For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Grenadierzy.

Grenadierzy

Ten artykuł dotyczy historii wojskowości. Zobacz też: potoczna nazwa morskich ryb z rodziny buławikowatych.
Pruscy grenadierzy z XVIII wieku podczas bitwy pod Dobromierzem

Grenadierzy (z franc.) – formacja piechoty powstała na zachodzie Europy w pierwszej połowie XVII w., której głównym zadaniem było miotanie granatów ręcznych. W XVIII wieku oddziały grenadierów przekształciły się w doborowe jednostki przeznaczone do ataków na bagnety.

Grenadierzy uzbrojeni byli w karabiny z bagnetami (początkowo mieli także granaty ręczne) i krótkie szable piechotne (tasaki). W wojskach napoleońskich całkowita masa oporządzenia grenadiera wynosiła 27-35 kilogramów.

Obok grenadierów pieszych pojawili się również grenadierzy konni, którzy tworzyli kompanie wyborcze regimentów dragońskich lub samodzielne pułki. Do najbardziej znanych jednostek grenadierów konnych należał pułk gwardii Napoleona.

Podobnie jak w innych krajach europejskich, również w Polsce powstały pułki grenadierów (w XVIII wieku regiment gwardii pieszej koronnej, a w okresie Królestwa Kongresowego pułk grenadierów gwardii) i kompanie grenadierów (tzw. kompanie wyborcze) przy batalionach piechoty (w Legionach, w wojsku Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Kongresowego). Podczas insurekcji kościuszkowskiej nazwę grenadierów nadano doborowym regimentom kosynierskim (grenadierzy krakowscy, sandomierscy i lubelscy).

Grenadierzy konni pojawili się w Polsce także w XVIII wieku – były to doborowe oddziały regimentów dragońskich. W czasach Księstwa Warszawskiego grenadierami konnymi zwano żołnierzy kompanii wyborczych jazdy - była to jednak nazwa nieoficjalna.

Na przełomie XVIII i XIX wieku jednostki grenadierów przekształciły się w jednostki gwardyjskie, które od pozostałych oddziałów różniły się głównie doborem żołnierzy (do jednostek grenadierów kierowano najlepiej zbudowanych rekrutów). Napoleon Bonaparte tworzył z nich także swoją gwardię ponieważ do grenadierów należeli ludzie rośli, silni i sprawni fizycznie.

W wielu armiach grenadierzy istnieli do I wojny światowej. W czasie II wojny światowej jednostki grenadierów były elitarnymi oddziałami piechoty francuskiej. W Armii Polskiej we Francji nazwę grenadierów przyznano 1 Dywizji Grenadierów). Później na terenie Wielkiej Brytanii, w składzie 4 Dywizji Piechoty sformowano 1 Brygadę Grenadierów.

Obecnie jednostki grenadierów wchodzą w skład Bundeswehry (są to jednostki piechoty zmechanizowanej). W innych armiach jako grenadierów określa się żołnierzy uzbrojonych w granatniki[potrzebny przypis].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mała encyklopedia wojskowa. T. 1 (A-J). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967, s. 479-480.


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Grenadierzy
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?