พระภัคคุเถระ
ข้อมูลทั่วไป
พระนามเดิม	พระภัคคุ, ภัคคุกุมาร
สถานที่ประสูติ	กรุงกบิลพัสดุ์
สถานที่บวช	อนุปิยนิคม แคว้นมัลละ
วิธีบวช	เอหิภิกขุอุปสัมปทา
ฐานะเดิม
ชาวเมือง	เมืองกบิลพัสดุ์ แคว้นสักกะ
วรรณะเดิม	กษัตริย์
ราชวงศ์	ศากยราชวงศ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

พระภัคคุเถระ หรือ พระภัคคุศากยเถระ เป็นพระภิกษุสาวกเอตทัคคะของพระพุทธเจ้า นับเนื่องในพระอสีติมหาสาวก 80 องค์สำคัญในพระพุทธศาสนาในสมัยพุทธกาล พระภัคคุเถระ เป็นพระประยูรญาติของพระพุทธเจ้า โดยท่านประสูติในเชื้อสายศากยราชสกุล พระราชสกุลของเจ้าชายสิตธัตถะ ซึ่งต่อมาได้สำเร็จเป็นพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า

พระอนุรุทธเถระ ออกผนวชพร้อมกับเจ้าราชกุมารอีก 5 พระองค์ และนายอุบาลีภูษามาลา ณ อนุปิยนิคม เมื่อท่านบรรลุเป็นพระอรหันต์แล้ว ดำรงขันธ์แก่กาลสมควรแก่อายุขัยก็ดับขันธปรินิพพาน

พระภัคคุเถระ เป็นพระประยูรญาติของพระพุทธเจ้า โดยท่านประสูติในเชื้อสายศากยราชสกุล พระราชสกุลของเจ้าชายสิตธัตถะ ซึ่งต่อมาได้สำเร็จเป็นพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า

พระประวิตของท่านปรากฏในคัมภีร์น้อยมาก อย่างไรก็ดี ท่านได้ออกบวชพร้อมกับเจ้าราชกุมารทั้ง 5 คือ พระเจ้าภัททิยะศากยะราชา, เจ้าชายอานันทะ, เจ้าชายอนุรุทธะ, เจ้าชายกิมพิละ และเจ้าชายเทวทัตต์ และนายช่างกัลบกนามว่านายอุบาลีภูษามาลาอีก 1 ท่าน รวมเป็น 7 ออกบวช ณ อนุปิยอัมพวัน ในอนุปิยนิคม แคว้นมัลละ โดยในวันผนวชนั้น เจ้าชายทั้ง 6 ได้ตกลงกันให้นายอุบาลีผู้เป็นช่างภูษามาลาออกบวชก่อนตน เพื่อจะได้ทำความเคารพเป็นการลดทิฐิและมานะแห่งความเป็นเชื้อสายกาษัตริย์ ของตนลง โดยทั้งหมดได้อุปสมบทด้วยวิธีเอหิภิกขุอุปสัมปทาโดยตรงจากพระพุทธเจ้า เมื่ออกบวชได้ไม่นานท่านก็ได้บรรลุอรหันต์

ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาไม่ระบุว่าท่านดับขันธปรินิพพานที่ใด แต่ท่านคงดำรงขันธ์อยู่พอสมควรแก่กาลจึงปรินิพพาน

1. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2525). ธรรมวิภาคปริเฉทที่ 2. พิมพ์ครั้งที่ 23. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการแผนกตำรา มหามกุฏราชวิทยาลัย.

• พระภัททิยเถรศากยราชา

1. เว็บไซต์ 84000
2. เว็บไชต ธรรมะ เกตเวย์ เก็บถาวร 2009-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน