Stary Waliszów

wieś
Kościół św. Wawrzyńca w Starym Waliszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	320-390[2] m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	626[3]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-511[4]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851637
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Stary Waliszów
Położenie na mapie Polski Stary Waliszów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Stary Waliszów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Stary Waliszów
50°19′16″N 16°41′19″E/50,321111 16,688611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Stary Waliszów (niem. Alt Waltersdorf^[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka^[6][7], na północny wschód od Bystrzycy Kłodzkiej, na styku: Rowu Górnej Nysy, Krowiarek i Wysoczyzny Idzikowa, na wysokości około 320–390 m n.p.m.^[2]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

W latach 1945–1954 Stary Waliszów był siedzibą gminy Stary Waliszów^[2].

W roku 1269 miejscowość figurowała pod nazwą Villa Watheri, od roku 1337 nazywała się Waltersdorf, a od roku 1403 Alt Waltersdorf^[2]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Stary Waliszów^[5].

Stary Waliszów powstał w XIII wieku, pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1269 roku^[8]. Na przełomie XV i XVI wieku wydobywano tu rudę żelaza, przerabianą w kuźnicy położonej na pobliskiej górze Żeleźniak^[8]. W roku 1604 wydobywano tu węgiel kamienny^[8]. W XIX wieku w miejscowości istniało: sześć młynów wodnych, dwie cegielnie, dwie gorzelnie, tartak i olejarnia^[8]. Po 1945 roku Stary Waliszów pozostał dużą i dobrze rozwiniętą wsią rolniczą^[2].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[9]:

• zabytkowy kościół św. Wawrzyńca w Starym Waliszowie, parafialny, zbudowany w latach 1898–1902 na miejscu poprzedniego, pochodzącego z XIV wieku, z którego wykorzystano fragmenty murów oraz 45-metrową wieżę z 1524 roku. Budynek na planie krzyża, jednonawowy, z wyodrębnionym prezbiterium. Ołtarz główny, wykonany przez Josepha Elsnera, i boczne, autorstwa A. Schmidta, zdobione są obrazami Hieronymusa Richtera(inne języki)^[10].
• plebania, z końca XVI wieku, przebudowana pod koniec XIX wieku^[8],
• park, z końca XIX w.,.
• Dom nr 67 w Starym Waliszowie, drewniany, z początku XIX w.,
• Dom nr 112 w Starym Waliszowie, drewniany, początek XIX w.

Inne zabytki:

• późnobarokowa kolumna Trójcy Świętej^[8],
• dwór von Panwitzów (nr 91) z XVI wieku, przebudowany w XVIII i XIX wieku, obecnie mieści się w nim ośrodek zdrowia i biblioteka^[8].

Przez Stary Waliszów przechodzi szlak turystyczny na trasie: Bystrzyca Kłodzka – Stary Waliszów – Romanowo – Ołdrzychowice Kłodzkie – Rogówek – Droszków – Przełęcz Leszczynowa – Chwalisław – Złoty Stok^[2].

• 
  Dzwonnica kościoła
• 
  Kaplica przydrożna
• 
  Dom nr 67
• 
  Dom nr 112
• 
  Dom nr 52
• 
  Dom nr 55
• 
  Zabytkowy park

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce