Mirosław Baka
 Mirosław Baka (2017) | |
| Imię i nazwisko |
Mirosław Michał Baka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
15 grudnia 1963 |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
Joanna Kreft-Baka |
| Lata aktywności |
od 1985 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Wybrzeże | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Mirosław Michał Baka (ur. 15 grudnia 1963 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, wykonawca piosenki aktorskiej; laureat Grand Prix za rolę męską na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej (2020) za rolę główną w dramacie Śmierć komiwojażera (1949) Arthura Millera w Teatrze Wybrzeże (2019)[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się i wychowywał w Ostrowcu Świętokrzyskim[2] w rodzinie robotniczej[3]. Jego matka pracowała w kiosku, a ojciec był tokarzem[3]. Jego ojciec i dziadek byli też pracownikami huty Ostrowiec[3]. Jako dziecko najwięcej czasu, gdy rodzice pracowali, spędzał w domu z dziadkiem Józefem, szewcem, który podczas wojny stracił obie nogi, i jego żoną Zofią oraz pradziadkiem Rochem[3]. Kiedy miał 15 lat, jego rodzice się rozwiedli i stracił kontakt z ojcem[3]. Ukończył LO nr II im. Joachima Chreptowicza[4]. Pociągało go aktorstwo. Sześć razy zmieniał szkoły policealne i pracował jako ratownik w karetce pogotowia ratunkowego, zanim za drugim razem dostał się na wydział zamiejscowy krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy na szklanym ekranie pojawił się w telewizyjnym filmie sportowym ówczesnego debiutanta Mirosława Borka Daleki dystans (1985) u boku Jerzego Schejbala. 17 września 1987 roku debiutował w przedstawieniu dyplomowym Juliana Tuwima Bal w Operze na deskach jeleniogórskiego Teatru im. C.K. Norwida, gdzie rok później zagrał jeszcze w spektaklach: Człowiek jak człowiek Brechta, Biesy Dostojewskiego i Sen nocy letniej Szekspira.
W serialu Ballada o Januszku (1987) pojawił się jako kolega tytułowego bohatera. Wielkim sukcesem okazała się jego debiutancka rola kinowa młodego mordercy taksówkarza w dramacie Krzysztofa Kieślowskiego Krótki film o zabijaniu (1987), za którą otrzymał Nagrodę Szefa Kinematografii i Nagrodę Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.
W 1989 roku po ukończeniu PWST, wyjechał wraz z żoną do Gdańska, gdzie otrzymał angaż do Teatru Wybrzeże i wystąpił m.in. w przedstawieniach: Wolność dla Barabasza jako Barabasz (1988), Pluskwa Majakowskiego (1989), Antoniusz i Kleopatra Szekspira (1992) i Śmierć komiwojażera (1992) w reż. Feliksa Falka.
Za rolę chłopca w spektaklu Godzina kota w 1994 roku odebrał nagrodę na XXIX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie i Statuetkę Pegaza. W 1996 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże. Za tytułową kreację w przedstawieniu szekspirowskim Hamlet (1997) zdobył nagrody – wojewody gdańskiego i prezydenta Gdańska. W 1998 roku ZASP przyznał mu Nagrodę im. Zelwerowicza i został laureatem prestiżowej nagrody im. Leona Schillera.
Na dużym ekranie zagrał m.in. w dramatach – Chce mi się wyć (1989) i Nad rzeką, której nie ma (1991) Andrzeja Barańskiego oraz filmach wojennych – Pierścionek z orłem w koronie (1992) Andrzeja Wajdy i Demony wojny według Goi (1998) Władysława Pasikowskiego. Rola gracza o niejasnej przeszłości, który odnosi na giełdzie spektakularne sukcesy w dramacie sensacyjnym Amok (1998) przyniosła mu nominację do nagrody Orła.
