Rycerze i rabusie – polski kostiumowy miniserial przygodowy z elementami kryminalnymi, awanturniczymi i historycznymi, zrealizowany w 1984 roku na podstawie zbioru opowiadań Józefa Hena pod tytułem „Przypadki starościca Wolskiego”.

Film kręcony w zamkach w Oporowie, Gołuchowie, Rudnie, Łęczycy oraz w Piotrkowie Trybunalskim, Tarnowie i kościele św. Andrzeja Apostoła w Łęczycy.

Pełnometrażowa wersja serialu ukazała się jako film pod tytułem Ostrze na ostrze w 1983 roku.

W styczniu 2019 roku Telewizja Polska dokonała rekonstrukcji cyfrowej serialu i umieściła go w swoim serwisie VOD^[1].

Akcja toczy się na terenie I Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku za panowania Zygmunta III Wazy. Młody starosta jurydyczny Piotr Wolski z urzędu zajmuje się sprawami naruszania prawa. W każdym z odcinków Wolski zostaje wciągnięty w inny przypadek kryminalny z udziałem różnych ludzi, którzy są właściwymi bohaterami poszczególnych części.

• Tomasz Stockinger jako starościc Piotr Wolski
• Zofia Saretok jako Maria Potocka
• Tadeusz Borowski jako Mikołaj Tarnowski
• Zbigniew Zamachowski jako młody jurysta
• Anna Dymna jako Konstancja Zgurska
• Jerzy Trela jako Kilian Boratyński
• Anna Chitro jako Helena Klofasowa
• Barbara Horawianka jako matka Heleny
• Bożena Adamek jako Elżbieta
• Bruno O’Ya jako Jacek Dydyński
• Leon Niemczyk jako Walenty Dąbski
• Gustaw Lutkiewicz jako Krasicki
• Marek Frąckowiak jako Aleksander Dydyński
• Marzena Trybała jako Helena Małorojna
• Ryszard Dembiński jako Stanisław Stadnicki zwany „Diabłem”
• Andrzej Gazdeczka jako szlachcic
• Stanisław Niwiński jako Zegart, człowiek Stadnickiego
• Andrzej Głoskowski jako jurysta Tarnowskiego

• odcinek 1 – W walce z infamisem
• odcinek 2 – Z diabłem sprawa
• odcinek 3 – Miłość do Heleny
• odcinek 4 – Uczeń mistrza Rumianka
• odcinek 5 – Człowiek w kajdanach
• odcinek 6 – Skarb Mohilanki
• odcinek 7 – Miłość Piotra

• Crimen - serial z 1988 roku

• Rycerze i rabusie w bazie filmpolski.pl
• Rycerze i rabusie w bazie Filmweb
• Rycerze i rabusie na TVP VOD