Franciszek Wielopolski (1732–1809)
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Prezydent Krakowa | |
| Okres |
od 14 kwietnia 1792 |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Franciszek Wielopolski herbu Starykoń (ur. 21 września 1732, zm. 14 stycznia 1809[1]) – marszałek nadworny koronny 1767-1773, X ordynat Ordynacji Myszkowskich, uczestnik konfederacji radomskiej, właściciel wielu nieruchomości i gruntów w Krakowie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Karola Wielopolskiego i jego żony Elżbiety Mniszech. Związek małżeński zawarł z Elżbietą Bielińską[2]. Poseł księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm konwokacyjny 1764 roku[3]. Marszałek konfederacji radomskiej województwa krakowskiego[4]. W załączniku do depeszy z 2 października 1767 roku do prezydenta Kolegium Spraw Zagranicznych Imperium Rosyjskiego Nikity Panina, poseł rosyjski Nikołaj Repnin określił go jako posła właściwego dla realizacji rosyjskich planów na sejmie 1767 roku[5]. 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej[6]. Był posłem na Sejm Repninowski z województwa krakowskiego[7]. 24 marca 1768 na Radzie Senatu głosował za wezwaniem wojsk rosyjskich w celu stłumienia konfederacji barskiej[8]. Po wprowadzeniu autonomii dla większych miast Rzeczypospolitej na mocy uchwalonego przez Sejm Czteroletni prawa o miastach 18 kwietnia 1791 Wielopolski przyjął obywatelstwo krakowskie. 14 kwietnia 1792 został pierwszym w historii miasta prezydentem. Funkcję tę sprawował do 11 września 1792. Po zajęciu miasta przez wojska rosyjskie zlikwidowano magistrat przywracając dawne władze. Siedzibą Wielopolskiego była kamienica przy Rynku Głównym 47 zwana Margrabską. W 1778 odznaczony Orderem Orła Białego[9].
-
![Herb Franciszka Wielopolskiego[10]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Herb_Franciszka_Wielopolskiego.jpg/99px-Herb_Franciszka_Wielopolskiego.jpg)
Herb Franciszka Wielopolskiego[10] -
![Kraków. Kamienica Wielopolskich[11]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Kamienica_Margrabska_-_Krak%C3%B3w.JPG/120px-Kamienica_Margrabska_-_Krak%C3%B3w.JPG)
Kraków. Kamienica Wielopolskich[11] -
Pałac w Pińczowie
Fr. Wielopolskiego
![Herb Franciszka Wielopolskiego[10]](/pl/Plik:Herb_Franciszka_Wielopolskiego.jpg)
![Kraków. Kamienica Wielopolskich[11]](/pl/Plik:Kamienica_Margrabska_-_Krak%C3%B3w.JPG)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Franciszek hr. Wielopolski z Zabełcza h. Starykoń (odm.), www.sejm-wielki.pl
- ↑ Robert Zwierzyniecki, Ordynacja Myszkowskich czyli kto miał Chroberz Książ i Szaniec. Kraków 2017, s.47.
- ↑ Tomasz Szwaciński, Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., w: Kwartalnik Historyczny, R. 113, nr 1 (2006), s. 23.
- ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. I , s. 389.
- ↑ Носов Б. В. Установление российского господства в Речи Посполитой. 1756–1768 гг. Moskwa, 2004, s. 663.
- ↑ Volumina Legum t. VII, Petersburg 1860, s. 244-248
- ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 246
- ↑ Władysław Konopczyński, Konfederacja barska, t. I, Warszawa 1991, s. 46
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 222
- ↑ Herb Franciszka Wielopolskiego herbu Starykoń; syna Elżbiety Mniszech herbu Kończyc III, wnuka Teresy Tarło herbu Topór. Prawnuka Krystyny Komorowskiej herbu Korczak, prawnuczki Zygmunta Myszkowskiego, Jastrzębiec
- ↑ W Kamienicy w 1792 nocował Tadeusz Kościuszko, za: Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006, s. 184.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Zwierzyniecki: Ordynacja Myszkowskich czyli kto miał Chroberz, Książ i Szaniec. Kraków: Ridero, 2017, s. tak. ISBN 978-83-8104-906-1.
|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
