Cieśnina Gibraltarska
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Akweny • Łączy wody • Z wodami |
|
| Lądy • Oddziela • Od |
|
| Głębokość • średnia |
|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
Położenie na mapie Hiszpanii  | |
 36°00′N 5°21′W/36,000000 -5,350000
| |
Cieśnina Gibraltarska (arab. جبل طارق, hiszp. Estrecho de Gibraltar lub Estrecho) – cieśnina łącząca Morze Śródziemne z Oceanem Atlantyckim, oddzielająca Afrykę od Europy, pomiędzy dzisiejszym Marokiem i Ceutą (posiadłością hiszpańską) a Hiszpanią i Gibraltarem (posiadłością brytyjską). W cieśninie znajduje się kilka małych wysp, m.in. terytorium sporne Perejil. Cieśnina ma około 300 m głębokości, jej najmniejsza szerokość wynosi 14 km, a współrzędne geograficzne – 36°00′N 5°21′W/36,000000 -5,350000[1].
W starożytności wzniesienia po obu stronach cieśniny, Skała Gibraltarska i Abyle, nosiły nazwę Słupów Herkulesa i oznaczały koniec znanego wówczas świata. Cieśnina Gibraltarska stanowiła od dawna bardzo ważny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewniało bowiem kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Podczas II wojny światowej cieśnina znajdowała się pod kontrolą brytyjską. Tym samym niemieckie okręty podwodne, które wpłynęły na Morze Śródziemne przed przystąpieniem Wielkiej Brytanii do wojny, nie mogły go opuścić, gdyż podwodne prądy są tutaj zbyt silne i jednostki musiałyby się wynurzyć. Zjawisko to jest powodowane wyparowywaniem wody w Morzu Śródziemnym, pozostała woda ma znacznie większą gęstość, dlatego opada na dno i dalej spływa do Atlantyku. Pozostałe po niej miejsce jest wypełniane wodą z oceanu płynącą bliżej powierzchni. Strefa rozdziału pomiędzy wodą o różnej gęstości znajduje się na około 80 m głębokości po stronie morza i 800 m od strony oceanu. Na trasie przepływu wody o różnym zasoleniu znajduje się poprzeczna skalna przegroda o nazwie Próg Gibraltarski (Camarinal Sill), która powoduje dodatkowe zaburzenia ruchu wody oraz wpływa na powstanie tzw. fal wewnętrznych o wysokości dochodzącej nawet do 100 m[2][3].
Status prawny
[edytuj | edytuj kod]Wody cieśniny na całej szerokości stanowią morze terytorialne państw nadbrzeżnych, ale państwa te nie zawarły umowy dotyczącej delimitacji granic państwowych. Żegluga w cieśninie odbywa się na zasadach prawa przejścia tranzytowego, które obejmuje żeglugę statków, w tym okrętów podwodnych w położeniu podwodnym, oraz przelot statków powietrznych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Guðmundur Helgason: The Strait of Gibraltar. Sector 1. www.argolis-yacht.ru. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
- ↑ NASA: Solitons, Strait of Gibraltar. [dostęp 2007-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-24)]. (ang.).
- ↑ Strait of Gibraltar. Institut für Meereskunde der Universität Hamburg, 2002-07-30. s. The tropical and subtropical ocean viewed by ERS SAR. [dostęp 2007-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-11)]. (ang.).
- ↑ D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7383-351-7, s. 209–213.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
