนาว-เขาตันหยง อ่าวสยาม
ระดับประเทศ อุทยานประวัติศาสตร์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ระดับโลก แหล่งมรดกโลกในไทย ความทรงจำแห่งโลกของไทย มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทย พื้นที่ชุ่มน้ำแรมซาร์ในไทย พื้นที่สงวนชีวมณฑลโลกในไทย อุทยานธรณีโลกในไทย

ด ค ก แหล่งท่องเที่ยวในโครงการ 12 เดือน 7 ดาว 9 ตะวัน ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
12 เดือน	ซากูระเมืองไทย บึงบอระเพ็ด ดอยภูคา ดงดอกทองกวาว หมู่เกาะสุรินทร์ เกาะห้อง สามพันโบก ป่าแก่งกระจาน ป่าภูเขียว คลองปลากั้ง ทุ่งแสลงหลวง ภูหลวง ทุ่งดอกกระเจียว ภูหินร่องกล้า ภูสอยดาว ผาเดียวดาย ดอยอินทนนท์ ทุ่งเหยี่ยวอพยพ ผาแต้ม ลำน้ำว้า ดอยแม่อูคอ ทุ่งพลับพลา ภูกระดึง เกาะตะรุเตา
7 ดาว	งานจองพารา เทศกาลปอยเหลิน มอหินขาว พิพิธภัณฑ์ลูกหลานพันธุ์มังกร เทศกาลไหลเรือไฟ เทศกาลแห่ดาว กรุงเก่า
9 ตะวัน	เวียนเทียนกลางน้ำ น้ำตกทีลอซู ปราสาทหินพนมรุ้ง ผาชนะได ถ้ำมรกต แหลมพรหมเทพ ถ้ำพระนาง ดอยแม่ระเมิง ถ้ำพระยานคร
หมวดหมู่

ด ค ก แหล่งมรดกโลกในประเทศไทย
ทางวัฒนธรรม	เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร สุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง เมืองโบราณศรีเทพและโบราณสถานสมัยทวารวดีที่เกี่ยวข้อง ภูพระบาท ประจักษ์พยานแห่งวัฒนธรรมสีมาสมัยทวารวดี ภูพระบาท วัดพระพุทธบาทบัวบาน
ทางธรรมชาติ	เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง ทุ่งใหญ่นเรศวร ห้วยขาแข้ง กลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ เขาใหญ่ ทับลาน ปางสีดา ตาพระยา ดงใหญ่ กลุ่มป่าแก่งกระจาน แก่งกระจาน กุยบุรี ไทยประจัน แม่น้ำภาชี
กำลังพิจารณา	วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร นครศรีธรรมราช อนุสรณ์สถานแหล่งต่าง ๆ และภูมิทัศน์วัฒนธรรมของเชียงใหม่ นครหลวงล้านนา พระธาตุพนม และสิ่งก่อสร้างทางประวัติศาสตร์และภูมิทัศน์ที่เกี่ยวข้อง กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ และปราสาทปลายบัด แหล่งอนุรักษ์ทะเลอันดามัน หมู่เกาะสิมิลัน หมู่เกาะระนอง แหลมสน หมู่เกาะสุรินทร์ เขาลำปี-หาดท้ายเหมือง สิรินาถ ป่าชายเลนระนอง สงขลาและชุมชนที่เกี่ยวเนื่องริมทะเลสาบสงขลา เมืองโบราณพังยาง พะโคะ และสีหยัง เมืองโบราณสทิงพระ เมืองป้อมค่ายซิงกอร่า ณ เขาแดงและแหลมสน เมืองเก่าสงขลา ณ บ่อยาง
หมายเหตุ: ใช้ชื่อตามที่ได้เสนอขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก ระดับประเทศ อุทยานประวัติศาสตร์ อุทยานแห่งชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ระดับโลก ความทรงจำแห่งโลกของไทย มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทย พื้นที่ชุ่มน้ำแรมซาร์ในไทย พื้นที่สงวนชีวมณฑลโลกในไทย อุทยานธรณีโลกในไทย