Służba zewnętrzna Unii Europejskiej (ang. European External Action Service, EEAS) – pomocnicze ciało dyplomatyczne względem Wysokiego Przedstawiciela, którym obecnie jest Josep Borrell. Za jej powołanie, oprócz Borrella, odpowiedzialna jest Komisarz ds. stosunków zewnętrznych Benita Ferrero-Waldner^[1].

Służba została powołana przez Traktat lizboński. Rozpoczęcie działalności nastąpiło w roku 2009, wraz z wejściem w życie traktatu. Utworzenie służby zewnętrznej UE oraz nadanie jej cech służby dyplomatycznej popierają instytucje Unii, głównie Parlament Europejski i Komisja, które w serii dokumentów wskazywały na potrzebę dalszego rozwoju służby zewnętrznej i przekształcenia jej w służbę dyplomatyczną Unii Europejskiej. Taka postawa spotyka się z niechęcią niektórych państw członkowskich (głównie Wielkiej Brytanii), które obawiają się osłabienia własnego instrumentarium w zakresie polityki zagranicznej i jednocześnie nadawania zbyt wyraźnych cech państwowych Unii Europejskiej^[2]. O pomoc dyplomatyczną zwrócić się do niej będzie mógł każdy obywatel Unii – co jest rozwinięciem obecnej możliwości zwracania się do służby zagranicznej innego państwa członkowskiego, jeżeli w państwie pobytu nie występuje placówka dyplomatyczna lub konsularna państwa z którego się pochodzi^[3].

Służba wymieniana jest w art. 13a Traktatu lizbońskiego^[4]

1. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych, przyczynia się poprzez swoje propozycje do opracowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz zapewnia wykonanie decyzji przyjętych przez Radę Europejską i Radę.

2. Wysoki przedstawiciel reprezentuje Unię w zakresie spraw odnoszących się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Prowadzi w imieniu Unii dialog polityczny ze stronami trzecimi oraz wyraża stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych.

3. W wykonywaniu swojego mandatu, wysoki przedstawiciel jest wspomagany przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych. Służba ta współpracuje ze służbami dyplomatycznymi Państw Członkowskich i składa się z urzędników właściwych służb Sekretariatu Generalnego Rady i Komisji, jak również z personelu delegowanego przez krajowe służby dyplomatyczne. Organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych określa decyzja Rady. Rada stanowi na wniosek wysokiego przedstawiciela po konsultacji z Parlamentem Europejskim i po uzyskaniu zgody Komisji.

Komisja reprezentowana jest obecnie w 155 krajach. Posiada również 5 przedstawicielstw w organizacjach międzynarodowych. W służbach poza granicami Wspólnot zatrudnionych jest obecnie ponad 1000 urzędników i 3800 innych pracowników^[5]. Nowa służba UE bazuje głównie na obecnych pracownikach służby zewnętrznej Komisji Europejskiej i na specjalnie wydelegowanych przedstawicielach państw członkowskich.

• Polityka zewnętrzna Unii Europejskiej
• Wspólna polityka handlowa Unii Europejskiej

• Justyna Skrzeczyńska, Europejska Służba Działań Zewnętrznych, Portal UniaEuropejska.org, dostęp 20 grudnia 2010. uniaeuropejska.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
• Sprawozdanie prezydencji skierowane do Rady Europejskiej dotyczące Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych