Rataje

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	chodzieski
Gmina	Chodzież
Liczba ludności (2006)	799
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-800[2]
Tablice rejestracyjne	PCH
SIMC	0524720
Położenie na mapie gminy wiejskiej Chodzież Rataje
Położenie na mapie Polski Rataje
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rataje
Położenie na mapie powiatu chodzieskiego Rataje
52°59′56″N 16°56′54″E/52,998889 16,948333[1]

Rataje – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie chodzieskim, w gminie Chodzież.

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Wymieniona w łacińskim dokumencie z 1403 „Rathaie”, 1406 „Rathaye”, 1475 „Ratagye”, w latach 1564-1565 „do Rathay, z Rathay, Rathai”^[3].

Początkowo miejscowość była wsią królewską częścią królewszczyzny należącą do królów polskich. W latach 1472, 1513, 1518, 1534, 1564 wieś leżała w powiecie kcyńskim, w 1508 w powiecie poznańskim, a w 1563 w powiecie gnieźnieńskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 leżała w parafii Chodzież^[3].

W 1430 król polski Władysław II Jagiełło zezwolił kasztelanowi poznańskiemu Marcinowi ze Sławska herbu Zaremba wykupić od podkomorzego poznańskiego Piotra Korzboka miasto Ujście wraz z kluczem należących do niego wsi, a w tym m. in. z Ratajami^[3].

W 1457 król polski Kazimierz IV Jagiellończyk zezwolił kasztelanowi rogozińskiemu Przecławowi z Potulic wykupić sołectwo w Ratajach za 60 grzywien i nadał mu 6 łanów, połowę jeziora oraz przydzielił mu dwóch rybaków do połowów. W 1486 syn Przecława Wojciech Potulicki otrzymał w działach z bratem Stanisławem m. in. Chodzież oraz zapisy kwot na wsi Rataje. W 1488 król zezwolił tenutariuszowi ujskiemu biskupowi włocławskiemu Piotrowi Bnińskiemu wykupić wieś Rataje z rąk Wojciecha Potulickiego ale transakcji nie zrealizowano^[3].

W 1513 król polski Zygmunt Stary zezwolił Hieronimowi Mosińskiemu tenutariuszowi ujskiemu, oraz bratankowi biskupa Piotra Bnińskiego, wykupić Rataje należące do starostwa ujskiego z rąk Wojciecha Potulickiego., a w 1514 z rąk jego synów Piotra i Mikołaja Potulickich. W 1518 król Zygmunt Stary zezwolił Mikołajowi Potulickiemu z Chodzieży na wykup Ratajów z rąk Hieronima Mosińskiego i dożywotnie posiadanie tej wsi. W 1518 król rozstrzygnął spór Hieronima Mosińskiego z Mikołajem Potulickim o Rataje należące do starostwa ujskiego. W 1540 Hieronim Mosiński przekazał w testamencie królowi sumy, jakie miał zapisane na Mosinie, Ujściu i Ratajach^[3].

W latach 1564–1565 po śmierci Hieronima Mosińskiego w 1542 tenutę ujską wraz z Ratajami otrzymał kasztelan poznański Andrzej Górka herbu Łodzia, a później przejąl ją jego syn wojewoda poznański Stanisław Górka^[3].

Miejscowość odnotowano również w historycznych rejestrach poborowych. W 1472, 1475, 1499 wieś Rataje zalegała z podatkami królewskimi. W 1510 Rataje zapłaciły pobór do powiatu gnieźnieńskiego. W roku tym należały do Potulickiego pana Chodzieży i liczyła 17 łanów osiadłych, 2 łany opuszczone, 3 łany sołeckie. Meszne płacono plebanowi, a dziesięcinę w wiardunkach kapitule poznańskiej. We wsi były także 4 karczmy, z których każda płaciła plebanowi po groszu. W 1534 miał miejsce pobór od 3 łanów. W 1563 Rataje płaciły pobór do powiatu gnieźnieńskiego. W 1564 pobrano podatki od 8 łanów, karczmy dorocznej, młyna korzecznika zwanego „Krępka” o jednym kole wodnym. W 1582 miał miejsce pobór od 10 półłanków oraz 8 zagrodników^[3].

Wieś królewska należała do starostwa ujskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[4]. Wskutek II rozbioru Polski w 1793 r., miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.

W Ratajach mieści się:

• Zespół Szkół im. Józefa Wybickiego, w skład którego wchodzą: Liceum Ogólnokształcące i Technika^[5]
• Sala Królestwa dwóch zborów Świadków Jehowy w Chodzieży^[6]

• Rataje
• Rataje Karskie, Rataje Słupskie
• Ratajewicze

• Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zeszyt 2, hasło „Rataje”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 41-42.

• Rataje, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .