1940 w Wojsku Polskim
Kalendarium Wojska Polskiego 1940 – strona przedstawia wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1940.
Styczeń
[edytuj | edytuj kod]- powstało Centrum Lotnictwa Polskiego w Eastchurch[1]
- na bazie Służby Zwycięstwu Polski powstał Związek Walki Zbrojnej[2]
- ORP „Garland” włączony został do służby konwojowo-patrolowej wzdłuż wybrzeży Afryki Zachodniej
- ORP „Błyskawica” uczestniczyła w trzydniowym wypadzie 22 Flotylli Kontrtorpedowców pod wybrzeże niemieckie
- podpisano umowę pomiędzy rządem polskim na emigracji z rządem francuskim o formowaniu polskich wojsk lądowych, lotniczych i marynarki wojennej we Francji[1]
- grupa 19 polskich pilotów wyjechała z Polskiej Bazy Lotniczej na lotnisku Lyon Bron na przeszkolenie do francuskiego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Myśliwskiego w Montpellier; grupa ta przyjęła nazwę „Grupy Montpellier”[1]
- ORP „Wilk” powrócił z drugiego patrolu; trasa patrolu: od Skagerrak (Cieśniny Duńskie) do północnych wybrzeży Norwegii (początek 26 grudnia 1939)
- ORP „Wilk” został skierowany do remontu w stoczni w Dundee (Szkocja)
- Powołano dwie komendy Związku Walki Zbrojnej w kraju: dla okupacji niemieckiej i sowieckiej[3]
Luty
[edytuj | edytuj kod]- powstało polskie Centrum Szkolenia Lotniczego w Lyon-Bron (Francja), a jego komendantem został płk pil. Wacław Iwaszkiewicz[1]
- płk dypl. Stefan Rowecki wydał instrukcję w sprawie przekształcenia Służbę Zwycięstwu Polski w Związek Walki Zbrojnej[3]
- w Camp de Coëtquidan (Francja) rozpoczęto formowanie jednostki Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich
- do polsko-francuskiej umowy międzynarodowej w sprawie lotnictwa polskiego podpisano umowę dodatkową, na mocy której we Francji miały powstać 4 dywizjony myśliwskie, 2 dywizjony współpracy z armią i zapasowe jednostki kadrowe[1]
- wydano rozkaz o wydzieleniu lotnictwa polskiego we Francji z Ministerstwa Spraw Wojskowych jako samodzielnej części sił zbrojnych, która otrzymała nazwę Polskie Siły Powietrzne (PSP), podporządkowane bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[1]
Marzec
[edytuj | edytuj kod]- przedstawiciel Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, płk Leopold Okulicki, wydał rozkaz demobilizacji Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Hubala[3]
- Naczelny Wódz gen. dyw. Władysław Sikorski w Centrum Szkolenia Lotniczego w Lyon-Bron dokonał przeglądu, przed odlotem na front, 18 polskich pilotów myśliwskich z Grupy Montpellier (6 kluczy), którzy skierowani zostali do francuskich dywizjonów myśliwskich[1]
Kwiecień
[edytuj | edytuj kod]
- w Syrii rozpoczęto formowanie jednostki Brygady Strzelców Karpackich[2]
- w Syrii pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego rozpoczęło się formowanie Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich[4]
- pod Anielinem zginął w potyczce z Niemcami mjr Henryk Dobrzański „Hubal”[4]
- powołano „sądy kapturowe” Związku Walki Zbrojnej[3]
- powołano „Związek Odwetu”[3]
- w Szkocji utworzono 1 Korpus Polski
Maj
[edytuj | edytuj kod]- sformowano na lotnisku Bron w Lyonie 1 Dywizjon Myśliwski „Warszawski”, który 2 czerwca wszedł w skład Francuskiego Zgrupowania Myśliwskiego, jego dowódcą został mjr pil. Józef Kępiński[1]
