Dialekty przymorskie
Dialekty przymorskie
Dialekty przymorskie[1] (słoweń. primorska narečna skupina, primorščina) – jedno z siedmiu zwyczajowo wyróżnianych ugrupowań dialektów słoweńskich[2]. Dialekty przymorskie używane są w południowo-zachodnim pasie słoweńskiego terytorium językowego [1].
Grupa dialektów przymorskich jest zdecydowanie mniej jednolita niż sąsiadująca z nią od północy grupa karyncka. Brak starych i ważnych innowacji oddzielających dialekty przymorskie od reszty dialektów słoweńskich sugeruje, że ich podobieństwo wynika z wtórnego zbliżenia się do siebie[3].
Cechy językowe
[edytuj | edytuj kod]Dialekty przymorskie wyróżniają się następującymi cechami fonetycznymi:
- zanik intonacji rosnącej, panuje tu jedynie intonacja opadająco-rosnąca, podobnie zresztą jak w dialektach rowtarskich[3],
- zgodna z obszarem karynckim tendencja do zwężania i dyftongizacji, a późnej wtórnej monoftongizacji samogłosek, np. ē (> iẹ, iə, ī), ō (> uọ, uə, ū), np. striẹ́χa, ɣniẹ́zdo, nuộč, kûəst, por. słe. lit. streha, gnezdo, noč, kost[3],
- typowy dla dialektów południowosłoweńskich rozwój jerów, które w zgłoskach długich dają a, zaś w krótkich ə, np. dán, dàš, stazà < psł. *dьnь, *dъždžь, *stьga[3],
- przejście zwartego g w szczelinowe ɣ lub nawet welarne h, znane też wielu dialektom północnosłoweńskim, np. ɣrjḕχ, bọ́ɣat wobec słe. lit. greh, bogat[3].
Podział
[edytuj | edytuj kod]W grupie przymorskiej można wyróżnić następujące dialekty:
- podgrupa wenecka dialektów przymorskich[3]:
- dialekt briski[4],
- dialekt nadiski[4],
- dialekt terski[4],
- dialekt kraski[5],
- dialekt notrański[6],
- dialekt Istrii[7],
- dialekt górnosoczański[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Sławski 1962 ↓, s. 46.
- ↑ Sławski 1988 ↓, s. 1000.
- ↑ a b c d e f Sławski 1962 ↓, s. 47.
- ↑ a b c Sławski 1962 ↓, s. 50.
- ↑ Sławski 1962 ↓, s. 51.
- ↑ Sławski 1962 ↓, s. 53.
- ↑ Sławski 1962 ↓, s. 55.
- ↑ Sławski 1962 ↓, s. 56.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leszek Bednarczuk, Witold Mańczak, Jan Safarewicz, Franciszek Sławski, Wojciech Smoczyński, Aleksander Szulc: Języki indoeuropejskie. T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-05763-7.
- Franciszek Sławski: Zarys dialektologii południowosłowiańskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
