Fryderyk IV Sprawiedliwy
 ok. 1600, Muzeum Narodowe w Warszawie | |
.svg)
| |
| Elektor Palatynatu | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Anna Maria, |
| Żona | |
| Dzieci |
Ludwika Julianna, |
Fryderyk IV Sprawiedliwy, niem. Friedrich IV. Der Aufrichtige, fr. Frédéric IV le juste (ur. 5 marca 1574 w Ambergu, zm. 19 września 1610 w Heidelbergu) – hrabia-palatyn reński i elektor Rzeszy w 1583–1610, z reńskiej linii dynastii Wittelsbachów.
Był synem Ludwika VI (1539–1583), palatyna reńskiego, i jego żony Elżbiety Heskiej (1539–1582), jedynym który dożył wieku dorosłego. Spośród licznego rodzeństwa dzieciństwo przeżyły tylko dwie siostry Anna Maria (1561–1589) i Krystyna (1573–1619).
Wraz ze śmiercią ojca, 22 października 1583, objął panowanie. Opiekę nad 9-letnim Fryderykiem przejął stryj Jan Kazimierz (1589–1652). Jako zagorzały kalwinista, wychował swojego podopiecznego w tym wyznaniu. Staranne wykształcenie humanistyczne zapewnił chłopcu matematyk, astronom i teolog Bartłomiej Pitiscus (1561–1613), który został później nadwornym kaznodzieją. W 1592 Fryderyk osiągnął pełnoletność i przejął pełnię władzy nad Palatynatem Reńskim. Kontynuował politykę stryja, szukając sprzymierzeńców dla obrony kalwinizmu. W 1608 doprowadził do zawiązania sojuszu zw. „Unią Protestancką”, stając na jego czele[1].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]23 czerwca 1593 poślubił Ludwikę Juliannę Orańską (1576–1644), córkę Wilhelma I Milczącego (1533–1584), namiestnika Niderlandów, i jego trzeciej żony Karoliny Burbon (1546–1582). Ze związku pochodzi ośmioro dzieci:
- Ludwika Julianna (1594–1640) ⚭ Jan II Młodszy (1584–1635), książę Dwóch Mostów
- Katarzyna Zofia (1595–1626), księżniczka elektorska
- Fryderyk V Zimowy Król[2] (1596–1632), hrabia-palatyn reński, elektor Rzeszy i król Czech ⚭ Elżbieta Stuart (1596–1662), księżniczka królewska
- Elżbieta Karolina (1597–1660), księżniczka elektorska ⚭ Jerzy Wilhelm (1595–1640), margrabia Brandenburgii, elektor Rzeszy i książę w Prusach
- Anna Eleonora (1599–1600), księżniczka elektorska
- Ludwik Wilhelm (1600), książę elektorski
- Maurycy Krystian (1601–1605), książę elektorski
- Ludwik Filip (1602–1655), książę elektorski, hrabia z palatynów reńskich na Simmern i Kaiserslautern ⚭ Maria Eleonora Hohenzollernówna (1607–1675), księżniczka elektorska, córka Joachima Fryderyka (1546–1608), margrabiego Brandenburgii i elektora Rzeszy
Przodkowie
[edytuj | edytuj kod]| Prapradziadkowie | elektor reński
(1459–1509) ∞1481 Joanna z Nassau (1464–1521) |
margrabia Badenii
(1453–1527) ∞1468 Otylia z Katzenelnbogen (1451–1517) |
ks. Ansbach
(1460–1536) ∞1479 (1464–1512) |
ks. Bawarii
(1447–1508) ∞1487 (1478–1534) |
landgraf Dolnej Hesji
(1438–1471) ∞1454 Matylda wirtemberska (1438–1495) |
ks. Meklemburgii
(1441−1503) ∞1478 (1462–1504) |
margrabia Miśni
(1443–1500) ∞1464 (1482–1561) |
kr. Polski, w. ks. Litwy
(1427–1492) ∞1454 (1436–1505) |
| Pradziadkowie | elektor reński
(1492–1557) ∞1508 (1492–1535) |
Kazimierz Hohenzollern,
margrabia Bayeruth (1481–1515) ∞1518 (1502–1543) |
landgraf Hesji
(1469–1509) ∞1500 Anna meklemburska (1485–1525) |
margrabia Miśni
(1471–1539) ∞1496 (1478–1534) | ||||
| Dziadkowie | elektor reński
(1515–1576) ∞1537 (1519–1567) |
landgraf Hesji
(1504–1567) ∞1748 (1505–1549) | ||||||
| Rodzice | elektor reński
(1539–1583) ∞1560 (1539–1582) | |||||||
| Fryderyk IV Sprawiedliwy (1574–1610), elektor reński | ||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Czapliński, Galos i Korta 2010 ↓, s. 308.
- ↑ Czapliński, Galos i Korta 2010 ↓, s. 315.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Czapliński, Adam Galos, Wacław Korta: Historia Niemiec. Wyd. 3. popr. i uzup. Wrocław: Ossolineum, 2010. ISBN 978-83-04-05035-8.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
