Ten artykuł dotyczy wsi w woj. dolnośląskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Cerekwica

wieś
Kościół św. Wawrzyńca
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	trzebnicki
Gmina	Trzebnica
Liczba ludności (2011-03)	398[2]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-100[3]
Tablice rejestracyjne	DTR
SIMC	0881390
Położenie na mapie gminy Trzebnica Cerekwica
Położenie na mapie Polski Cerekwica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Cerekwica
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego Cerekwica
51°18′51″N 17°07′37″E/51,314167 17,126944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerekwica (niem. Zirkwitz) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Trzebnica.

Cerekwica uzyskała lokację miejską w 1252 roku, zdegradowana w 1742 roku^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Nazwa wsi Cerekwica wskazuje, że już we wczesnym średniowieczu (XI/XII w.) istniał w tej miejscowości kościół. Przypuszczalnie był on drewniany, a w XV wieku zbudowano kościół murowany. 12 marca 1262 książę Henryk III Biały wydał zezwolenie na lokację Cerekwicy na prawie magdeburskim^[5].

Notowane nazwy wsi na przestrzeni wieków^[6]:

• Circvice – 1155 r. – pierwsza zachowana wzmianka historyczna.
• Cyrcviza – 1228 r.
• Cerekuiz – 1243 r.
• Cerequiz – 1245 r.
• Cerekuicz – 1247 r.
• Cerequic – 1251 r.
• Cirquich – 1255 r.
• Cerekcuiz – 1267 r.
• Cyrekwicz – 1301 r.
• Cyrquice – 1305 r. w księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305^[7][8].
• Cirquicz – 1326
• Czerquicz – 1334
• Cirkvicz – 1355
• Cirkowicz – 1417
• Cirquitz – 1748
• Zirkwitz – 1789
• Cerekwica – 1946

Pierwsza wzmianka w 1138, kiedy to Cerekwica przejęła na pewien czas (do 1146) od pobliskiej Trzebnicy prawa targowe. W latach 1252–1742 miasto^[9].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

Kościół rzymskokatolicki parafialny pw. św. Wawrzyńca

Z XV w. Ostatnia przebudowa obecnego murowanego obiektu miała miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku. W 1910 roku zbudowano dzwonnicę z trzema dzwonami; jeden z nich odlano po I wojnie światowej ku czci poległych na tej wojnie mieszkańców parafii Cerekwica. W czasie II wojny światowej zdjęto dwa dzwony, które przetopiono dla celów wojennych. Gruntowny remont fundamentów, ścian zewnętrznych kościoła i wieży przeprowadzono wiosną i latem 2002 roku. Po wojnie zachował się olejny obraz przedstawiający św. Wawrzyńca. Stacje drogi krzyżowej pochodzą z 1886 roku. Marmurowa chrzcielnica pochodzi z 1913 roku, wykonana została w Monachium. Okna witrażowe z postaciami apostołów Piotra i Pawła, zwiastowania Najświętszej Marii Panny, Świętej Rodziny i Serca Jezusowego były wykonane we Wrocławiu w latach 1895–1903. W 2006 roku zostało odnowione wnętrze, w roku 2010 został przeprowadzony remont zewnętrzny budowli. Organizacyjnie kościół należy do dekanatu trzebnickiego.

Dawne założenia parkowe

Pochodzące z XIX w. założenia parkowe obejmują obecnie niewielki i mocno zaniedbany fragment, w którym występuje wiele starych i dorodnych drzew, w tym kilkanaście pomników przyrody obejmujących: grupę 10 cisów, miłorząb dwuklapowy, 6 dębów szypułkowych (w tym 3 szt. jako grupa drzew), 2 szt. platanów klonolistnych, 6 szt. jesionów wyniosłych i jeden okaz klonu jaworu.^[11].

• Świątnicki Grzbiet

• Cerekwica, Cerkiew (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 535 .
• Zirkwitz al. Czirkiew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 624 .
• Cerekwica, niem. Zirkwitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 295 .