De düütsche Spraak, kort Düütsch, is een vun'e westgermaanschen Spraken.

De Naam düütsch kummt vun dat ole Woort theodisce, wat soveel heet as de „Spraak vun de normalen Lüüd“ (de Volksspraak). In’t Middelöller weer allns theodisce oder Teutsch or Düütsch, wat nich latiensch weer, to'n Bispeel ok de ingelsche Spraak vun de Angeln un Sassen in England.

So to dat Enn vun dat Middelöller harr sik denn de Begreep Düütsch för de Spraken in Düütschland dörsett. De düütsche Standardspraak höört to de westgermaansche Dialektkontinuum. Disse Dialektkontinuum is nich nipp un nau in verscheedene Spraken oder Dialekten indeelbar. To disse Kontinuum höört ook dat Engelsche, dat Hoochdüütsche, Jiddisch, Nedderdüütsch, Nedderlannsch, Frees'sch, Afrikaans, Scots un Luxemborgsch. Dat Düütsche un siene Dialekten nehmt en grodet Rebeet mang de westgermaansche Spraken in. Dat Hoochdüütsche wardt as Dackspraak bruukt un vun de meesten Dialektsprekers beherrscht.

Dat gifft ’n ganzen Barg hoochdüütsche Dialekten:

• Middeldüütsch
  • Westmiddeldüütsch
    • Middelfranksch
      • Ripuarisch
      • Moselfranksch
    • Rheinfränkisch
      • Pälzisch
      • Pennsilfaanisch
    • Hessisch
      • Mittelhessisch
      • Osthessisch
      • Nordhessisch
    • Lothringer Platt
  • Oostmiddeldüütsch
    • Thüringisch
    • Obersächsisch
    • Nordobersächsisch
    • Lausitzisch-Neumärkisch^[1]
    • Schlesisch
    • Hochpreußisch
• Böverdüütsch
  • Oberfränkisch
    • Südfränkisch oder Süüdfränksch
    • Ostfränkisch
  • Schwääbsch oder Schwäbsch
  • Alemannsch
    • Nedderalemannsch
      • Elsässerdüütsch
    • Mittelalemannisch
    • Hoochalemannsch
    • Höchstalemannisch
  • Baiersch
    • Noordbaiersch (Nordbairisch)
    • Middelbaiersch (Mittelbairisch)
    • Süüdbaiersch (Südbairisch)
    • Mócheno
    • Zimbrisch
• Jiddisch
  • Westjiddisch
  • Oostjiddisch
• Wymysorys

• Missingsch
• Unserdeutsch (Pidgin-Spraak/Kreoolspraak)

Un dat gifft nedderdüütsche Dialekten:

• Plattdüütsch (Neddersassisch)
  • Westnedderdüütsch
    • Noordnedderdüütsch (wat de meesten Lüüd snackt, de op Nedderdüütsch snackt)
      • Dithmarsch
      • Bremer Snack
      • Ollnborger Platt
      • Sleswigsch
      • Holsteensch (u. a. Reinfelder Platt)
      • Nordhannoversch
      • Oostfreesch Platt
      • Emslänner Platt
    • Westfälsch Platt
      • Mönsterlänsk Platt oder Mönsterlänner Platt
      • Westmönsterlänner Platt
      • Süüdwestfälsch
        • Siuerlänner Platt
      • Ostwestfälsch
    • Ostfälsch Platt
    • Nedderlandsch-Neddersassisch
      • Grunnengs un Noord-Drents (Noord-Drentsch)
        • Westerkwartiers
        • Westerwolds
      • Midden-Drents
      • Zuid-Drents (Süüd-Drentsch)
      • Twentsch
        • Twents-Graafschaps
        • Twents
      • Stellingwarfs
      • Gelders-Overijssels en Urks
        • Gelders-Overijssels
          • Achterhoeks
          • Sallands
        • Urkers
      • Veluws
        • Noord-Veluws
        • West-Veluws
        • Oost-Veluws
      • Kollumerlands
  • Oostnedderdüütsch
    • Mekelnborg-Vörpommersch Platt
      • Mekelnborger Platt
      • Vörpommersch
        • Rügener Platt
    • Mittelpommersch
    • Oostpommersch
      • Pomerano
    • Mark-Brannenborger Platt
    • Nedderpreußisch oder Nedderprüßisch
      • Plautdietsch
• Nedderfranksch
  • Nedderlannsch
    • West-Vlaams
    • Frans-Vlaams
    • Zeeuws
    • Hollandsch
      • Utrechts-Alblasserwaards
    • Oost-Vlaams
    • Brabants
    • Südgeldersch Niederrheinisch, Oostnedderfranksch)
    • Limborgsch (Niederrheinisch, Oostnedderfranksch)
    • Afrikaans
      • Kaapse Afrikaans
      • Oosgrensafrikaans (Oosgrens-Afrikaans)
      • Oranjerivier-Afrikaans
      • Oos-Kaapse Afrikaans
      • Oorlams

De hoochdüütsche Spraak hett denn in de Nutiet de Överhand wunnen över dat Nedderdüütsche un Neddersassische. Dat keem vunwegen de Reformatschoon un denn ok vunwegen dat Berlin de Hööftstadt weer un nich mehr to dat plattdüütsche Rebeet höört harr.

De linguistsche Situatschoon üm de nedderdüütschen un neddersassischen Mundarten is noch nich heel kläärt. Aver egentlich ward de nedderdüütsche Spraaktwieg as egenstännig anseht un bildet mang de westgermaansche Dialektkontinuum en egen Spraak.

1. ↑ Ludwig Erich Schmitt (Hrsg.): Germanische Dialektologie. Franz Steiner, Wiesbaden 1968, S. 143