W telewizyjnym dramacie wojennym Andrzeja Wajdy Wyrok na Franciszka Kłosa (2000) wystąpił w tytułowej roli jako policjant Franciszek Kłos, a filmie sensacyjnym Pasikowskiego Reich (2001) zagrał postać „mordercy” pracującego na zlecenie niemieckiego mafiosa Kleina. W 2003 przyjął rolę komisarza policji Igora Szajbińskiego 'Szajby' w serialu kryminalnym Polsatu Fala zbrodni. W filmie Dariusza Zawiślaka Balladyna (2009) wcielił się w postać Kirkora, a partnerowała mu gwiazda kina amerykańskiego Faye Dunaway.
Wykonuje piosenkę aktorską, interpretuje m.in. utwory Włodzimierza Wysockiego, Jacka Kaczmarskiego, Edwarda Stachury i Jana Wołka. W 2006 roku wziął udział w spektaklu Tunel według Jacka Kaczmarskiego przygotowanym na I Festiwal im. Kaczmarskiego „Nadzieja” w Kołobrzegu, a który swoją prapremierę miał w sopockim Teatrze Atelier. Zapis tego spektaklu ukazał się w formie płytowej.
Fundator Fundacji „Żyć z pompą”, która działa od 2009 roku na rzecz dzieci leczonych przy pomocy pomp medycznych: do żywienia, do oddychania, do podaży leków przeciwbólowych i insuliny. W 2010 roku podpisał list otwarty do rządu RP i prezydenta przeciwko organizacji w Warszawie parady Europride; w liście podkreślano sprzeciw wobec legalizacji związków osób tej samej płci oraz adopcji dzieci przez pary homoseksualne, a działania środowisk LGBT w tym kierunku określono jako zamach na wolność słowa, przekonań i sumienia[5]. Niedługo po podpisaniu listu przeciwko Europride zmienił zdanie na temat osób nieheteronormatywnych[6].
11 kwietnia 2014 roku został odznaczony srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[7].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1988 roku poślubił aktorkę Joannę Kreft. Mają dwóch synów – operatora filmowego Łukasza (ur. 1988) i Jeremiego (ur. 1995).
Spektakle teatralne
[edytuj | edytuj kod]
- 1987 – Bal w Operze
- 1987 – Człowiek jak człowiek (reż. Hanna Herman-Cieślik, Mieczysława Walczak-Deleżyńska, Jerzy Kozłowski)
- 1988 – Biesy jako Stiepan Trofimowicz Wierchowieński (reż. Krzysztof Rogoż)
- 1988 – Sen nocy letniej jako Lizander (reż. Waldemar Zawodziński); także asystent reżysera
- 1988 – Wolność dla Barabasza jako Barabasz (reż. Andrzej Markowicz)
- 1989 – Cnotliwa panna z ulicy Taniej jako Szpicel I (reż. Marek Okopiński)
- 1989 – Pluskwa (reż. Ryszard Major)
- 1991, 1993 – Hłasko (reż. Maciej Dejczer)
- 1992 – Antoniusz i Kleopatra jako Enobarbus (reż. Krzysztof Babicki)
- 1992 – Śmierć komiwojażera jako Biff (reż. Feliks Falk)
- 1992 – Biesy jako Iwan Szatow (reż. K. Babicki)
- 1992 – I cóż dalej szary człowieku? jako Pinneberg (reż. Marcel Kochańczyk)
- 1993 – Godzina kota jako chłopiec (reż. K. Babicki)
- 1993 – Fantazy jako Jan (reż. Szczepan Szczykno)
- 1994 – Tutam jako On; Głos M. (reż. Barbara Sass)
- 1994 – Damy i huzary jako Edmund (reż. Mirosław Bork)
- 1994 – Arkadia jako Valentine Coverly (reż. K. Babicki)
- 1994 – Sie kochamy jako Harry Berlin (reż. B. Sass)
- 1994 – Było sobie kiedyś miasto jako Joachim Mahlke (reż. K. Babicki)
- 1995 – Kto mówi o czekaniu? jako Antony (reż. K. Babicki)
- 1996 – Hamlet, książę Danii jako Hamlet (reż. Krzysztof Nazar)
- 1997 – Kilka zdarzeń z życia braci... jako Dymitr Karamazow (reż. Krzysztof Zaleski)
- 1998 – Sztuka jako Marc (reż. Jerzy Gruza); także asystent reżysera
- 1999 – Medyk mimo chęci jako Zganarel (reż. K. Zaleski)
