ਜੈਦੇਵ (3 ਅਗਸਤ 1918 - 6 ਜਨਵਰੀ 1987; ਜਨਮ ਜੈਦੇਵ ਵਰਮਾ) ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ, ਇਹ ਆਪਣੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਹਮ ਦੋਨੋ (1961), ਰੇਸ਼ਮਾ ਔਰ ਸ਼ੇਰਾ (1971), ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਬਤ (1973), ਘਰੌਂਡਾ (1977) ਅਤੇ ਗਮਨ (1978)।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੇਸ਼ਮਾ ਔਰ ਸ਼ੇਰਾ (1972), ਗਮਨ (1979) ਅਤੇ ਅੰਕਾਹੀ (1985) ਲਈ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।^[1]

ਜੈਦੇਵ ਦਾ ਜਨਮ ਨੈਰੋਬੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1933 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ 15 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਫਿਲਮ ਸਟਾਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਥੇ, ਉਸ ਨੇ ਵਾਡੀਆ ਫਿਲਮ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਬਾਲ ਸਟਾਰ ਵਜੋਂ ਅੱਠ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰੋ ਬਰਕਤ ਰਾਏ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਰਾਓ ਜਾਓਕਰ ਅਤੇ ਜਨਾਰਦਨ ਜਾਓਕਰ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ।

ਜੈਦੇਵ 3 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸਨ। ਉਸਤਾਦ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਨੇ 1951 ਵਿੱਚ ਜੈਦੇਵ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੰਗੀਤ ਸਹਾਇਕ ਬਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਨਵਕੇਤਨ ਫਿਲਮਜ਼ ਦੀ ਆਂਧੀਆਂ (1952) ਅਤੇ 'ਹਮ ਸਫਰ' ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਫਿਲਮ 'ਟੈਕਸੀ ਡਰਾਈਵਰ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਐਸ ਡੀ ਬਰਮਨ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਗਿਆ।

ਇੱਕ ਪੂਰਨ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬ੍ਰੇਕ ਚੇਤਨ ਆਨੰਦ ਦੀ ਫਿਲਮ, ਜੋਰੂ ਕਾ ਭਾਈ ਅਤੇ ਨੈਕਸ਼ਟ ਅੰਜਲੀ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਈਆਂ।

• ਜੋਰੂ ਕਾ ਭਾਈ (1955)

• ਸਮੁਦਰੀ ਡਾਕੂ (1956)

• ਅੰਜਲੀ (1957)

• ਹਮ ਦੋਨੋ (1961)

• ਕਿਨਾਰੇ ਕੀਨਾਰੇ (1963)

• ਮੁਝੇ ਜੀਨੇ ਦੋ (1963)

• ਮੈਤੀਘਰ (ਨੇਪਾਲੀ ਫਿਲਮ) (1966)

• ਹਮਾਰੇ ਗ਼ਮ ਸੇ ਮਤ ਖੇਲੋ (1967)ਜੀਓ ਔਰ ਜੀਨੇ ਦੋ (1969)

• ਸਪਨਾ (1969)

• ਅਸ਼ਾਧ ਕਾ ਏਕ ਦਿਨ (1971)

• ਦੋ ਬੂੰਦ ਪਾਨੀ (1971)

• ਏਕ ਥੀ ਰੀਟਾ (1971)

• ਰੇਸ਼ਮਾ ਔਰ ਸ਼ੇਰਾ (1971)

• ਸੰਪੂਰਨ ਦੇਵ ਦਰਸ਼ਨ (1971)

• ਭਾਰਤ ਦਰਸ਼ਨ (1972)

• ਭਾਵਨਾ (1972)

• ਮਨ ਜਾਈਐ (1972)

• ਅਜਾਦੀ ਪਚਚਿਸ ਬਰਸ ਕੀ (1972)

• ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਬਤ (1973)

• ਆਲਿੰਗਨ (1974)

• ਪੈਰੀਨੇ (1974)

• ਫਾਸਲਾਹ (1974)

• ਏਕ ਹੰਸ ਕਾ ਜੋੜਾ (1975)

• ਸ਼ਾਦੀ ਕਰ ਲੋ (1975)

• ਅੰਦੋਲਨ (1977)

• ਅਲਾਪ (1977)

• ਘਰੌਂਡਾ (1977)

• ਕਿੱਸਾ ਕੁਰਸੀ ਕਾ (1977)

• ਵੋਹੀ ਬਾਤ (1977)

• ਤੁਮਹਾਰੇ ਲੀਏ (1978)

• ਗਮਨ (1978)

• ਦੂਰੀਆਂ (1979)

• ਸੋਲਵਾ ਸਾਵਨ (1979)

• ਆਈ ਤੇਰੀ ਯਾਦ (1980)

• ਏਕ ਗੁਨਾਹ ਔਰ ਸਾਹੀ (1980)

• ਰਾਮ ਨਗਰੀ (1982)

• ਏਕ ਨਯਾ ਇਤਿਹਾਸ (1983)

• ਅਮਰ ਜੋਤੀ (1984)

• ਅਨਕਹੀ (1985)

• ਜੰਬਿਸ਼ (1986)

• ਤ੍ਰਿਕੋਨ ਕਾ ਚਉਥਾ ਕੋਨ (1986)

• ਸਰਵੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ:

ਅਨਕਹੀਂ (1985)

ਗਮਨ (1979)

ਰੇਸ਼ਮਾ ਔਰ ਸ਼ੇਰਾ (1972)

• ਸੁਰ ਸਿੰਗਾਰ ਸਮਸਦ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਚਾਰ ਵਾਰ

• ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ।^[2]

1. ↑ Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
2. ↑ 32nd National Film Awards (PDF) Directorate of Film Festivals.