For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Trójdźwięk.

Trójdźwięk

Trójdźwięk – najprostszy akord o budowie tercjowej, składający się z trzech dźwięków nazywanych (kolejno): prymą (podstawa akordu), tercją i kwintą. Pryma akordu decyduje o jego nazwie. Tercja i kwinta akordu decydują o jego trybie (molowy, durowy, zmniejszony lub zwiększony). Dźwięki wchodzące w skład trójdźwięku nazywa się składnikami trójdźwięku.

Każdy trójdźwięk posiada trzy postacie:

  • zasadnicza (z prymą w najniższym głosie),
  • pierwszy przewrót (z tercją w najniższym głosie, zwany akordem sekstowym),
  • drugi przewrót (z kwintą w najniższym głosie, zwany akordem kwartsekstowym).

Rodzaje trójdźwięków

[edytuj | edytuj kod]

Trójdźwięk durowy (lub majorowy) to trójdźwięk, który w postaci zasadniczej składa się (licząc od prymy akordu) z tercji wielkiej i tercji małej i w całości zawiera się w kwincie czystej. I przewrót składa się z tercji małej oraz kwarty czystej. II przewrót składa się z kwarty czystej i tercji wielkiej. Jest akordem konsonansowym.

Postać zasadnicza I przewrót II przewrót

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <c e g>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") , } \bar "|."
}

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <e g c>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

\relative f' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <g c e>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

Trójdźwięk durowy, jako jedyny, jest akordem naturalnym (jego budowa wynika z szeregu harmonicznego).

Trójdźwięk molowy (lub minorowy) to trójdźwięk, który w postaci zasadniczej składa się (licząc od prymy akordu) z tercji małej i tercji wielkiej i w całości zawiera się w kwincie czystej. I przewrót składa się z tercji wielkiej oraz kwarty czystej. II przewrót składa się z kwarty czystej i tercji małej. Jest akordem konsonansowym.

Postać zasadnicza I przewrót II przewrót

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f 
   <c es g>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") , } \bar "|."
}

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <es g c>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

\relative f' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <g c es>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

Trójdźwięk zmniejszony to trójdźwięk, który w postaci zasadniczej składa się z dwóch tercji małych i w całości zawiera się w kwincie zmniejszonej (tryton). I przewrót składa się z tercji małej oraz kwarty zwiększonej. II przewrót składa się z kwarty zwiększonej i tercji małej. Jest akordem dysonansowym.

Postać zasadnicza I przewrót II przewrót

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f 
   <c es ges>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") , } \bar "|."
}

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <es ges c>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

\relative f' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <ges c es>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

Trójdźwięk zwiększony to trójdźwięk, który w postaci zasadniczej składa się z dwóch tercji wielkich i w całości zawiera się w kwincie zwiększonej. I przewrót składa się z tercji wielkiej oraz kwarty zmniejszonej. II przewrót składa się z kwarty zmniejszonej i tercji wielkiej. Poszczególne postaci trójdźwięku zwiększonego o tym samym dźwięku najniższym w stroju równomiernie temperowanym nie różnią się w brzmieniu; jedyna różnica występuje w zapisie. Jest akordem dysonansowym.

Postać zasadnicza I przewrót II przewrót

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <c e gis>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") , } \bar "|."
}

\relative c' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <e gis c>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}

\relative f' {
\override Staff.TimeSignature #'stencil = ##f
   <gis c e>1_\markup{ \with-color #(x11-color "snow") y } \bar "|."
}


Funkcja harmoniczna

[edytuj | edytuj kod]

Na każdym stopniu gamy można stworzyć odpowiadający mu trójdźwięk składający się z dźwięków tejże gamy. Do najważniejszych trójdźwięków każdej tonacji należą trójdźwięki triady: trójdźwięk toniczny utworzony na stopniu I, trójdźwięk subdominantowy (na stopniu IV) i trójdźwięk dominantowy (na stopniu V).

W harmonii czterogłosowej istnieje potrzeba tzw. dwojenia składników trójdźwięku, czyli zdublowania jednego ze składników. W trójdźwiękach triady dwoi się prymę, jeżeli trójdźwięk jest w postaci zasadniczej; gdy trójdźwięk występuje w I lub II przewrocie, można podwoić prymę lub kwintę. Podwojenie tercji możliwe jest wyjątkowo: tylko w trójdźwięku tonicznym i subdominantowym (z ich molowymi wariantami) lub w molowej dominancie oraz jeżeli służy to uzyskaniu płynnej melodii i nie powoduje błędów w połączeniu akordów. W akordach pobocznych możliwe jest dwojenie każdego składnika, jednak w niektórych korzystniej jest podwoić tercję niż inne składniki.

 Osobny artykuł: Triada harmoniczna.
 Osobny artykuł: Akordy poboczne.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
Zobacz publikacjęTabela akordów w Wikibooks

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Trójdźwięk
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?