Cyril M. Kornbluth
| Imię i nazwisko |
Cyril Mary Kornbluth |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
amerykańska |
| Język |
angielski |
| Dziedzina sztuki | |
| Nagrody | |
| |
Cyril M. Kornbluth, (ur. 23 lipca 1923, zm. 21 marca 1958[1]) – amerykański pisarz science fiction. Używał licznych pseudonimów, m.in.: Cecil Corwin, S.D. Gottesman, Edward J. Bellin, Kenneth Falconer, Walter C. Davies, Simon Eisner, Jordan Park, Ivar Towers, Arthur Cooke, Paul Dennis Lavond, Scott Mariner[2]. Litera „M” w jego nazwisku nie jest skrótem od środkowego imienia, ale swoistym hołdem oddanym żonie, Mary Byers[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Nowym Jorku, w rodzinie polskich Żydów[3], jego dziadek był krawcem pochodzącym z Galicji, ojciec był weteranem I wojny światowej, zaś wuj, Nathan Isaacovich był dyrektorem londyńskiego teatru jidysz. Jako nastolatek został członkiem Futurians, wpływowej grupy fanów i pisarzy science fiction. Właśnie tam, na spotkaniach grupy zaprzyjaźnił się z Frederikiem Pohlem czy Donaldem A. Wollheimem, tam też poznał swą przyszłą żonę, Mary Byers[1]. W czasie II wojny światowej służył w armii amerykańskiej w Europie, został odznaczony brązową gwiazdą za udział w walkach podczas ofensywy w Ardenach[4].
Zaczął pisać w wieku piętnastu lat. Debiutował w kwietniu 1940 w piśmie „Astonishing” opowiadaniem Stepsons of Mars (ukazało się pod tytułem Ivar Tower), napisanym wspólnie z Richardem Wilsonem. Natomiast pierwszym opublikowanym samodzielnym opowiadaniem było King Cole of Pluto, które ukazało się w maju 1940 w „Super Science Stories”[1].
Jego opowiadanie Czarna walizeczka otwiera pierwszy polski zbiór opowiadań anglo-amerykańskich Rakietowe szlaki. Opowiadanie to zostało zaadaptowane na sztukę teatralną i wystawione w 1958 w polskim Teatrze Telewizji[5].
Często pisywał wspólnie z innymi autorami. Z Frederikiem Pohlem wydał głośną powieść powieść Handlarze kosmosem oraz krótsze formy: Search the Sky (1954), Gladiator at Law (1955), Wolfbane (1959), Venus, Inc. (1985), zaś z przyjaciółką (i byłą żoną Pohla) Judith Merril, pod pseudonimem Cyril Judd książki Outpost Mars (1952) i Gunner Cade (1952)[4].
Tłumaczeniem opowiadania Kornblutha Słowa guru zadebiutował literacko Andrzej Sapkowski („Fantastyka” 6/1983)[6].
W z opowiadań Kornbluth'a, The Marching Morons, satyrycznym spojrzeniu na ludzkość w przyszłości, na skutek różnic w postawach wobec świadomego rodzicielstwa między inteligencją a ludźmi niewykształconymi, ludzkość ewoluuje w kierunku, gdzie na Ziemi mieszka pięć miliardów kompletnych idiotów i kilka milionów bardzo uzdolnionych czy genialnych przedstawicieli elity. Mniejszość ta z największym wysiłkiem stara się jakoś utrzymać system społeczny, aby nie nastąpiła całkowita katastrofa.
Zmarł w wieku 34 lat na zawał serca[1].
Książki wydane w Polsce (wybór)
[edytuj | edytuj kod]Powieści:
- Syndykat (ang. The Syndic), wyd. PiK, Katowice 1993
- Handlarze kosmosem (ang. The Space Merchants), napisana wraz z Frederikiem Pohlem
- Wilczojad (ang. Wolfbane), wspólnie z Fryderykiem Pohlem. Po polsku, w zbiorze pod tym samym tytułem, została wydana wersja pierwotna z 1959 r. W 1986 r. Pohl wprowadził obszerne poprawki odnawiając wygasłe prawa autorskie.
Opowiadania:
- Czarna walizeczka (ang. The Little Black Bag), w: Rakietowe szlaki, wyd. Czytelnik, Warszawa 1958
- Zbiór Sezon ogórkowy (wyd. Iskry, Warszawa 1985) zawierający:
- Sezon ogórkowy (ang. The Silly Season)
- Największy szczęściarz w Denv (ang. The Luckiest Man in Denv)
- Psychoupiór (ang. The Mindworm)
- Nasza jedyna lekcja (ang. The Only Thing We Learn)
- Przyjaciel człowieka (ang. Friend to Man)
- Zbiór Domek z kart (wyd. Iskry, Warszawa 1985) zawierający:
- Gomez (ang. Gomez)
- Spotkanie (ang. The Altar at Midnight)
- Statek rekin (ang. Shark Ship)
- Domek z kart (ang. Dominoes)
- Zbiór Jak wróciłem na Marsa (wyd. PiK, Katowice 1994) zawierający:
- Awanturnik (ang. The Adventurer)
- Dziewiczy asteroid (ang. Virginia)
- Intruzi (ang. The Meddlers)
- Wszystkowiedzący Joe (ang. Everybody Knows Joe)
- Kazam (ang. Kazam Collects)
- Jak wróciłem na Marsa (ang. Make Mine Mars)
- Niewolnik (ang. The Slave)
- Ostatni klient w barze (ang. Last Man Left in the Bar)
- Oszust (ang. Time Bum)
- Pigułki namiętności, wyd. PiK, Katowice 1994
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Authors : Kornbluth, C M : SFE : Science Fiction Encyclopedia [online], www.sf-encyclopedia.com [dostęp 2018-11-10] (ang.).
- ↑ John Betancourt: A note from publisher. W: Cyril M. Kornbluth: The 34th Golden Age of Science Fiction. Megapack Featuring the Classic Science Fiction of C. M. Kornbluth. Wildside Press, 2016, s. 5. ISBN 978-1-4794-2040-7. (ang.).
- ↑ Benjamin Ivry: Cyril Kornbluth’s Postwar Dystopias. forward.com, 2010-02-11. [dostęp 2022-04-26]. (ang.).
- ↑ a b C.M. Kornbluth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Teatr Telewizji Czarna walizeczka Episode aired Oct 2, 1958. imdb.com. [dostęp 2022-04-26]. (ang.).
- ↑ Igor Chrzanowski: Andrzej Sapkowski. Jak zaczęła się kariera autora Wiedźmina. ppe.pl, 2018-07-17. [dostęp 2022-04-26]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- O autorze. W: Cyril M. Kornbluth, Sławomir Kędzierski (tłum.): Domek z kart. Warszawa: Iskry, 1985. ISBN 83-207-0752-8.
- ISNI: 0000000080786517
- VIAF: 13038
- LCCN: n50053582
- GND: 115816607
- NDL: 00446151
- BnF: 11909988r, 11901620c
- SUDOC: 026952629
- NLA: 36549617
- NKC: ola2003169646, jo2005267755
- BNE: XX1160987
- NTA: 070764360
- BIBSYS: 90955928
- CiNii: DA0500010X
- Open Library: OL458948A
- PLWABN: 9810619057305606
- NUKAT: n94203716
- J9U: 987007589635205171
- PTBNP: 244491
- LNB: 000125732
- CONOR: 66376291
- ΕΒΕ: 75001
- KRNLK: KAC201400808
- LIH: LNB:BR4E;=wC
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