- 1999 – Simpatico jako Vinnie (reż. Bogdan Ciosek)
- 2000 – Ryszard III jako Ryszard III (reż. K. Nazar)
- 2001 – Nasze miasto jako reżyser (reż. Bartłomiej Wyszomirski)
- 2001 – Tragedia o Bogaczu i Łazarzu jako Kandyd (reż. K. Babicki)
- 2002 – Hanemann jako Hanemann (reż. Izabella Cywińska)
- 2002 – Beczka prochu (reż. Grażyna Kania)
- 2002 – Mewa jako Trigorin (reż. Grzegorz Wiśniewski)
- 2003 – Sen pluskwy (reż. Ondrej Spisak)
- 2003 – Don Carlos jako Markiz Posa (reż. K. Babicki)
- 2003 – Komunikacja świń (reż. Andre Hubner-Ochodlo)
- 2004 – Bash (reż. Rudolf Zioło)
- 2004 – Wujaszekwania.txt (reż. Monika Pęcikiewicz)
- 2005 – Demokracja (reż. K. Babicki)
- 2005 – Konie narowiste (reż. Jerzy Satanowski)
- 2006 – Parawany jako porucznik (reż. K. Babicki)
- 2006 – Tytus Andronikus jako Tytus Andronikus (reż. M. Pęcikiewicz)
- 2006 – Tunel (reż. Roman Kołakowski)
- 2007 – G®upa Laokoona jako ojciec (reż. Jarosław Tumidajski)
- 2007 – All inclusive jako Rafał (reż. Ewelina Pietrowiak)
- 2011 – 1920 Wojna i Miłość jako Józef Piłsudski
- 2011 – Nie dorosłem jako Stanisław Staszewski (reż. Jacek Bończyk)
- 2014 – Maria Stuart jako Robert Dudley hrabia Leicester (reż. Adam Nalepa)
- 2015 – Raj dla opornych jako Karol (reż. Krystyna Janda)
- 2015 – Kto się boi Virginii Woolf? jako George (reż. Grzegorz Wiśniewski)
- 2017 – Marszałek jako Walery Sławek (reż. Krzysztof Lang)
- 2019 – Śmierć komiwojażera jako Willy (reż. Radek Stępień)
- 2021 – Faust jako Faust (reż. Radosław Stępień)
- 2023 – Punkt zero jako Marcin (reż. Adam Orzechowski)
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]
- 1985: Daleki dystans – Andrzej
- 1987: Krótki film o zabijaniu – Jacek Łazar
- 1987: Ballada o Januszku – Kolega Januszka (Stasiek Wątroba)
- 1988: Dekalog V – Jacek Łazar
- 1989: Lepiej jest tam, gdzie nas nie ma – Jerzy
- 1989: Chce mi się wyć – Marek
- 1991: Nad rzeką, której nie ma – Wódz
- 1991: Obywatel świata – Andrzej
- 1991: Ostkreuz – Darius
- 1991: Cień na śniegu – Sandor Gaspar
- 1991: All of me – Hubert Miras
- 1992: Pierścionek z orłem w koronie – Tatar
- 1992: Vaterland – Wojtek
- 1993: Śliczna dziewczyna – chłopak
- 1993: Polski crash – Józef Malik
- 1993: Auf eigene gefahir
- 1994: Miasto prywatne – Dziurga
- 1994–1995: Radio Romans – Antoni Wereszczaka
- 1995: Gnoje – Mały
- 1996: Krystalbarnet
- 1996: Autoportret z kochanką – kapral Kos
- 1998: Amok – Max
- 1998: Demony wojny według Goi – Cichy
- 1999: Lot 001
- 1999: Ostatnia misja – Bruno Wiśniewski, człowiek Murana
- 2000: Chłopaki nie płaczą – „Cichy”, przyjaciel Kuby
- 2000: Wyrok na Franciszka Kłosa – Franciszek Kłos
- 2000: Na dobre i na złe – Tomasz Wejchert, mąż Ewy (odc. 27)
- 2000: Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości – taksówkarz (odc. 2)
- 2001: Miasteczko – fotograf Jaś
- 2001: Reich – Andre
- 2001: Tam i z powrotem – Wiesław Król
- 2001: Tam, gdzie żyją Eskimosi – zleceniodawca Sharkeya
- 2003: Zaginieni – Kubak
- 2003–2008: Fala zbrodni – Igor „Szajba” Szajbiński (odc. 1-103)
- 2003: Bao-Bab, czyli zielono mi – sierżant Makuła
- 2004: Glina – Aleksander Zawierski (odc. 8)
- 2005: Wróżby kumaka – mechanik
- 2005: Droga Molly – taksówkarz
- 2005: Kryminalni – Mariusz Karliński (odc. 29)
- 2006 – 2008: Pierwsza miłość – Józef Szota (scenarzysta)
