Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem

Autor	Rafael Santi
Data powstania	ok. 1507 - 1508
Medium	olej na desce
Wymiary	120 × 80 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Luwr

Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem (Piękna Ogrodniczka, fr. La belle jardinière^[1]) – obraz włoskiego malarza i architekta Rafaela Santiego.

Rafael namalował bardzo wiele obrazów, których tematem była Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem Chrzcicielem. Wiele prac powstało w okresie florenckim, kiedy Rafael szkolił swój warsztat pod wpływem Leonarda da Vinci czy Michała Anioła, toteż mamy tu do czynienia ze swoistą syntezą stylów. We Florencji przebywał od 1504 do 1508 roku. Namalował wówczas trzy obrazy o tej samej tematyce: Madonnę w zieleni (zwana Madonną na łące), Madonnę ze szczygłem oraz Madonnę Terranuova. Pierwsze dwa dzieła mają podobną kompozycję, opartą na trójkącie, a postać Matki Boskiej wzorowana jest na tej samej osobie, twarz i ciało jest wymodelowane w sposób odmienny niż choćby u Leonarda. Rafael zastosował tu wyraźny kontur. Tło obrazu również zasługuje na uwagę, detale namalowane są z dużą dbałością o szczegóły.

Obraz Piękna Ogrodniczka powstał na zlecenie sieneńskiego szlachcica Filippa Sergardiego. Niebieski płaszcz zwisający z ramienia jest domalowanym elementem przez ucznia Rafaela – Ridolfo del Ghirlandio. Wersja bez płaszcza widoczna jest na obrazie Madonna w zieleni, gdzie występuje podobny pejzaż, a Matka Boska w tym samym geście podtrzymuje Jezusa. Po ukończeniu Pięknej ogrodniczki obraz został przewieziony do Sieny, gdzie znajdował się do czasu zakupienia go przez króla Francji Franciszka I. Obecnie znajduje się w zbiorach Luwru w Paryżu.

Wokół postaci Rafael, wzorem swoich mistrzów, umieścił symboliczne elementy. Krzewy truskawek (Madonna na łące) były pokarmem świętych i reprezentowały raj. Czerwone kwiaty to maki i przez swą barwę symbolizowały mękę Chrystusa.

Obrazy Madonny namalowane w okresie florenckim Rafaela.

• 
  Madonna Terranuova, 1504–1505
• 
  Madonna ze szczygłem, 1505–1506
• 
  Madonna w zieleni,
  ok. 1507–1508

• Emanuela Castellani: Wielkie muzea – Luwr, Paryż. Warszawa: Wyd. HPS, 2007. ISBN 978-83-60688-31-1. Brak numerów stron w książce
• Monica Girardi, Hanna Borkowska (tłumacz): Rafael. Warszawa: HPS, 2006, s. 34,35. ISBN 83-60529-00-0.