Tercja (interwał)
Tercja – interwał prosty między dźwiękami obejmujący zakres trzech stopni skali muzycznej (pozycji na pięciolinii: dwie linie i odstęp lub jedną linię i dwa odstępy) o wielkości 3 lub 4 półtonów. W szeregu zasadniczym naturalnie występują tercja wielka (interwał 4 półtonów) i tercja mała (interwał 3 półtonów). Zastosowanie znaków chromatycznych pozwala zmienić jej rozmiar.
Rodzaje
[edytuj | edytuj kod]| Nazwa | Opis | Przykład |
|---|---|---|
| Tercja wielka Posłuchaj: ⓘmelodycznie ⓘharmonicznie |
Tercja o rozmiarze czterech półtonów. Występuje naturalnie w szeregu zasadniczym (c-e, f-a, g-h). Jest konsonansem niedoskonałym. W przewrocie otrzymuje się sekstę małą. Oznaczenie: 3w. | 
|
| Tercja mała Posłuchaj: ⓘmelodycznie ⓘharmonicznie |
Tercja o rozmiarze trzech półtonów. Występuje naturalnie w szeregu zasadniczym (d-f, e-g, a-c¹, h-d¹). Jest konsonansem niedoskonałym. W przewrocie otrzymuje się sekstę wielką. Oznaczenie: 3m. | 
|
Interwały pochodne
[edytuj | edytuj kod]| Tercja cztery razy zmniejszona | Tercja trzy razy zmniejszona | Tercja dwa razy zmniejszona | Tercja zmniejszona | Tercja zwiększona | Tercja dwa razy zwiększona | Tercja trzy razy zwiększona | Tercja cztery razy zwiększona | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
Objaśnienia do tabeli:
[1] – oznaczenie interwału
[2] – rozmiar interwału w półtonach
[3] – przewrót interwału
[4] – najprostszy interwał o takim samym brzmieniu
[5] – przykład
[A] – te interwały istnieją teoretycznie jako przewroty innych interwałów, w praktyce są one określane w sposób podany w nawiasie
[B] – tryton to (sprowadzając do najprostszego interwału) kwarta zwiększona lub kwinta zmniejszona
Inne
[edytuj | edytuj kod]W harmonii średniowiecznej interwał tercji (i jej przewrót – seksta) zaliczany był do dysonansów. Teoretycy XIII-wieczni zaczęli zaliczać tercję do konsonansów, ale w odróżnieniu od pozostałych nadając im nazwę konsonanse niedoskonałe.
Tercja jest odległością najczęściej wykorzystywaną w równoległym śpiewie dwugłosowym z racji tego, że spośród wszystkich interwałów najlepiej brzmi i jest najłatwiejsza do utrzymania intonacyjnego. Budowana jest w gamowłaściwych tercjach jako głos drugi od prymy w dół (muzyka góralska, muzyka ludowa niemiecka, słowacka); rzadziej jako głos drugi od prymy w górę.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- konsonans
- dysonans
- zestawienie pochodnych interwałów
- zestawienie podstawowych interwałów
- tercja w akustyce
| proste | |
|---|---|
| złożone |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
