Amel-Marduk, Amil-Marduk (akad. Amēl-Marduk, Amīl-Marduk; biblijny Ewil Merodak, Ewil-Merodach) – władca państwa nowobabilońskiego; syn i następca Nabuchodonozora II; rządził tylko 2 lata (561–560 p.n.e.)^[1][2], po czym obalony został w przewrocie pałacowym zorganizowanym przez Neriglissara; wzmiankowany w Biblii (2 Krl 25:27-30; Jr 52:31-34).

Jego rodzime, akadyjskie imię brzmi Amēl-Marduk^[3]/Amīl-Marduk^[1]. Znaczy ono „Człowiek (boga) Marduka”^[4]. W Biblii, w której wzmiankowany jest on w 2 Księdze Królewskiej i Księdze Jeremiasza, jego imię uległo zniekształceniu i zapisywane było w następujący sposób:

W polskich przekładach Biblii imię tego władcy zapisywane jest zwykle Ewil Merodak lub Ewil-Merodach:

W Kanonie Ptolemeusza Amel-Marduk nosi imię Illoaroudamos^[13]. Józef Flawiusz w swym dziele Przeciw Apionowi powołując się na Berossosa nazywa tego władcę Euilmaradokhos^[14]. Euzebiusza z Cezarei w swej Kronice powtarza za Polihistorem, który z kolei powołuje się na Berossosa, że władca ten miał na imię Amelmarudokhos^[15].

Bardzo niewiele wiadomo o rządach tego władcy. Według Uruckiej listy królów^[13], Kanonu Ptolemeusza^[13] i Berossosa^[a] panować miał on bardzo krótko, bo jedynie 2 lata. Według Berossosa miał on być władcą rozkapryszonym i niemającym szacunku dla prawa^[14], ale żadne inne zachowane źródła tego nie potwierdzają^[16]. Nieliczne znane inskrypcje samego Amel-Marduka dotyczą jedynie jego prac budowlanych prowadzonych w Babilonie^[16].

Wydaje się, iż wkrótce po objęciu tronu przez Amel-Marduka zaczął narastać konflikt pomiędzy nim a grupą wysokich dygnitarzy i dowódców wojskowych, na czele których stał Neriglissar, który zajmował na dworze królewskim urząd simmagira^[b] - jeden z najważniejszych urzędów w państwie^[2]. Jeszcze za rządów Nabuchodonozora brał on udział w jego podbojach, był obecny podczas oblężenia i zdobycia Jerozolimy (Jr 39:13) i był wyrazicielem wszystkich tych, którzy pragnęli kontynuować politykę podbojów^[2]. Amel-Marduk z drugiej strony miał najwyraźniej mniej wojownicze usposobienie, które poświadcza biblijna informacja o uwolnieniu przez niego z niewoli Jojakina, króla Judei:

Neriglissar z czasem zgromadził w swym ręku dużą władzę: zarządzał dużą częścią obszarów nad Tygrysem, znanych pod nazwą "prowincji simmagira", kontrolował znaczną część armii, a poprzez małżeństwo z Kaszają, siostrą Amel-Marduka, związał się z rodziną panującą^[2]. Gdy po dwóch latach panowania Amel-Marduka doszło w końcu do przewrotu pałacowego, król ten odsunięty został od władzy i najprawdopodobniej zamordowany, a na tronie Babilonu zasiadł Neriglissar^[2]. Zgodnie z relacją Berossosa mordercą Amel-Marduka miał być sam Neriglissar:

• Grayson A.K., Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin – New York 1980-83, s. 86-135.
• Joannes F., Historia Mezopotamii w I. tysiącleciu przed Chrystusem, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2007.
• Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos and Manetho, Introduced and Translated, The University of Michigan Press, 2001.
• hasło Amel-Marduk, w: Leick G., Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 13.