For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Ryft Zachodnioantarktyczny.

Ryft Zachodnioantarktyczny

Mapa podłoża skalnego Antarktydy: u podnóża Gór Transantarktycznych znajduje się rozległa dolina ryftowa
Schematyczny przekrój geologiczny

Ryft Zachodnioantarktyczny (ang. West Antarctic Rift) – ryft kontynentalny na Antarktydzie Zachodniej.

Jest to rozległa, przypuszczalnie aktywna geologicznie dolina ryftowa. Jej rozmiary są porównywalne z Ryftem Wschodnioafrykańskim. Ryft obejmuje część ukrytą pod lądolodem Antarktydy Zachodniej oraz obszar Morza Rossa pokrytego przez Lodowiec Szelfowy Rossa; łącznie mniej niż 2% obszaru doliny ryftowej jest widoczne ponad lodowcami. W obrębie Ryftu Zachodnioantarktycznego znajdują się znaczne obniżenia podłoża skalnego kontynentu, takie jak Rów Bentleya sięgający 2496 m p.p.m., gdzie litosfera jest najcieńsza (21 km). To wskazuje na znaczną ekstensję; główna faza rozszerzania się ryftu miała miejsce pomiędzy kredą a środkowym kenozoikiem[1], później ekstensja miała miejsce w obrębie Rowu Bentleya i ryftu Terror w Morzu Rossa. Obniżone prędkości fal sejsmicznych wskazują na występowanie podwyższonych temperatur płaszcza pod pobliskim wulkanem Mount Sidley, ale także w obrębie samego Ryftu Zachodnioantarktycznego, pod Rowem Bentleya. Jednocześnie badania nie wykazały trzęsień ziemi w tym obszarze, co sugeruje, że proces ryftowy ustał w niedawnej przeszłości geologicznej (zapewne w neogenie)[2].

Południową granicę doliny ryftowej wyznaczają Góry Transantarktyczne, będące wyniesioną krawędzią rowu tektonicznego[3][4]. Góry te przecinają głębokie uskoki prostopadłe do krawędzi ryftu, takie jak doliny Lodowca Byrda i Lodowca Beardmore’a[3]. Na północną krawędź strefy ryftowej, położoną w obrębie Ziemi Marii Byrd, nakłada się prowincja wulkaniczna związana zapewne z istnieniem plamy gorąca, aktywna od ok. 30 milionów lat. Strumień ciepła z głębi Ziemi, podwyższony w obrębie doliny ryftowej, może mieć wpływ na wysokie tempo ruchu lodowców w tym regionie, aczkolwiek współcześnie raczej nie występuje tam wulkanizm[1].

Przypisy

  1. a b J. Paul Winberry, Sridhar Anandakrishnan. Crustal structure of the West Antarctic rift system and Marie Byrd Land hotspot. „Geology”. 32 (11). DOI: 10.1130/G20768.1. 
  2. Diana Luz: The geography of Antarctica's underside. Phys.org, 2015-12-08. [dostęp 2015-12-08]. (ang.).
  3. a b Paul G. Fitzgerald. The Transantarctic Mountains of southern Victoria Land: The application of apatite fission track analysis to a rift shoulder uplift. „Tectonics”. 11 (3), s. 634-662, 1992. DOI: 10.1029/91TC02495. 
  4. Robert W. Bialas, W. Roger Buck, Michael Studinger, Paul G. Fitzgerald. Plateau collapse model for the Transantarctic Mountains–West Antarctic Rift System: Insights from numerical experiments. „Geology”. 35 (8), 2007. DOI: 10.1130/G23825A.1. (ang.). 
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Ryft Zachodnioantarktyczny
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?