- 2006: Wstyd – ginekolog Tomasz Fedorowicz
- 2007: Regina – Wiktor Boruta (ojczym Kingi)
- 2007: Pamiętasz mnie? – mąż
- 2007: Na boso – Przemek (ojciec Ali)
- 2007−2008: Pitbull – Czesiek Rosłoń (brat Igora)
- 2007−2008: Niania – psychoanalityk
- 2008: Wiosna 1941 – Stefan, szwagier Emilli
- 2008: Kup teraz – aktor w filmie Zombi ci flaszkę wybombi
- 2009: Balladyna – Kirkor
- 2009−2010: Tancerze – Bernard Kruk
- 2009: Smutna – Paweł
- 2009: Piotrek trzynastego – kierowca samochodu terenowego
- 2010: Czas honoru – Sorokin, sowiecki spadochroniarz
- 2010: 1920. Wojna i miłość – Józef Piłsudski
- 2011: Prosto z nieba – przyjaciel pilota
- 2011: 80 milionów – komendant KW MO
- 2012: Sęp – Mariusz Rajski
- 2012: Na krawędzi – mecenas Adam Karski
- 2012: Lubię mówić z tobą
- 2013: Tajemnica Westerplatte
- 2013: Wałęsa. Człowiek z nadziei – Klemens Gniech, dyrektor stoczni
- 2013: Prawo Agaty – komisarz Krzysztof Majewski
- 2013: Biegnij, chłopcze, biegnij – Mateusz Wróbel
- 2014: Jack Strong – mjr Putek
- 2015: Chemia – lekarz
- 2016: Na Wspólnej – Janusz Szymaniak
- 2017–2018: Barwy szczęścia – Jakub Nasielski, uczeń Anny Marczak
- 2017: Ojciec Mateusz – Paweł Lipka (odc. 219)
- 2019: Kurier – generał Tadeusz Pełczyński
- 2019: Legiony – Stanisław „Król” Kaszubski
- 2020: Psy 3. W imię zasad jako komendant
- 2020: Ojciec Mateusz – Przemek Rewulski (odc. 308)
- 2021: Pajęczyna – porucznik Tadeusz Mróz
- 2021: Miłość do kwadratu – ojciec Moniki
- 2022: Wygrać marzenia – Józef, ojciec Maksa
- 2023: Chłopi – Maciej Boryna
- 2023: Dewajtis - Paweł Czertwan
- 2023: Dom pod Dwoma Orłami. Kłamstwa Zofii - kapitan UB
- 2024: Sami swoi. Początek – Ziębicki
Dubbing
[edytuj | edytuj kod]- 2001: Fallout Tactics: Brotherhood of Steel
- 2003: Gorky Zero: Fabryka Niewolników – Cole Sullivan
- 2003: Gdzie jest Nemo? – Luzak
- 2004: Gorky 2: Aurora Watching – Cole Sullivan
- 2005: Tom Clancy’s Splinter Cell: Chaos Theory – Sam Fisher
- 2005: Chłopaki nie płaczą – Harasym
- 2006: Tom Clancy’s Splinter Cell: Double Agent – Sam Fisher
- 2010: Battlefield: Bad Company 2 – szeregowy George Gordon Haggard Jr
- 2011: Red Orchestra 2: Bohaterowie Stalingradu – Generał Friedrich Paulus
- 2023: Cyberpunk 2077: Phantom Liberty – Solomon Reed
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- 1989 – Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rolę Jacka Łazara w Krótkim filmie o zabijaniu
- Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (za 1993)[8]
- 1994 – Statuetka Pegaza za rolę Chłopca w Godzinie Kota Pera O. Enquista
- 1994 – Nagroda za rolę w Godzinie Kota w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na XXIX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie
- 27 marca 1994 – nagroda teatralna wojewody gdańskiego
- 1996 – Srebrny Krzyż Zasługi[9] z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże
- 1997 – nagroda prezydenta Gdańska za rolę tytułową w Hamlecie w Teatrze Wybrzeże na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku
- 1997 – Nagroda wojewody gdańskiego za rolę Hamleta
- 25 marca 1998 – Nagroda im. Leona Schillera za rok 1997
- 2001 – tytuł Radiowej Osobowości Roku przyznawany przez Radio Gdańsk
- 2003 – Pomorska Nagroda Artystyczna „Gryf Pomorski” w dziedzinie teatru „za role w Teatrze Wybrzeże, którymi udowodnił wszechstronny wielki talent”
