Hereza, jeres ili jereza (grč. αἵρεσις [haíresis], od αἱρέομαι [hairéomai] — "izabrati") je izraz koji u najširem smislu označava promjenu sistema vjerovanja, u pravilu suprotstavljen establiranoj dogmi, a koji se najčešće primjenjuje u kontekstu religije. Hereza je različita od apostaze koja podrazumijeva potpuno odbacivanje nečije vjere ili njenih temelja, odnosno od blasfemije koja je nepoštivanje vjerskih kanona. Osoba koja praktikuje herezu ili se protivi dogmi je heretik ili jeretik. Osoba koja je započela herezu ili pokrenula heretički pokret se naziva herezijarh ili jeresijarh. Proučavanje hereze u okviru teologije ili historije religije se obično naziva hereziologija.

Riječ hereza se obično primjenjuje u kršćanskom, jevrejskom ili islamskom kontekstu, s time da u svakoj od te tri religije ima nešto različito značenje. Pojam, odnonsno hereze je naročito bio važan za historiju rane kršćanske Crkve, u smislu protivljenja zvaničnoj dogmi koja je ustanovljena na Ekumenskim saborima.

Hereza u prenesenom značenju označava svojstvo osobe ili mišljenja koje je suprotno od ustaljenog i većinskog mišljenja sredine (vidi disident). Ipak, heretičko ne znači pogrešno. Kao što primećuje Elejn Pejgels, "istoriju pišu pobednici", te nije čudo što je pobednička većina definisala pojmove, nazivajući sebe »pravovernim«, a svoje protivnike »jereticima«.^[1]

• Kršćanska hereza
• Hereza u ortodoksnom judaizmu
• Hereza u islamu
• Disident

Hereza na Wikimedijinoj ostavi