For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Tasak (broń).

Tasak (broń)

Ten artykuł dotyczy rodzaju broni. Zobacz też: tasak (narzędzie).
Przykłady tasaków:
średniowieczny (falchion)
nowożytny (półszabla)
saperski

Tasaksieczna broń biała o stosunkowo krótkiej, masywnej głowni. Używana od średniowiecza po XIX wiek[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W średniowieczu była to broń typowo plebejska, która w późniejszym okresie wraz z formowaniem się regularnych sił zbrojnych weszła na stałe do uzbrojenia wojskowego (głównie formacji piechoty). Od XVII w. znalazła się również na wyposażeniu niektórych oddziałów dworskich. Od XVIII w. tasaki wojskowe uległy względnemu ujednoliceniu konstrukcji, przybierając najczęściej formę krótkich szabel o małej krzywiźnie głowni oprawianych w proste odlewane z mosiądzu jedno-kabłąkowe rękojeści. Równolegle do tasaków piechoty wyewoluowały również wersje przeznaczone dla saperów, przeznaczone głównie do prac obozowych, często wyposażane w piłę naciętą na grzbiecie głowni (choć nie było to regułą)[1].

Rodzaje

[edytuj | edytuj kod]

W terminologi polskojęzycznej, mianem tasaka określa się następujące typy broni:

  • Tasak średniowieczny (pot. falchion[a]) – o szerokiej jednosiecznej głowni (niekiedy ściętej przy sztychu) rozszerzającej się ku sztychowi i osadzonej najczęściej w oprawie mieczowej. Tasaki pojawiły się w Europie w XIII wieku, osiągając apogeum popularności w XIV wieku i stopniowo zanikając w wieku XV.
  • Tasak nowożytny (pot. półszabla) – forma krótkiej szabli piechoty, która wyewoluowała ze średniowiecznego tasaka w XVI w., o głowni wygiętej, zazwyczaj węższej niż w wariancie średniowiecznym, czasem przy sztychu ostro ściętej. W Szwajcarii z początkiem XVI w. przeważała rękojeść w typie mieczowym, zazwyczaj z głowicą w formie pęku skręconych i obciętych u góry gałązek, w połowie wieku trzon rekojeści był już pochylony, głowica zaś w postaci lwiej główki. Jelce miały rozbudowane obłęki. W Niemczech przyjęła się rękojeść z grzybiastą głowicą, esowatym jelcem w płaszczyźnie głowni, z kabłąkiem oraz płytową gardą po prawej stronie. W niektórych rękojeściach pojawiał się pierścień na kciuk, tzw. "paluch"[2]. W XVII i XVIII wieku tasak tego typu służył przede wszystkim celom wojskowym, był używany w piechocie, artylerii i marynarce[3]. Od XVIII w. jego konstrukcja uległa względnemu ujednoliceniu, wyposażana najczęściej w głownię o małej krzywiźnie oprawianą w prostą odlewaną z mosiądzu jedno-kabłąkową rękojeść[1].
  • Tasak saperski – broń boczna saperów, pionierów oraz artylerzystów z XVIII-XX wieku o prostej lub wygiętej głowni, służąca równocześnie jako narzędzie do cięcia faszyny.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Anglicyzm uznawany za nazwę niepoprawną.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Kwaśniewicz 1981 ↓, s. 204-205.
  2. Zdzisław Żygulski, Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa, PWN, 1982, s. 159 (pol.).
  3. Zdzisław Żygulski, Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa, PWN, 1982, s. 223 (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06559-4.
  • Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski, Słownik uzbrojenia historycznego, Warszawa: PWN, 2010, s. 39-40, ISBN 978-83-01-16260-3, OCLC 751388493.
  • Głosek M., Kajzer I., Miecz św. Piotra z katedry poznańskiej, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", 1974, R. XXII.
  • Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350-1450, red. A. Nadolski, Łódź 1990.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Tasak (broń)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?