- w fiordzie Rombakken zatonął niszczyciel ORP „Grom”
- komendant główny ZWZ podporządkował Komendę Związku Walki Zbrojnej „okupacji sowieckiej” komendantowi ZWZ „na okupację niemiecką” (gen.Stefan Rowecki)[3]
- generał Władysław Sikorski otrzymał od premiera Winstona Churchilla odręczne pismo wraz z memorandum i projektem umowy określającej zasady formowania polskich jednostek lotniczych na terenie Wielkiej Brytanii[1]
- ORP „Błyskawica” została zaatakowana przez niemieckie okręty podwodne; niszczyciel odpowiedział bombami głębinowymi jednak bez rezultatu
- oddział mjr. Hubala toczył w okolicach m. Huciska walki z dwoma batalionami niemieckiej policji[3]
Czerwiec
[edytuj | edytuj kod]- w kampanii francuskiej wzięło udział 166 polskich pilotów myśliwskich, 1/145 Dywizjon Myśliwski „Warszawski” zestrzelił 12 samolotów niemieckich na pewno i 2 prawdopodobnie, a ogółem polscy piloci zestrzelili na pewno 58 i 5/6 samolotów niemieckich oraz poległo 11 polskich pilotów[1]
- Polskie Siły Powietrzne we Francji liczyły 14158 oficerów i 5397 szeregowych[1]
- patrol 5 samolotów z 1/145 dywizjonu myśliwskiego atakował nad Rouen (Francja) formację ok. 15 samolotów Me-110 i zestrzelił 5 maszyn bez strat własnych[1]
- między rządem Polski i rządem Wielkiej Brytanii zawarta została umowa lotnicza o ochotniczym zaciągu żołnierzy lotnictwa polskiego do Royal Air Force (RAF) oraz o zorganizowaniu jednostek Polskich Sił Powietrznych ściśle związanych organizacyjnie i operacyjnie z RAF[1]
- walki pod Montbard[5]
- rozpoczęły się walki pod Lagarde[6]
- 1 Dywizja Grenadierów broni przejścia przez kanał Marna-Ren pod Lagarde[2]
- rozpoczęły się walki o Clos du Doubs[7]
- z Francji do Wielkiej Brytanii ewakuowano resztki oddziałów polskich (23 tys.)[2]
- przeprowadzono ewakuację drogą morską, bez samolotów, 1/145 dywizjonu myśliwskiego z La Rochelle do Wielkiej Brytanii[1]
- po licznych walkach pod Paryżem, nad rzeką Sonną i pod Belfortem, część 2 Dywizji Strzelców Pieszych przekroczyła granicę szwajcarską i została internowana (ok. 9 tys. żołnierzy)[2]
- do portów Liverpool i Plymouth przybyły drogą morską główne transporty lotników polskich z Francji[1]
- przebazowano ORP „Iskra” z Port Lyautey do Gibraltaru (Wielka Brytania)
- gen. Stefan Rowecki „Grot” mianowany został komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej na Kraj[3][2]
Lipiec
[edytuj | edytuj kod]- Na lotnisku Bramcote sformowano 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”[8]
- w Szkocji sformowano 1 Brygada Strzelców
- na lotnisku w Leconfield rozpoczęto formowanie 302 Dywizjonu Myśliwskiego „Poznańskiego”[8]
- gen. Sikorski nakazał komendantowi Związku Walki Zbrojnej zaniechać wszelkiej akcji zbrojnej, nawet sabotażu[3]
- na lotnisku Bramcote sformowano 304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej im. Księcia Józefa Poniatowskiego”[8]
- na lotnisku Bramcote sformowano 301 Dywizjon Bombowy „Ziemi Pomorskiej – Obrońców Warszawy”[8]
- na lotnisku w Blackpool rozpoczęto formowanie 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego „Lwowskiego”[8]
- gen. Sosnkowski nakazał komendantowi Związku Walki Zbrojnej zintensyfikowanie działalności wywiadowczej[3]
Sierpień
[edytuj | edytuj kod]- Na lotnisku Northolt powstał 303 Dywizjon Myśliwski m. Tadeusza Kościuszki „Warszawski”[8]
