Albańczycy

Shqiptarët

Kobiety w albańskich strojach ludowych
Populacja	ok. 8 mln
Miejsce zamieszkania	Albania ok. 3 000 000 Kosowo 1 871 503 Turcja 1 300 000 Macedonia Północna 509 083 Grecja 443 550 Włochy 401 949 Stany Zjednoczone 174 711 Niemcy 100 000 Szwajcaria 92 000 Serbia 50 000 Czarnogóra 31 163
Język	albański
Religia	większość: islam, mniejszość: katolicyzm, prawosławie i niewierzący
Pokrewne	Arwanici, Arboresze
Multimedia w Wikimedia Commons

Albańczycy (alb. Shqiptarët) – naród pochodzenia indoeuropejskiego zamieszkujący Albanię (około 3 milionów), Kosowo (1,8 miliona), Macedonię Północną (około 510 tysięcy), Czarnogórę (około 31 tysięcy) oraz Europę Zachodnią, głównie Niemcy. Arboresze jako potomkowie Albańczyków mieszkają także we Włoszech. Albańczycy z Albanii wyznają w 59% islam (57% wyznaje islam w obrządku sunnickim, 2% w bektaszyckim), 17% wyznaje chrześcijaństwo (10% katolicyzm, 7% prawosławie) pozostałe 24% to większości osoby niewierzące lub takie, które nie chciały podawać swojej religii^[1]. Kosowscy Albańczycy są w 96% muzułmanami, pozostałe 4% to głównie katolicy^[2].

Albańczyków wywodzi się (według jednej z teorii, obecnie dominującej) od niezromanizowanych autochtonicznych Ilirów. W ich etnogenezie pewien udział mogli również mieć Trakowie i wiele innych nacji. Potomkami zromanizowanych Illirów są Wołosi. Początki ich państwowości sięgają XII wieku. W XIV wieku znaleźli się pod turecką dominacją, podczas której wielu z nich przeszło na islam. Niepodległość uzyskali w drugiej dekadzie XX wieku.

W północnej części kraju Albańczycy zachowali pozostałości ustroju rodowo-plemiennego (np. krwawą zemstę). W kulturze narodowej dzielą się oni na dwie grupy: żyjący na północy Gegowie, żyjący na południe od rzeki Shkumbin – Toskowie, a także dwie grupy z pogranicza grecko-albańskiego – w Czamerii Czamowie i Labowie. Grupy te używają odmiennych dialektów języka albańskiego.

Albańczykami byli m.in.:

• Matka Teresa (1910–1997)
• Enver Hodża (1908–1985)
• Skanderbeg (1405–1468)
• Lekë Dukagjini (1410–1481)
• Muhammad Ali, wicekról Egiptu
• Lew Janiny, (1741–1822)
• Fan Noli (1882–1965)

Albańskiego pochodzenia są również aktorzy Jim i John Belushi, aktorka Eliza Dushku oraz piosenkarki Dua Lipa, Bebe Rexha, Rita Ora i Ava Max.

• Arwanici