Katastrofa w Siewieromorsku
_in_Severomorsk.jpg) Baza floty, w której doszło do katastrofy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Rodzaj zdarzenia |
eksplozja w składzie amunicji |
| Data |
13 – 17 maja 1984 |
| Ofiary śmiertelne |
200 – 300 osób |
| Ranni |
brak danych |
Położenie na mapie Związku Radzieckiego  | |
 69°04′00″N 33°24′00″E/69,066667 33,400000
| |
Katastrofa w Siewieromorsku – seria eksplozji spowodowana pożarem z 13 maja 1984 r., do której doszło w bazie radzieckiej floty w Siewieromorsku[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]13 maja 1984 w magazynach radzieckiej Floty Północnej w Siewieromorsku koło Murmańska wybuchł pożar, którego nie udało się opanować. Cztery dni później pożar ten spowodował serię eksplozji uzbrojenia przetrzymywanego w magazynach[1], w wyniku której zniszczeniu uległa połowa zapasów amunicji strategicznej[2], m.in. 580 z 900 rakiet ziemia-powietrze SA-1 i SA-3 (S-125 Newa), 320 z 400 rakiet woda-woda SS-3 i GS-12, wszystkie 80 rakiet nośnych dla głowic nuklearnych SS-20[1], a z prowadzonego w Norwegii monitoringu skażenia promieniotwórczego wynika, że uszkodzeniu musiało ulec także część ładunków atomowych[3]. Pożar zagroził również dwóm atomowym okrętom podwodnym, które udało się jednak ewakuować z portu[4]. Ogień opanowano ostatecznie 18 maja[5].
Detonacje zmagazynowanej amunicji spowodowały atak paniki wśród mieszkańców miasta, którzy uznali je za skutek wrogiego ataku w ramach pierwszej fazy spodziewanego konfliktu atomowego[1].
Przyczyna katastrofy nie została do końca wyjaśniona; za najbardziej prawdopodobną uznano niedopałek papierosa rzucony przez jednego z marynarzy[4] oraz fakt, że zbyt duże ilości amunicji składowano na zbyt małej przestrzeni[6]. W katastrofie w Siewieromorsku zginęło ok. 200–300 osób zwalczających pożar[1], głównie pracowników magazynów oraz techników amunicyjnych[4], którzy usiłowali zapobiec detonacji zapasów pocisków nuklearnych[6]. Była to największa katastrofa w radzieckiej marynarce wojennej od czasu zakończenia II wojny światowej[1]. Oficjalnie ani dowodzący flotą ZSRR adm. Siergiej Gorszkow, ani szef jej sztabu Władimir Czernawin, nie zostali obciążeni odpowiedzialnością za katastrofę[5], jednak z uwagi na bliskość Siewieromorska od granicy z Norwegią władze Związku Radzieckiego nie zdołały zatuszować zajścia[4].
Straty, jakie spowodowała katastrofa w Siewieromorsku, uczyniły Flotę Północną bezbronną, gdyż straciła ona możliwość zaopatrzenia się w amunicję. Część amunicji, w tym m.in. pociski SS-22 były najnowszymi na uzbrojeniu floty ZSRR, jako że weszły na stan uzbrojenia dopiero w 1983. Równocześnie zapasów pocisków SA-3 nie można było łatwo uzupełnić, gdyż jeszcze w latach 70. zaprzestano ich produkcji[5]. Bezpośrednio po zajściu amerykańska administracja szacowała, że Flota Północna będzie zdolna do działania po pół roku, a do pełnej sprawności bojowej wróci po dwóch latach[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Igor Rakowski-Kłos, 13 maja. W Norwegii powstała partia nazistowska. Gdy zdobyła władzę, zapisało się do niej 50 tysięcy ludzi [KALENDARIUM] [online], wyborcza.pl, 13 maja 2020 [dostęp 2020-05-13].
- ↑ Russia builds huge nuclear missile depot in Severomorsk [online], Barentsobserver [dostęp 2020-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-12] (ang.).
- ↑ ZSRR zmarł w Siewieromorsku | Tunguska.pl [online], www.tunguska.pl [dostęp 2020-05-13].
- ↑ a b c d Maciej Szopa, Niedopałek uratował świat [online], Onet Wiadomości, 6 lutego 2012 [dostęp 2020-05-13] (pol.).
- ↑ a b c Soviets' Northern Fleet disabled... 'not viable' for six months, „Defence Weekly”, 2 (1), 14 lipca 1984, s. 3-4, ISSN 0265-3818 [dostęp 2020-05-13] (ang.).
- ↑ a b Wayne D. LeBaron, America's Nuclear Legacy, Nova Publishers, 1998, ISBN 978-1-56072-556-5 [dostęp 2020-05-13] (ang.).
- ↑ Ap, Soviet Naval Blast Called Crippling, „The New York Times”, 11 lipca 1984, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-05-13] (ang.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
