For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Arwanici.

Arwanici

Arwanici (grec. Αρβανίτες, dialekt arwanicki: Arbëreshë lub Αρbε̰ρεσ̈ε̰) – nieuznawana oficjalnie przez rząd Grecji jako mniejszość narodowa lub etniczna ludność pochodzenia bałkańskiego, posługująca się językiem własnym, będącym dialektem języka albańskiego (a w zasadzie formą dialektu toskijskiego). Mimo zbliżonego języka, greccy Arwanici, oprócz grupy zamieszkałej w północno-zachodniej części kraju, nie zgadzają się na wiązanie ich z narodowością albańską. Są wyznania prawosławnego. W przeszłości szczególnie mocno związani byli z żeglugą i handlem, dysponując flotyllami statków kupieckich, przystosowanych też do udziału w bitwach morskich. Uczestniczyli w greckich powstaniach i w bieżącym życiu gospodarczym i politycznym. Bez zaangażowania ich statków i okrętów oraz masowego udziału Arwanitów w walce wyzwoleńczej na lądzie stałym, nie byłoby możliwe odzyskanie przez Grecję niepodległości, dokonane w latach 1821–1832[1] Od XIX wieku podlegają urzędowej hellenizacji. W okresach władzy dyktatorskiej, proces ten przybierał formy opresyjne[2].

Niemiecka mapa etnograficzna (1897)
Niemiecka mapa etnograficzna Peloponezu (1890). Obszar zamieszkany przez Arwanitów zaznaczony na czerwono
1300-1350.

Zamieszkują przede wszystkim wsie i małe miejscowości w Attyce. Występują również na Peloponezie, Beocji, w Epirze i innych obszarach (patrz załączone mapy etnograficzne).

Liczebność

[edytuj | edytuj kod]

Podanie dokładnych statystyk na temat aktualnej liczebności Arwanitów oraz ich demografii jest problematyczne. Z jednej strony proces ich autoidentyfikacji jest zjawiskiem stosunkowo późnym i wtórnym, z drugiej strony, wszystkie rządy Grecji, dążąc do hellenizacji prawosławnych mniejszości etnicznych w Grecji, ograniczały prawa do autoidentyfikacji, m.in. nadając nazwę oficjalną „Grek albanofoński”. Asymilacja nasiliła się w czasie industrializacji Grecji i masowej migracji ludności ze wsi do miast. W wielokulturowych aglomeracjach ewolucja tożsamości jest zjawiskiem szybkim. Ponadto w Grecji przebywa stale znaczna, lecz bliżej nieokreślona liczba emigrantów ekonomicznych z Albanii, przy czym głównie jest to emigracja świeża i to z południowych prowincji Albanii, gdzie mówi się językiem zbieżnym z Arvanitiką.

  • 1928 według spisu powszechnego: 18 773 obywateli autoidentyfikujących się jako „Albanofoni”, mówiących Arwanitiką
  • 1951 według spisu powszechnego: 22 736 „Albanofonów”.
  • Furikis (1934): w przybliżeniu 70 000 Arwanitów zamieszkałych w rejonie Attyki
  • Trudgill/Tzavaras (1976/77): w przybliżeniu 140 000 w Attyce i Beocji razem wziętych
  • Sasse (1991): w przybliżeniu 50 000 mówiących Arwanitiką w całej Grecji.
  • Ethnologue, 2000: 150 000 Arwanitów zamieszkałych w 300 wsiach.
  • Federal Union of European Nationalities, 1991: 95 000 „Albańczyków w Grecji” (MRG 1991: 189)

Tymczasem, zdaniem Greków, Albańczyk to osoba urodzona w Albanii lub której rodzice urodzili się w Albanii i przy tym nie wywodząca się z licznej greckiej mniejszości narodowej, kraju sąsiada. Ewentualnie Albańczyk to mieszkaniec Grecji, ale z pogranicza albańskiego. Natomiast Arwanici to potomkowie rodzin, które o kilkaset lat wcześniej przybyły do Grecji z Albanii, niemniej uległy już naturalnej, pełnej asymilacji. Niemal każdy Grek pochodzi z jakiejś specyficznej grupy językowej i kulturowej, a Arwanici, zdaniem Greków, są właśnie jedną z wielu takich grup.

Wybitni Arwanici nowożytnego państwa greckiego

[edytuj | edytuj kod]

Duchowieństwo współcześnie

[edytuj | edytuj kod]

Politycy współcześnie

[edytuj | edytuj kod]

Inne dziedziny, współcześnie

[edytuj | edytuj kod]
  • Irini Papas, czołowa aktorka dramatyczna powojennej Grecji

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 1821 Η γεννηση ενος εθνους-κρατους – uniwersytecka praca zbiorowa, tomy Α,Β,Γ – wyd. Skai Biblio, Ateny 2010.
  2. Arwanici – raport Greckiego Komitetu Helsińskiego.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Arwanici
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?