- podpisano drugą polsko-brytyjską umowę lotniczą, ustalająca nowe formy organizacji i użycia Polskich Sił Powietrznych. PSP stały się częścią składową suwerennych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[8][2]
Wrzesień
[edytuj | edytuj kod]- na lotnisku w Braimcote sformowano 305 Dywizjon Myśliwski „Toruński”[8]
- na lotnisku w Blackpool sformowano 308 Dywizjon Myśliwski „Krakowski”[8]
- polskie 300 i 301 Dywizjony Bombowe po raz pierwszy uczestniczyły w akcji bojowej: bombardowały niemieckie barki w porcie Boulogne[8]
- polskie lotnictwo myśliwskie osiągnęło największy sukces dnia w „Bitwie o Anglię”: polscy piloci zestrzelili 26 samolotów niemieckich na pewno i 3 prawdopodobnie[8]
Październik
[edytuj | edytuj kod]- kpt. Maciej Kalenkiewicz w brytyjskim ośrodku Ringway zorganizował pierwszy polski kurs spadochronowy[9]
- Ewakuowano z Francji do Wielkiej Brytanii zaledwie 23 tys. żołnierzy polskich z których w Szkocji zostały zorganizowane: 1 Brygada Strzelców i 10 Brygada kawalerii[2].
- na lotnisku w Renfrew sformowano 309 Dywizjon „Ziemi Czerwieńskiej”[8]
- zakończyła się „Bitwa o Anglię”. Polscy piloci myśliwscy zestrzelili 203 samoloty niemieckie na pewno, 35 prawdopodobnie, a 36 uszkodzili. W walkach zginęło 33 pilotów polskich[8]
Listopad
[edytuj | edytuj kod]
- w Szkocji 2 Brygadę Strzelców przemianowano na 10 Brygadę Kawalerii Pancernej
- gen. Sikorski w liście do gen. Sosnkowskiego sformułował postulat „skończenia z uprawianiem polityki w Związku Walki Zbrojnej i bezwzględnego przestrzegania apolityczności organizacji”; polecił też dokonać zmian w tekscie przysięgi[3]
- Royal Navy przekazała PMW niszczyciel ORP „Piorun”
- w Gibraltarze (Wielka Brytania) przekazano ORP „Iskra” dla Royal Navy
Grudzień
[edytuj | edytuj kod]- w Glasgow sformowano Polską Eskadrę Balonową w składzie brytyjskiego Dywizjonu Balonowego nr 95; dowódca płk bal. Hilary Grabowski[8]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. =Warszawa: 1984, s. 115–118.
- ↑ a b c d e f g h i Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: 1974, s. 266–269.
- ↑ a b c d e f g h i j k Andrzej Chmielarz: Armia Krajowa: 1939-1945. s. 157–162.
- ↑ a b c Jarosław Krawczyk, Katarzyna Zientara-Majewski [red]. Polskie państwo podziemne 1939-1945 nr 1/10. „Gazeta Wyborcza”, s. 5. Warszawa: Agora S.A..
- ↑ Krzysztof Komorowski (red.): Boje Polskie 1939 – 1945. s. 261.
- ↑ Krzysztof Komorowski (red.): Boje Polskie 1939 – 1945. s. 191.
- ↑ Krzysztof Komorowski (red.): Boje Polskie 1939 – 1945. s. 77.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. s. 118–122.
- ↑ Jarosław Krawczyk, Katarzyna Zientara-Majewski [red]. Polskie państwo podziemne 1939-1945 nr 5/10. „Gazeta Wyborcza”, s. 2. Warszawa: Agora S.A..
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Chmielarz, Grzegorz Jasiński: Armia Krajowa: 1939-1945. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2011. ISBN 978-83-62345-63-2.
- Boje Polskie 1939 – 1945; poradnik encyklopedyczny. Krzysztof Komorowski (red.). Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2009. ISBN 978-83-7399-353-2.
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984, 1984.
- Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
