Biestrzynnik
| wieś | |
 Leśne jezioro w Biestrzynniku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
649[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
46-043[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPO |
| SIMC |
0501067 |
Położenie na mapie gminy Ozimek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |
 50°44′10″N 18°12′44″E/50,736111 18,212222[1]
| |
Biestrzynnik (niem. Ringwalde[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Ozimek[5][6], nad strugą Libawą.
W latach 1975–1998 wieś położona była w ówczesnym województwie opolskim.
W Biestrzynniku znajdują się m.in.: publiczna szkoła podstawowa, pomnik upamiętniający mieszkańców miejscowości poległych na obu wojnach światowych (odpowiednio 19 i 51) i stawy powyrobiskowe[7][8].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miejscowości wywodzi się od śląskiego określenia na pierścień – biestrzyń i jest związana być może z pierwotnym układem zabudowy miejscowości. Natomiast według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa pochodzi od słowa "trzcina"[9]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Biestrzynik podając jej znaczenie "Schilfrohrort" czyli po polsku "Miejscowość trzcin"[9].
Na przestrzni wieków nazwa ulegała zmianie, a odnotowane warianty to: Biestrzinick (1679), Biestynnik (1742), Biessdrzinnick (1783), Biestrczinek (1845), Biestrzinnik (1864). W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod nazwą Biestrzinnik[10].
W 1932 roku niemiecka administracja zmieniła nazwę miejscowości na nową, całkowicie niemiecką - Ringwalde[11][12][13].
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0501073 | Paliwoda | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Najstarsza znana wzmianka o miejscowości (występującej wówczas pod nazwą Biestrzinick[13]) pochodzi z 1679 r. i mówi ona o tym, że 12 mieszkańców Biestrzynnika zapłaciło proboszczowi ze Szczedrzyka po 1 srebrnym groszu[15]. Mieszkańcy zajmowali się wypalaniem węgla drzewnego i wydobywaniem piasku dla okolicznych hut; w Biestrzynniku znajdowała się huta szkła „Solarnia”[7].
W 1823 r. w miejscowości wybudowano szkołę katolicką; przy budowie pomagali także mieszkańcy okolicznych miejscowości, dlatego do szkoły uczęszczali także uczniowie z Dylaków, Kadłuba Turawskiego i Szczedrzyka[15]. W drugiej połowie XIX w. w Biestrzynniku znajdował się m.in. młyn wodny[7].
Podczas plebiscytu w 1921 r. z 284 osób głosujących 125 (ok. 44,0%) oddało głos za przynależnością do Polski[15]. W 1933 r. powołano w miejscowości jednostkę straży pożarnej. Remiza dla jednostki została wybudowana w 1909 r.; w późniejszym okresie podjęto budowę nowej, większej remizy, jednak nie została ona ukończona. W okresie rządów NSDAP planowano budowę drogi, prowadzącej od Ozimka, przez Biestrzynnik, do Kadłuba Turawskiego. Na wytyczonej trasie wysypano wstępnie kamienie i wybudowano most nad Libawą, jednak ostatecznie plany uległy zmianie i droga przechodzi przez sąsiednie Dylaki[8]. W 1938 r. erygowano parafię katolicką w Dylakach, włączając do niej m.in. Biestrzynnik; wcześniej miejscowość należała do parafii w Szczedrzyku[7][16].
W 1973 r. otwarto w Biestrzynniku nową szkołę. W 1975 r. mieszkanki miejscowości utworzyły zespół folklorystyczny Dzióbki[8].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]W latach 1723–1725 w Biestrzynniku było 8 mieszkańców, posiadających 6,5 łana ziemi. W 1865 r. w miejscowości było 11 wolnych zagrodników, 48 chałupników i 41 chałupników wygonowych. W 1902 r. w Biestrzynniku prenumerowano 4 egzemplarze prasy polskiej.
| Rok | 1783 | 1845 | 1885 | 1890 | 1900 | 1910 | 1925 | 1933 | 1939 | 1946 | 1960 | 1965 | 2005 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mieszkańców | 245[a] | 675[b] | 877 | 878[c] | 474 | 468[d] | 497[e] | 538 | 581 | 490 | 714[f] | 823[g] | 732[h] |
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Katalog zabytków sztuki w Polsce z 1968 r. wymienia znajdującą się w miejscowości drewnianą chałupę (nr 36), konstrukcji wieńcowej (zrębowej), pobieloną, zbudowaną na przełomie XVIII i XIX w. 2-traktową, z sienią przy dłuższym boku, z dachem 2-spadowym (siodłowym) krytym strzechą.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ 11 zagrodników, 18 chałupników i 11 czynszowników. Liczba dzieci: 162 (ok. 66,1%).
- ↑ 5 rzemieślników. Liczba domów mieszkalnych: 76 i leśniczówka.
- ↑ W tym 848 osoby (ok. 96,6%) posługiwało się językiem polskim.
- ↑ Liczba budynków mieszkalnych: 69.
- ↑ Liczba budynków: 74.
- ↑ W tym 369 osób (ok. 51,7%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 58,5%; z rolnictwa utrzymywało się 74,9% ogółu. Liczba zamieszkanych budynków: 133.
- ↑ W tym 415 osób (ok. 50,4%) to kobiety.
- ↑ Stan na 31 grudnia 2005 r.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5935
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 65 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka: Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Opole – Kluczbork: 1997, s. 27.
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-07].
- ↑ a b c d e Radosław Trzciński: Oficjalna witryna Gminy i Miasta Ozimek (woj. opolskie) :: Miejscowości – Antoniów. [dostęp 2012-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)]. (pol.).
- ↑ a b c Anna Woszek: Moje miejsce na ziemi – Biestrzynnik. 2011. [dostęp 2011-02-26]. (pol.).
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 43, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 42.
- ↑ Ortsliste genealogienetz.de
- ↑ Ring – pierścień, Walde – las.
- ↑ a b c Biestrzynnik. [dostęp 2012-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-01)]. (pol.).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 323–324. (pol.).
- ↑ Diecezja Opolska – Parafie i kapłani – Parafie – Dylaki. [dostęp 2012-02-26]. (pol.).
- ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-02-26]. (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom VII: Województwo opolskie, zeszyt 11: Miasto Opole i powiat opolski; Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Pracownia Inwentaryzacji Zabytków, Warszawa 1968
- Madeja Józef, Powiat opolski. Szkice monograficzne; Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biestrzynnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 223.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
