Jerzy Bossak

Prawdziwe imię i nazwisko	Jerzy Burger-Naum
Data i miejsce urodzenia	31 lipca 1910 Rostów nad Donem, Rosja
Data i miejsce śmierci	23 maja 1989 Warszawa
Zawód	reżyser, pedagog, dziennikarz
Lata aktywności	1945–1968
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Bossak, właśc. Jerzy Burger-Naum (ur. 31 lipca 1910 w Rostowie nad Donem, zm. 23 maja 1989 w Warszawie) – polski reżyser filmów dokumentalnych, pedagog, dziennikarz.

Syn Karola. Po ojczymie nosił nazwisko Jerzy Szelubski. Ukończył prawo i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Przed wojną we Lwowie redagował między innymi dział filmowy w piśmie „Sygnały”, współpracował z pismem „Dziennik Popularny”, w 1928 był współzałożycielem Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego „Start”.

W czasie wojny od 1943 roku uczestniczył w tworzeniu „Czołówki Filmowej” Wojska Polskiego, towarzysząc jako filmowiec przemarszowi armii polskiej do Berlina.

Był pierwszym polskim dokumentalistą, który otrzymał nagrodę na MFF w Cannes, za film Powódź.

Po wojnie był profesorem PWST w Łodzi. W latach 1944–1948 pełnił funkcję redaktora Polskiej Kroniki Filmowej, współpracował z Wytwórnią Filmową „Czołówka”.

Był inicjatorem zbudowania pierwszego po wojnie budynku w zburzonej Warszawie, z myślą o utworzeniu Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, gdzie później pełnił funkcję kierownika artystycznego.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera AII-2-11)^[1].

• Majdanek cmentarzysko Europy, 1944 – wraz z Aleksandrem Fordem
• Bitwa o Kołobrzeg, 1945
• Most, 1946
• Powódź, 1947 – film uhonorowany nagrodami na Festiwalu Filmowym w Cannes
• Powrót na Stare Miasto, 1954
• W pogoni za żółtą koszulką, 1954
• Wrzesień – tak było, 1961
• Requiem dla 500 tysięcy, 1963 – wraz z Wacławem Kaźmierczakiem
• Dokument Walki, 1967
• 273 dni poniżej zera, 1968
• Polacy na frontach II wojny światowej, 1969
• Impresario, 1985
• Chopin w Polsce, 1985

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1985)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 lipca 1954)^[2]
• Srebrny Krzyż Zasługi (22 stycznia 1946)^[3]
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1987)
• Złota Odznaka „Zasłużony dla Lublina” (1984)

Źródło:^[4].

• Wielka Nagroda Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes za film dokumentalny Powódź (zrealizowany wspólnie z Wacławem Kaźmierczakiem) (1947)
• Państwowa Nagroda Artystyczna II stopnia (zespołowa) w dziale kinematografii za film dokumantalny Szeroka droga (1950)^[5]
• Nagroda Państwowa III stopnia (zespołowa) za realizację filmu dokumentalnego Ślubujemy - dla autora scenariusza i reżysera (1953)
• III nagroda Festiwalu Filmowego w Bukareszcie w ramach Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów - dla filmu Ślubujemy (1953)
• I nagorda VII Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes - w kategorii filmu dokumetalnego - dla filmu Powrót na Stare Miasto (1954)
• dyplom honorowy VIII Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Edynburgu - dla filmu Powrót na Stare Miasto (1954)
• Nagroda Specjalna I Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie dla filmu Wrzesień 1939...Tak było (1961)
• Główna Nagroda „Srebrny Gołąb” VI Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Krótkometrażowych w Lipsku - dla filmu Requiem dla 500 tysięcy (zrealizowany wspólnie z Wacławem Kaźmierczakiem) (1963)
• I nagroda Złoty Smok Wawelski III Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie - w kategorii filmów dokumentalnych dla filmu Requiem dla 500.000 (razem z Wacławem Kaźmierczakiem) (1963)
• wyróżnienie Międzynarodowego Ewangelickiego Centrum Filmowego na X Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen - dla filmu Requiem dla 500 tysięcy (zrealizowany wspólnie z Wacławem Kaźmierczakiem) (1964)
• I nagroda Międzynarodowego Festiwalu Filmów Etnograficznych i Socjologicznych we Florencji - w kategorii filmów społecznych dla filmu Requiem dla 500 tysięcy (zrealizowany wspólnie z Wacławem Kaźmierczakiem) (1965)
• wyróżnienie na VII Międzynarodowym Festiwalu Telewizyjnym w Monte Carlo - dla filmu Chwila wspomnień rok 1945/46 (wspólnie z Wacławem Kaźmierczakiem) (1967)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia z okazji 30-lecia PWSFTviT w Łodzi (1978)
• „Wektor 79” - nagroda Koła Młodych przy SFP (1980)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za całokształt pracy w Telewizji Polskiej oraz działalność w dziedzinie filmu telewizyjnego (1986)

Źródło:^[4][6].

W roku 1983 powstał film niemiecki reżysera Klausa Wildenhahna pod tytułem Ein Film für Bossak und Leacock, którego bohaterem jest – między innymi – Jerzy Bossak. Po śmierci Bossak stał się bohaterem polskiego filmu dokumentalnego pod tytułem Życie jak film, zrealizowanego w 1994 przez Jadwigę Zajiček.

12 grudnia 2005 roku w Łodzi została odsłonięta przez Andrzeja Wajdę i Małgorzatę Burzyńską-Keller Gwiazda Jerzego Bossaka. Fundatorem Gwiazdy jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Kultury Żydów^[7].

W roku 2010 powstał film wyprodukowany przez Romasz-Studio w reżyserii Małgorzaty Burzyńskiej-Keller zatytułowany Bossak. Kronika wypadków filmowych. Uroczysta premiera odbyła się w Muzeum Kinematografii w Łodzi, a następnie film został pokazany na wielu festiwalach m.in. na krakowskim Festiwalu Filmów Dokumentalnych.

• Jerzy Bossak w bazie IMDb (ang.)
• Jerzy Bossak w bazie Filmweb
• Jerzy Bossak w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Bossak na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”