Zaciąg towarzyski – system werbunku, stosowany w Polsce w wojskach narodowego autoramentu.

Polegał na wystawieniu listu przypowiedniego dla rotmistrza, który sam dobierał sobie żołnierzy (towarzyszy), z reguły należących do stanu szlacheckiego. Każdy z towarzyszy miał obowiązek wystawienia pocztu, złożonego z kilku-kilkunastu koni i żołnierzy (pocztowych) oraz sług.

Żołd wypłacano "ćwierciami", czyli kwartalnie, tylko towarzyszom, oni natomiast regulowali swoje zobowiązania wobec pocztu.

Formacje zaciągane towarzysko:

• Husaria
• Pancerni
• Jazda kozacka
• Petyhorcy
• Jazda tatarska
• Jazda wołoska
• Piechota węgierska
• Piechota polsko-węgierska
• Piechota polska

• Zaciąg bębnowy
• Poczet
• Wojsko najemne

• Jan Wimmer Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, wyd. MON, Warszawa 1965, s. 25-26
• Jerzy Cichowski, Andrzej Szulczyński Husaria, Wyd. MON, Warszawa 1981, s. 21-23 ISBN 83-11-06568-3
• RadosławR. Sikora RadosławR., Wojskowość polska w dobie wojny polsko-szwedzkiej 1626-1629. Kryzys mocarstwa, Poznań: Wydawnictwo i Drukarnia Sorus, 2005, s. 76-77, ISBN 83-89949-09-1, OCLC 69482083 .
• Polskie tradycje wojskowe, red. J. Sikorski, Warszawa, 1990, s. 191-199
• Krystyna Bockenheim Dworek, kontusz, karabela Wydawnictwo Dolnoslaskie, Wrocław 2002 ISBN 83-7023-974-9
• Lew Kaltenbergh Kopczyk zacny chwały żołnierskiej w dawnej legendzie, dokumencie, porzekadle, opowieści, przekazie, gadce i pamiętniku Wyd. MON, Warszawa 1966
• MarianM. Kukiel MarianM., Zarys historii wojskowości w Polsce, Poznań: Kurpisz, 2006, ISBN 83-89738-93-7, OCLC 749337612 . Brak numerów stron w książce
• PawełP. Jasienica PawełP., Rzeczpospolita Obojga Narodów, Warszawa: Czytelnik, 1999, ISBN 83-07-02708-X, OCLC 830271159 . Brak numerów stron w książce