อันดับวานร
| อันดับวานร ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยพาลีโอซีน-ปัจจุบัน, 65.9–0Ma | |
|---|---|
 | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอต Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| ชั้น: | สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม Mammalia |
| Mirordo-mb: | Primatomorpha Primatomorpha |
| อันดับ: | อันดับวานร Primates |
| อันดับย่อย | |
| |
| |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ของไพรเมตรอบโลก ที่ไม่ใช่มนุษย์ | |
| ชื่อพ้อง | |
|
Plesiadapiformes (แคลดิสติกส์รวมทั้งไพรเมต) | |
อันดับวานร หรือ อันดับไพรเมต (อังกฤษ: primate) เป็นอันดับของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม อันได้แก่ สัตว์จำพวกลีเมอร์, ลิง และลิงไม่มีหาง ซึ่งรวมถึงมนุษย์ด้วย มีชื่อสามัญเรียกกันโดยทั่วไปว่า ไพรเมต จึงกล่าวได้ว่าสามารถพบไพรเมตได้ทั่วโลก โดยไพรเมตที่ไม่ใช่มนุษย์ ส่วนใหญ่จะอยู่ในแอฟริกา, ตอนล่างของทวีปเอเชีย, อเมริกากลาง และอเมริกาใต้ แต่จะพบไพรเมตอยู่เพียงไม่กี่ชนิดในแถบตอนเหนือของทวีปเอเชีย จนถึงตอนเหนือของญี่ปุ่น หรือตอนเหนือของอเมริกา และเม็กซิโก โดยที่ไม่พบในทวีปยุโรป และทวีปโอเชียเนีย โดยใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Primates
นิรุกติศาสตร์
[แก้]คำว่า Primate มีรากศัพท์มาจากภาษาลาติน คำว่า "Primus" ซึ่งแปลว่า "ปฐม" หรือ"ที่หนึ่ง" หรือ"ผู้นำ" ซึ่งมีนัยว่าสัตว์ที่อยู่ในอันดับนี้ เป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่เหนือสัตว์ทั้งมวล[1]
ลักษณะสำคัญ
[แก้]- มีนิ้ว มีเล็บมือแบน แทนอุ้งเล็บหรือกีบ เช่น สัตว์อันดับอื่น ๆ
- มีสูตรของฟันเป็น 4 ประเภท คือ ฟันตัด, ฟันเขี้ยว, ฟันกรามหน้า และฟันกราม โดยฟันกรามหน้ามี 2 ยอด ฟันกรามมี 4 ยอด
- มีนิ้วแรกของมือ (เท้าหน้า) และเท้า สามารถเคลื่อนที่ตรงกันข้ามกับนิ้วอื่น ๆ ทำให้หยิบจับได้มั่นคงมากขึ้น
- มีกระบอกตา และเบ้าตาล้อมรอบทางด้านหลังของกระดูก ทำให้แยกเบ้าตาออกจากกล่องสมองและตาอยู่ทางด้านหน้าทั้งสองข้างเห็นภาพลึกชัดและแยกแยะสีต่าง ๆ ได้
- เต้านมลดจำนวนลงเหลือเพียง 1 คู่ บนหน้าอก ยกเว้นไพรเมตบางชนิดอาจมีเต้านมบนหน้าท้องด้วย
- มีประสาทการดมกลิ่นไม่ดี มีการพัฒนาการลดลงมากกว่าสัตว์อื่น แต่จะไปพัฒนาประสาทการมองเห็นได้ดีกว่า
- มีกระดูกไหปลาร้า และกระดูกสะบักแข็งแรง ทำให้ขาคู่หน้าสามารถหมุนได้จึงเคลื่อนที่ได้หลายแบบ
- ระบบสืบพันธุ์เพศเมียมีวิวัฒนาการสูงประกอบด้วยการมีรอบเดือน ซึ่งพบทั้งลิงโลกเก่า, ลิงไม่มีหาง และมนุษย์
- ต่อมเหงื่อปรากฏบนผิวหนังทั่วไป ต่างจากสัตว์อื่น ๆ ที่มักมีต่อมเหงื่อที่อุ้งมือ หรืออุ้งเท้า
- มีขนเป็นหย่อม ๆ บนตัว เช่น ที่หัว, รักแร้ ไม่ได้กระจายตัวสม่ำเสมอเหมือนสัตว์อื่น ๆ
- กล่องสมองค่อนข้างกลมและมีขนาดใหญ่ ช่องเปิดฟอราเมน แมกนัม มาอยู่ข้างล่างของกะโหลกทำให้กะโหลกและกระดูกสันหลังต่อกันในแนวยืนมากขึ้น[2]
การจำแนก
[แก้]- อันดับวานร หรือ อันดับไพรเมต
- อันดับย่อย Strepsirrhini
- อันดับฐาน Lemuriformes - ลีเมอร์
- วงศ์ Cheirogaleidae
- วงศ์ Daubentoniidae - อาย-อาย
- วงศ์ Lemuridae
- วงศ์ Lepilemuridae
- วงศ์ Indriidae
- อันดับฐาน Lorisiformes - ลิงลม, บุชเบบี้
- อันดับฐาน Lemuriformes - ลีเมอร์
- อันดับย่อย Haplorhini
- อันดับฐาน Tarsiiformes
- วงศ์ Tarsiidae - ทาร์เซีย
- อันดับฐาน Simiiformes
- อนุอันดับ Platyrrhini - ลิงโลกใหม่
