Płyną tratwy – polski dokumentalny film przyrodniczy z 1962 roku w reżyserii Władysława Ślesickiego.

Bohaterem filmu jest Mietek, chłopiec wkraczający w dorosłość, a zarazem początkujący flisak mieszkający nad augustowskimi jeziorami^[1]. Film – nie bez elementów inscenizacji – dokumentuje stopniowe dojrzewanie Mietka: szkolenie się w spławie tratwą, palenie pierwszego papierosa, pierwsze zauroczenie widokiem dziewczyny, pierwszą wypłatę, dołączenie do mężczyzn dojeżdżających do pracy^[2]. Film również w poetycki sposób ukazuje niszczenie przyrody otaczającej bohatera: piłowanie drzew, dewastację szałasów, ucieczkę zwierząt przed działalnością ludzi^[1].

Inspiracją dla reżysera filmu, Władysława Ślesickiego, był film Opowieść z Luizjany (1948) Roberta J. Flaherty’ego. Dwuletnie prace nad dokumentem o mazurskich krajobrazach poprzedziło wieloletnie doświadczenie zdobyte przez reżysera we wcześniejszych filmach krajobrazowych, takich jak W gromadzie Ducha Puszczy (1957), Spacer w Bieszczadach (1958)^[3]. Zamysł prac nad filmem Płyną tratwy Ślesicki konsultował z dawnym wykładowcą z łódzkiej szkoły filmowej, Jerzym Bossakiem, który wyperswadował mu niektóre hipotetyczne pomysły na sceny filmowe^[4]. Operatorem zdjęć był Leszek Krzyżański, który z uznaniem wypowiadał się o Ślesickim jako „poecie kina”^[5].

Lech Pijanowski w recenzji filmu odczytywał Płyną tratwy jako „przykład artystycznej konsekwencji”, wyrażonej zarówno w zdjęciach o „rzadko spotykanej wrażliwości”, „giętkim i wymownym” montażu, jak i w „prawdziwych i wzruszających sylwetkach ukazywanych ludzi”^[6]. W retrospektywnym rozdziale książki Wiosenna bujność traw Karolina Kostyra sugerowała związki filmu z powieściami Marka Twaina, doszukując się w dziele Ślesickiego zarówno grozy niszczenia przyrody, jak i baśniowości świata przedstawionego^[7].

Film Płyną tratwy jest zaliczany w poczet nurtu określanego mianem „szkoły Karabasza”^[8].

• KarolinaK. Kostyra KarolinaK., Wiosenna bujność traw, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019, ISBN 83-226-3498-6  (pol.).
• TadeuszT. Lubelski TadeuszT., Historia kina polskiego 1895-2014, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2015, ISBN 83-242-2707-5  (pol.).
• LechL. Pijanowski LechL., Reportaż z Orylu, „Film” (17), 1962, s. 6 .
• PiotrP. Pławuszewski PiotrP., „Takim zapamiętałem Mietka”. Władysława Ślesickiego "Płyną tratwy" (1962), „Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication”, 15 (24), 2014, s. 287–294 [dostęp 2024-01-20] .

• Płyną tratwy w bazie filmpolski.pl