For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Mitauro ye Chibantu.

Mitauro ye Chibantu

Mitauro ye Chibantu kana mitauro ye Chivantu imhuri huru ye mitauro inotaurwa neVabantu veVupakati, Chamhembe, Mabvazuva uye Chamembemabvazuva eAfurika. Vanosika bazu rihuru reMitauro yeUbantu yekuChamhembe.

Huwandu hwe mitauro ye Chibantu inogona kusvika kumazana, zvihienderana nechirevo chemutauro n emutauronyina, uye unohestimetswa kuva pakati pe 440 kana kuva 680 ye mitauro yakazvimirira.[1]

Izwi rokuti Bantu rinoshandiswa kutsanagudza mitauro inotaurwa navatema vari kuChamhembe kweAfrica inoda kunotodzana pamazwi anotaurwa. Izwi iri rinotodza pakuti vanhu vari kuChemhembe kweAfrica vane mitauro yakafana uye vose pavanotaura shoko rokuti munhu vanosahndisa shoko rakada kufanana.

Sokuti:

Hupango hwe Computational phylogenetic

[chinjirudza | chinjirudza mabviro]

Simplified phylogeny of northwestern branches of Bantu by Grollemund (2012):

Bantu
Northwest
Northwest 1
Northwest 1a
A40-50-60-70: Basaa languages, Bafia languages, Mbam languages, Beti language
A10-20-30: Sawabantu languages, Manenguba languages
Northwest 1b
A80-90: Makaa–Njem languages
B20: Kele languages
Northwest 2
B10: Myene language
B30: Tsogo languages
Central
Central 1
Central 1a
C10-20-30: Ngondi–Ngiri languages, Mboshi languages, Bangi–Ntomba languages
C40-D20-D32: Bati–Angba languages, Lega–Binja languages, Bira language
Central 1b
B80-C60-70-80: Boma–Dzing languages, Soko languages, Tetela languages, Bushoong languages
B40-H10-30-B50-60-70: Sira languages, Kongo languages, Yaka languages, Nzebi languages, Mbete languages, Teke languages
L10-H40: Pende languages, Hungana language
Central 2
C50-D10: Soko languages, Lengola language
D10-20-30-40-JD50: Mbole–Enya languages, Komo–Bira languages, Shi–Havu languages

Other computational phylogenetic analyses of Bantu include Currie et al. (2013), Grollemund et al. (2015), Rexova et al. 2006, Holden et al., 2016, and Whiteley et al. 2018.

Rurimi Runjee (kana Mutauro Unjee)
  • Chiswahiri (350,000; mamiriyoni magumi se mutauro wechiiri)

Afurika Chamhembe

Zvichienderana ne Sensasi ye Dhidhizha reAfurika Chamhembe re 2011[saitesheni izere inodingwa]

Hwerengo ye Vanguni: 22,406,O49 (61.98%) Hwerengo ye Vasutu-Tswana: 13,744,775 (38.02%) HWERENGO YEVATAURI YEMITAURO YECHIGU YECHIHOFISI: 36,150,824 (69.83%)

Angola

  • Chiumbundu - Chimbundu Chachamhembe (4 miriyoni)
  • Chimbundu - Chimbundu Chamaodzanyemba (3 miriyoni)
  • Chikongo (576,800)
  • Chiambo (500,000)
  • Chiluvhale (500,000)
  • Chichokwe (500,000)

Eswatini (yainzi Swazilendi)

Gabhoni

  • Chibaka
  • Chibarama
  • Chibekweli
  • Chibenga
  • Chibhubhi
  • Chibwisi
  • Chidhuma
  • Chifang'i (500,000)
  • Chikendeli
  • Chikanine
  • Chisake
  • Chisangu
  • Chiseki
  • Chisighu
  • Chisimba
  • Chisira
  • Chiteke (chekumaodzanyemba)
  • Chiteke (chemadokero)
  • Chitsaangi
  • Chitsogo
  • Chivhili (3,600)
  • Chivhumbu
  • Chiwandji
  • Chiwumbvu
  • Chiyangho
  • Chiyasa

Ghini Yomutsazanisi

  • Chibheti (Chifang'i) (300,000)
  • Chibhubhe (40,000)

Kameruni

  • Chibheti (1.7 million: 900,000 Chibhulu, 600,000 Chiewondo, 120,000 Chifang'i, 60,000 Chieton, 30,000 Chibhebhele)
  • Chibhasaa (230,000)
  • Chidhuala (350,000)
  • Mitauro ye Chimanengubha (230,000)

Kenya

Chiswahiri uye Chingezi ndiyo mitauro ye udhidhizha
  • Chikuyu (8 million)
  • Chiluhya (6.8 million)
  • Chikamba (4 million)
  • Chimeru (Kimeru) (2.7 million)
  • Chigusii (2 million)
  • Chimijikenda
  • Chitaita
  • Chiembu
  • Chimbeere
  • Chigiriama

Malawi

Mazambuko

Chiswahiri ndiwo mutauro weudhidhizha
  • Makhuwa (4 million; 7.4 million all Makua)
  • Tsonga (Xitsonga) (3.1 million)
  • Shona (Ndau) (1.6 million)
  • Lomwe (1.5 million)
  • Sena (1.3 million)
  • Tswa (1.2 million)
  • Chuwabu (1.0 million)
  • Chopi (800,000)
  • Ronga (700,000)
  • Chewa (Nyanja) (Chichewa) (600,000)
  • Yao (Chiyao) (500,000)
  • Nyungwe (Cinyungwe/Nhungue)(400,000)
  • Tonga (400,000)
  • Makonde (400,000)

