Protektorat Czech i Moraw

Protektorat Böhmen und Mähren
Protektorát Čechy a Morava

1939–1945
Flaga Herb
Hymn: Kde domov můj (Gdzie jest dom mój?)
Język urzędowy	niemiecki, czeski
Stolica	Praga
Ustrój polityczny	protektorat państwo marionetkowe
Głowa państwa	prezydent Emil Hácha
Zależne od	III Rzesza
faktyczna władza	protektor Wilhelm Frick
Szef rządu	premier Richard Bienert
Powierzchnia  • całkowita	49 363 km²
Liczba ludności (1939)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	7 380 000 150 osób/km²
Waluta	Korona Protektoratu Czech i Moraw
Data powstania	15 marca 1939
Data likwidacji	13 maja 1945
Strefa czasowa	UTC +1 (zima) UTC +2 (lato)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Protektorat Czech i Moraw (cz. Protektorát Čechy a Morava, niem. Protektorat Böhmen und Mähren) – autonomiczna jednostka administracyjna utworzona 16 marca 1939 przez niemiecką Rzeszę z okupowanych od 15 marca 1939 Czech, Moraw i Śląska Czeskiego, nieprzyłączonych w konsekwencji układu monachijskiego do III Rzeszy 30 września 1938 jako Kraj Sudetów (niem. Sudetenland). Większość społeczności międzynarodowej nigdy nie uznała istnienia tego tworu.

Protektorat wchodził w skład tzw. Wielkich Niemiec (Großdeutsches Reich), ale miał wewnętrzny samorząd, natomiast władze Niemiec pozostawiły sobie prawo zawieszania przepisów i zarządzeń władz czeskich. Autonomia była stopniowo ograniczana przez okupanta metodą faktów dokonanych – poprzez infiltrację Gestapo, wzmożone represje, ucisk językowy i rabunek czeskiej gospodarki. Protektorat Czech i Moraw istniał formalnie do końca II wojny światowej. Prezydentem rządu kolaborującego z Niemcami był Emil Hácha, do 15 marca 1939 prezydent Czecho-Słowacji. Społecznym oparciem władz kolaboracyjnych była masowa organizacja Narodowe Zjednoczenie (deklaracje członkowskie podpisało ponad 98% pełnoletnich Czechów).

Prezydent

• Emil Hácha 15 marca 1939 – 4 maja 1945

Protektorzy

• Johannes Blaskowitz 15 marca 1939 – 21 marca 1939
• Konstantin von Neurath 21 marca 1939 – 20 sierpnia 1941, nominalnie do 20 sierpnia 1943
• Reinhard Heydrich (zastępca) 29 września 1941 – 4 czerwca 1942
• Kurt Daluege (zastępca) 5 czerwca 1942 – 20 sierpnia 1943
• Wilhelm Frick 20 sierpnia 1943 – 4 maja 1945

Premierzy

• Rudolf Beran 15 marca 1939 – 27 kwietnia 1939
• Alois Eliáš 27 kwietnia 1939 – 29 września 1941
• Jaroslav Krejčí 19 stycznia 1942 – 19 stycznia 1945
• Richard Bienert 19 stycznia 1945 – 5 maja 1945

Ministrowie

 Osobna strona: Kategoria:Ministrowie Protektoratu Czech i Moraw.

Polityka zagraniczna i obronna pozostawały w gestii III Rzeszy

• Vlajka
• Narodowo-Socjalistyczna Partia Czeskich Robotników i Chłopów
• Czeska Liga przeciw Bolszewizmowi
• Narodowy Związek Pracujących (Czechy)
• Gwardie Światopełkowe
• Czeski Związek Wojskowy
• Vládní vojsko
• Ochotnicza Kompania SS Świętego Wacława
• Czeskie Bataliony Porządkowo-Ochronne Żandarmerii i Policji Protektoratu
• Aryjski Front Pracy
• cety ZZ
• bataliony ochrony kolei RAD

 Osobny artykuł: Korona Protektoratu Czech i Moraw.

Jednostkę walutową Protektoratu stanowiła korona Protektoratu Czech i Moraw (emitowano monety i banknoty z napisami w językach niemieckim i czeskim).

(Podział na kraje, powiaty (Oberlandratsbezirke)^[1] i przynależące do nich miasta)

• Praga (848 823)
• Pilzno (114 704)
• Czeskie Budziejowice (43 788)
• Pardubice (28 846)
• Kladno (20 751)

• Brno (264 925)
• Morawska Ostrawa (125 304)
• Ołomuniec (66 440)
• Prościejów (33 481)
• Igława (31 028)
• Przerów (22 280)
• Śląska Ostrawa (22 242)
• Zlin (21 582)^[2]

 Osobny artykuł: Czechosłowacki ruch oporu.

W Protektoracie działał czeski ruch oporu. Działania nie przybrały znaczącego zakresu zbrojnego, działalność konspiracyjną prowadziły KPCz i podziemie beneszowskie (głównie Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu). Największym sukcesem był udany zamach na protektora Reinharda Heydricha w 1942 roku, przygotowany przez czechosłowacki rząd emigracyjny. Organizacje ruchu oporu:

• Centrum Polityczne (PÚ)
• Obrona Narodu (ON)
• Komitet Petycyjny „Pozostaniemy wierni” (PVVZ)
• Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu (ÚVOD)

• Czechosłowacja
• Zaolzie
• Obozy koncentracyjne Lety i Hodonin
• Pierwsza Republika Słowacka
• Narodowa Aryjska Wspólnota Kulturowa
• Powstanie praskie
• Operacja praska
• Jan Opletal

• Mapy Protektoratu Czech i Moraw
• Amtliches Deutsches Ortsbuch für das Protektorat Böhmen und Mähren (niem.)

• p
• d
• e

Historia Czech

Państwo czeskie

Księstwo Czech (870–1198) Królestwo Czech (1198–1918) Kraje Korony Czeskiej (1348–1918) Pierwsza Republika Czechosłowacka (1918–1938) Rozbiór Czechosłowacji (1938–1939) Druga Republika Czechosłowacka (1938–1939) Protektorat Czech i Moraw (1939–1945) Trzecia Republika Czechosłowacka (1945–1948) Republika Czechosłowacka (1948–1960) Czechosłowacka Republika Socjalistyczna (1960–1990) Czeska Republika Socjalistyczna (1969–1990) Czeska i Słowacka Republika Federacyjna (1990–1992) Czechy

Pozostałe

Naród czeski Władcy Czech Prezydenci Czech Premierzy Czech Plemiona czeskie Ustrój polityczny Czech Stosunki polsko-czeskie