- วงศ์ Callitrichidae
- วงศ์ Cebidae
- วงศ์ Aotidae
- วงศ์ Pitheciidae
- วงศ์ Atelidae
- อนุอันดับ Catarrhini
- วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea - ลิงโลกเก่า
- วงศ์ Cercopithecidae - ลิงโลกเก่า
- วงศ์ใหญ่ Hominoidea - เอป, ลิงไม่มีหาง, ลิงใหญ่
- วงศ์ Hylobatidae - ชะนี
- วงศ์ Hominidae - กอริลลา, อุรังอุตัง, ชิมแปนซี, มนุษย์[3] [4] [5]
- วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea - ลิงโลกเก่า
- อนุอันดับ Platyrrhini - ลิงโลกใหม่
- อันดับฐาน Tarsiiformes
- อันดับย่อย Strepsirrhini
|
prosimians
ลิง
ลิงใหญ่
มนุษย์
ชะนี |
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
_(white_background).jpg){kind=small}
_(white_background)_(1).jpg){kind=small}
.jpeg){kind=small}
.jpg){kind=small}
- หมายเหตุ ในอดีต กระแต ก็ถูกจัดให้อยู่ในอันดับนี้ด้วย ด้วยเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีวิวัฒนาการร่วมกันมา[6]
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ "ตีแผ่ชีวิตชะนี". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-04-02. สืบค้นเมื่อ 2012-10-19.
- ↑ "ลักษณะของออร์เดอร์ไพรเมต". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-08-19. สืบค้นเมื่อ 2012-10-19.
- ↑ Rylands, A. B. & Mittermeier, R. A. (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". In Garber, P. A., Estrada, A., Bicca-Marques, J. C., Heymann, E. W. & Strier, K. B.. South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN 978-0-387-78704-6.
- ↑ Mittermeier, R., Ganzhorn, J., Konstant, W., Glander, K., Tattersall, I., Groves, C., Rylands, A., Hapke, A., Ratsimbazafy, J., Mayor, M., Louis, E., Rumpler, Y., Schwitzer, C. & Rasoloarison, R. (December 2008). "Lemur Diversity in Madagascar". International Journal of Primatology 29 (6): 1607–1656.
- ↑ Groves, C. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. eds. Mammal Species of the World (3rd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 111–184. OCLC 62265494. ISBN 0-801-88221-4.
- ↑ หน้า 196, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
| โพรโทเธอเรีย | |
|---|---|
| มาร์ซูเปียเลีย | โอพอสซัม (Didelphimorphia) • หนูผีโอพอสซัม (Paucituberculata) • Microbiotheria • Notoryctemorphia • ดันนาร์ท (Dasyuromorphia) • แบนดิคูท (Pelamelemorphia) • จิงโจ้ (Diprotodontia) |
| ยูเธอเรีย | สล็อท (Xenarthra) (อันดับใหญ่) • เทนเรค (Afrosoricida) • หนูผีช้าง (Macroscelidea) • อาร์ดวาร์ก (Tubulidentata) • อาร์มาดิลโล (Cingulata) • ไฮแรกซ์ (Hyracoidea) • ช้าง (Proboscidea) • พะยูน (Sirenia) • พิโลซา (Pilosa) • กระแต (Scandentia) • บ่าง (Dermoptera) • ลิง (Primates) • สัตว์ฟันแทะ (Rodentia) • กระต่าย (Lagomorpha) • เฮดจ์ฮอก (Erinaceomorpha) • ตุ่น (Soricomorpha) • ค้างคาว (Chiroptera) • ลิ่น (Pholidota) • สัตว์กินเนื้อ (Carnivora) • สัตว์กีบคี่ (Perissodactyla) • สัตว์กีบคู่ (Artiodactyla) |
อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "lower-alpha" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="lower-alpha"/> ที่สอดคล้องกัน
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