Namibhiya

  • Ovambo (Ambo, Oshiwambo) (1,500,000)
  • Herero (200,000)

Naijeriya

  • Jarawa (250,000)
  • Mbula-Bwazza (100,000)
  • Kulung (40,000)
  • Bile (38,000)
  • Lame (10,000)
  • Mama (2,000-3,000)
  • Shiki (1,200)
  • Gwa
  • Labir
  • Dulbu

Rudhende rwe Vukongo (Kongo-Bhurazivhiri)

  • Kituba (1.2+ million) [kreoli ye Chibantu]
  • Kongo (Kikongo) (1.0 million)
  • Teke languages (500,000)
  • Yombe (350,000)
  • Suundi (120,000)
  • Mbosi (110,000)
  • Lingala (100,000; ? L2 speakers)
Rwanda
Chiswahiri, Chinyarwanda, Chingezi uye Chifurenji ndiyo mitauro weudhidhizha
  • Chinyarwanda (10 - 12 million)

Rudhende rwe Afurika Yepakati

  • Chimbati (60,000)
  • Chiaka (30,000)
  • Chipande (8,870)
  • Chingando (5,000)
  • Chiukhwejo
  • Chikako
  • Chimpiemo
  • Chibhodho
  • Chikari

Somariya

  • Swahili (Mwini dialect)
  • Chimwini
  • Mushungulu

Tanzania

Chiswahiri ndiwo mutauro weudhidhizha
  • Sukuma (5.5 million)
  • Gogo (1.5 million)
  • Haya (Kihaya) (1.3 million)
  • Chaga (Kichaga) (1.2+ million : 600,000 Mochi, 300,000+ Machame, 300,000+ Vunjo)
  • Nyamwezi (1.0 million)
  • Makonde (1.0 million)
  • Ha (1.0 million)
  • Nyakyusa (800,000)
  • Hehe (800,000)
  • Luguru (700,000)
  • Bena (600,000)
  • Shambala (650,000)
  • Nyaturu (600,000)

Utemabanze weRudhende rweVukongo

Chiswahiri ndiwo mutauro weudhidhizha
  • Chingala (Ngala) (2 million; 7 million with L2 speakers)
  • Luba-Kasai (Tshiluba) (6.5 million)
  • Chituba (Chikituba?) (4.5 million), kreoli ye Chibantu
  • Chikongo (Kikongo) (3.5 million)
  • Chiluba-Katanga (Kiluba) (1.5+ million)
  • Chisonge (Lusonge) (1+ million)
  • Chinande (Orundandi) (1 million)
  • Chitetela (Otetela) (800,000)
  • Chiyaka (Iyaka) (700,000+)
  • Chishi (700,000)
  • Chiyombe (Kiyombe) (670,000)
  • Chilele (Bashilele) (26,000)

Vuganda (Yuganda)

Chiswahiri ndiwo mutauro weudhidhizha
  • Luganda (9,295,300)
  • Runyankore (4,436,000)
  • Lusoga (3,904,600)
  • Rukiga (3,129,000)
  • Masaba (Lumasaba) (2.7 million)
  • Runyoro (1,273,000)
  • Konjo (1,118,000)
  • Rutooro (1,111,000)
  • Lugwere (816,000)
  • Kinyarwanda (750,000)
  • Samia (684,000)
  • Ruuli (250,000)
  • Talinga Bwisi (133,000)
  • Gungu (110,000)
  • Amba (56,000)
  • Singa

Vurundi (Burundi)

Chiswahiri ndiwo mutauro weudhidhizha
  • Chirundi (8.5 - 10.5 million)

Vusutu

Vutswana

Zambia

  • Aushi (Unknown)
  • Bemba (3.3 million)
  • Tonga (1.0 million)
  • Chewa (Nyanja) (Chichewa) (800,000)
  • Kaonde (240,000)
  • Lozi (Silozi) (600,000)
  • Lala-Bisa (600,000)
  • Nsenga (550,000)
  • Tumbuka (Chitumbuka) (500,000)
  • Lunda (450,000)
  • Nyiha (400,000+)
  • Mambwe-Lungu (400,000)

Zimbabwe

Zimbabwe ine mitauro 16 ye udhidhizha


Mashoko e Chibantu akaita mbiri nekuda kwe tsika dzekumadokero

[chinjirudza | chinjirudza mabviro]
  • Boma
  • Bomba
  • Bongos
  • Bwana
  • Candombe
  • Chimpanzee
  • Gumbo
  • Hakuna matata
  • Impala
  • Indaba
  • Jenga

Mabviro eruzivo

[chinjirudza | chinjirudza mabviro]
  1. "Guthrie (1967-71) names some 440 Bantu 'varieties', Grimes (2000) has 501 (minus a few 'extinct' or 'almost extinct'), Bastin et al. (1999) have 542, Maho (this volume) has some 660, and Mann et al. (1987) have c. 680." Derek Nurse, 2006, "Bantu Languages", in the Encyclopedia of Language and Linguistics, p. 2. :Ethnologue report for Southern Bantoid" Archived 2012-10-16 at the Wayback Machine lists a total of 535 languages. The count includes 13 Mbam languages, which are not always included under "Narrow Bantu".
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Mitauro ye Chibantu
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?