ارض مقدسہ (انگریزی: Holy Land; عبرانی: אֶרֶץ הַקוֹדֵשׁ Eretz HaKodesh، لاطینی: Terra Sancta; عربی زبان: الأرض المقدسة Al-Arḍ Al-Muqaddasah) دریائے اردن تے بحیرہ روم دا درمیانی علاقہ جس وچ دریائے اردن دا مشرقی علاقہ وی شامل اے۔ کتاب مقدس دے مطابق روایتی طور اُتے اسنوں ارض اسرائیل تے تاریخی طور اُتے فلسطین وی کہیا جاندا اے۔

اصطلاح توں موجودہ دور وچ جدید ریاست اسرائیل، فلسطین، اردن، لبنان تے جنوب مغربی شام دا علاقہ مراد اے۔ ایہ یہودیاں، مسیحیاں تے مسلماناں دے لئی مقدس اے۔

ارض مقدسہ یا مقدس سرزمین جس دا ذکر قرآن دی اس آیت وچ آیا

 يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الأَرْضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللّهُ لَكُمْ وَلاَ تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ  

ترجمہ: "اے میری قوم! داخل ہوجاؤ اس پاک زمین وچ جسنوں لکھ دتا اے اللہ تعالیٰ نے تواڈے لئی تے نہ پیچھے ہٹو پیٹھ پھیردے ہوئے ورنہ تسیں پرتو گے نقصان اٹھاندے ہوئے"

انہاں الفاظ وچ موسی ؑ نے بنی اسرائیل نوں ارض مقدسہ وچ داخل ہونے توں پہلے حکم دتا اے۔ ارض مقدسہ دے متعلق کئی اقوال نیں۔ مجاہد نے کہیا اس توں مراد طور تے اس دے اردگرد دی زمین اے۔ قتادہ نے کہیا اس توں مراد شام اے۔ ابن زید نے کہیا اس توں مراد اریحا اے۔ اک قول ایہ اے کہ اس توں مراد دمشق‘ فلسطین تے اردن دا بعض علاقہ اے۔
امام ابو جعفر طبری نے کہیا اے کہ ارض مقدسہ نوں عموم تے اطلاق اُتے رکھنا چاہیے تے اس نوں کسی علاقہ دے نال خاص نہیں کرنا چاہیے ‘ کیونکہ بغیر کسی حدیث دے ارض مقدسہ دی تعیین جائز نہیں اے تے اس سلسلہ وچ کوئی حدیث وارد ننیں اے۔ ڈاکٹر وھبہ زحیلی نے کہیا اے کہ اس توں مراد سرزمین فلسطین اے۔ اس نوں مقدس اس لئی فرمایا اے کہ ایہ جگہ شرک توں پاک اے ‘ کیونکہ ایہ جگہ انبیا علیہم السلام دا مسکن اے ‘ یا اس لئی کہ اس جگہ عبادت کرنے توں انسان گناہاوں توں پاک ہوجاندا اے۔^[۱]
مجاہد دے نزدیک ارض مقدس توں مراد طور تے حوالی طور اے۔ ضحاک دے نزدیک ایلیا تے بیت مقدس‘ عکرمہ تے سدی دے نزدیک اریحا۔ کلبی دے نزدیک دمشق فلسطین تے اردن دا کچھ حصہ تے قتادہ دے نزدیک پورا ملک شام۔ حضرت کعب دا بیان اے کہ میں اللہ دی بھیجی ہوئی کتاب (یعنی تورات) وچ پڑھا سی کہ شام اللہ دی زمین دا خزانہ اے تے شام دے رہنے والے اللہ دے بندےآں وچ خزانہ نیں۔ مقدسہ کہنے دی وجہ ایہ اے کہ ارض مذکور انبیا دی قرار گاہ تے اہل ایمان دا مسکن اے۔^[۲]

• Manuscripts from the Holy Land Shapell Manuscript Foundation
• "Description of the Holy Land"، 1585 map depicting the Holy Land at the time of Jesus, World Digital Library
• "The Holy Land An Armchair Pilgrimage" by Father Mitch Pacwa, SJ
• About Holy land, Jerusalem and Sinai on serbian