- 2005 – nagroda za rolę Willy’ego Brandta w przedstawieniu Demokracja Michaela Frayna w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na V Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu
- 2007 – nagroda za rolę tytułową w przedstawieniu Tytus Andronikus w reżyserii Moniki Pęcikiewicz w Państwowym Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na II Ogólnopolskim Konkursie na teatralną inscenizację dawnych dzieł literatury europejskiej
- 2009 – nominacja do nagrody Złotych Kaczek za główną rolę męską w filmie Balladyna
- 2014 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[7]
- 2014 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[10]
- 2015 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”[11]
- 2016 – Nagroda Teatralna Miasta Gdańska za 2015 rok za rolę George’a w spektaklu „Kto się boi Virginii Woolf?” Edwarda Albeego w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego na scenie Teatru Wybrzeże
- 2019 – Nominacja do nagrody Złotego Szczeniaka na Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa za najlepszą drugoplanową rolę męską[12]
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- Tunel według Jacka Kaczmarskiego, Agencja Artystyczna MTJ, 2006
- Szara, Sztywny Pal Azji, 2017
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Werdykt jury 60. Kaliskich Spotkań Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej. teatr.kalisz.pl, 26 września 2020. [dostęp 2021-10-04].
- ↑ Personalidade: Mirosław Baka (Polônia). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
- ↑ a b c d e Aga Stalińska, Mirosław Baka: Straciłem kontakt z ojcem, gdy miałem 15 lat, „Dobry Tydzień”, 12 marca 2018
- ↑ Absolwenci LO nr II im. Chreptowicza z 1982 roku. Absolwenci Chreptusa. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-18)]. (pol.).
- ↑ Cała Polska chroni dzieci. Wiara.pl. [dostęp 2021-07-01]. (pol.).
- ↑ Był przeciwnikiem gejów! Jedna rozmowa zmieniła wszystko [online], swiatseriali.interia.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).
- ↑ a b Największe gwiazdy polskiego kina na przyznaniu medali „Zasłużony Kulturze”. afterparty.pl. [dostęp 2014-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-30)]. (pol.).
- ↑ Splendor Gedanensis 2016. Dali najwięcej gdańskiej kulturze. Oficjalny serwis Miasta Gdańska. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-30)]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 12, poz. 90 – pkt 20.
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. Oficjalny serwis Miasta Gdańska. [dostęp 2016-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-30)]. (pol.).
- ↑ Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”. Oficjalny serwis Miasta Gdańska. [dostęp 2015-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-07)]. (pol.).
- ↑ Legiony. [dostęp 2019-11-05].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Filler Witold, Piotrowski Lech, Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy, Warszawa 1998, ISBN 83-87571-54-7, tu hasło: Mirosław Baka, s. 11–12
- Mirosław Baka w bazie IMDb (ang.)
- Mirosław Baka w bazie Filmweb
- Mirosław Baka w bazie filmpolski.pl
- Mirosław Baka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mirosław Baka na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Mirosław Baka w bazie Akademii Polskiego Filmu
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
