Język sentani, także buyaka – język papuaski używany w rejonie jeziora Sentani(inne języki) w prowincji Papua w Indonezji. Według danych z 1996 r. posługuje się nim 30 tys. osób^[1]. Wraz z nafri, tanah merah (tabla) i demta tworzy niewielką rodzinę języków sentani^[2][3].

Dzieli się na trzy dialekty, uzależnione od lokalizacji geograficznej: wschodni, zachodni, centralny^[4][5]. Różnice między nimi dotyczą cech dźwiękowych i części leksyki^[6]. Sami użytkownicy podkreślają odrębność poszczególnych odmian^[7]. Sentani charakteryzuje się złożoną morfologią czasownika^[8][9].

Ethnologue (wyd. 22, 2019) podaje, że jest używany przez większą część społeczności, w różnych sferach życia^[1]. Niemniej odnotowano, że znajduje się pod presją malajskiego papuaskiego, który jest powszechnym środkiem komunikacji. Z doniesień wynika, że dialekt wschodni w znacznej mierze zanikł (zapewne przyczyniła się do tego bliskość miasta Jayapury)^[10]. W użyciu jest również język indonezyjski^[1].

Nie jest znane tradycyjne określenie na ten język i grupę etniczną^[11][12]. Ludność posługująca się sentani bywa nazywana „Buyaka”^[13] bądź „Sentani”^[14]. Lokalne nazwy języka to phuyakha afaeu^[4] (pu jaka afǽw) i həndani afæw^[7].

Pierwsze dane nt. gramatyki sentani ukazały się w latach 50. XX w.^[15] W 1965 r. opublikowano obszerniejsze opracowanie gramatyczne, wraz ze zbiorem tekstów i listą słownictwa (Grammar of the Sentani Language)^[16] . Powstały także słowniki (Kamus Sentani-Indonesia-Inggris, 1993^[17] ; Kamus bahasa Indonesia-Sentani, 1999^[18] ; Kamus dwibahasa bahasa Sentani-bahasa Indonesia, 2021, z wydaniem internetowym^[19][20]). W piśmiennictwie stosuje się alfabet łaciński^[1].

Języki sentani zostały połączone z językami wschodniej Ptasiej Głowy (East Bird’s Head) oraz językami burmeso i tause, w ramach rozszerzonej rodziny języków zachodniopapuaskich (Ross 2005)^[21]. Wcześniej (1969) C.L. Voorhoeve postulował ich pokrewieństwo z językami asmat, a zarazem przynależność do języków transnowogwinejskich^[2][22].

• Sentani – grupa etniczna

• Hendrik Karel Jan Cowan: Grammar of the Sentani Language. ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1965, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 47. DOI: 10.26530/OAPEN_613441. ISBN 978-90-04-28611-5. [dostęp 2022-08-24]. (ang.).
• Reimundus Fatubun, Helena Karompis, Jacobus Paidi: Struktur sastra lisan Sentani: prosa. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional, 2000. ISBN 979-459-022-3. OCLC 45024863. [dostęp 2023-09-09]. (indonez.).
• Christ Fautngil, Clasin F. Tokayo, Frans Rumbrawer: Kamus bahasa Indonesia-Sentani: A–K. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1999. ISBN 979-459-969-7. OCLC 772541594. [dostęp 2023-09-09]. (indonez.).
• William A. Foley: The languages of Northwest New Guinea. W: Bill Palmer (red.): The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018, s. 433–568, seria: The World of Linguistics 4. DOI: 10.1515/9783110295252-004. ISBN 978-3-11-028642-7. OCLC 1041880153. [dostęp 2022-11-26]. (ang.).
• Clemens J. Mayer: A grammar sketch of Sentani. Leiden University, 2021. [dostęp 2023-09-09]. (ang.).
• Chris Mehue, Margaret Hartzler, Dwight Hartzler: Kamus Sentani-Indonesia-Inggris. Jayapura: Summer Institute of Linguistics, 1993. [dostęp 2023-09-09]. (indonez. • ang.).
• Malcolm Ross: Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages. W: Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, Jack Golson (red.): Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005, s. 15–66, seria: Pacific Linguistics 572. ISBN 978-0-85883-562-7. OCLC 67292782. [dostęp 2022-09-20]. (ang.).

• Kamus Bahasa Sentani. Balai Bahasa Provinsi Papua, Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan. [dostęp 2023-09-09]. (indonez.).