Жент — Сырдарияның төменгі ағысы бойындағы ортағасырлық қала орны.

Қалада мұсылман дінін ұстанған түркі тайпалары қоныстанған. Жент 10 — 12 ғасырларда Сырдарияның төменгі ағысы бойындағы негізгі үлкен қала болған. Осы маңда орналасқан Жанкент, Баршынкент, Ашнас (Асанас), Хувар (Жувар) қалалары бірігіп, Жент өлкесінің қалалар тобын құрады. Қала көркейіп, үлкен беделге ие болғаны сондай, кейбір деректерде Арал теңізін Жент көлі деп жазған. Мыс., Жаһаннамеде мынадай жолдар бар: Женттің маңында Жент көлі деп аталатын көл бар, оны кейде хорезмдік деп те атайды. Көлдің аумағы 100 фарсах, ені 32 фарсах, суы ащы. Сырдың төменгі ағысындағы басқа қалалар секілді Женттің де 14 ғасырдан кейінгі тағдыры белгісіз. Ол жайында жазба деректерде ештеңе айтылмайды. 13 ғасырдың 2-жартысында Сырдың бойындағы қалаларды аралаған Орта Азия ғалымы Жамал Қарши бір кездегі қаланың орнынан кішігірім елді мекенді көрген. В.В. Бартольд бұл өңірдегі қалалардың 15 ғасырдан бастап қаңырап бос қалуы Сырдарияның өз арнасын басқа жаққа өзгертуімен байланысты болар деп пайымдайды. 1967 жылы Сыр бойындағы қалалардың қираған орнын зерттеген П.И. Лерх Женттің орнын Қорқыт Ата мазарының маңынан іздеу керек деген болатын. Бұдан кейін Бартольд Жент орны Қызылордадан 25 км жердегі Қышқала деп болжаған. Тек 1946 жылы Сырдария мен Әмударияның аралығында орналасқан ескерткіштерді толық аралап шыққан С.П. Толстов Женттің негізгі орнын тапты. Ол Қызылордадан 115 км жерде орналасқан Жанқала жұрты. Жанқалада 1946 — 48, 1957 — 58 жылы Хорезм археологиялық-этнографиялық экспедициясы (жетекшісі Толстов) зерттеу жүргізіп, жиналған қыш ыдыстардың негізінде қала 10 — 13 ғасырлар аралығында болған деп топшылады. Жанқаланың өзінде күрделі қазба жұмыстары жүргізілмегенімен, оның айналасындағы көне суғару жүйелері біршама зерттелген. Зерттеу қорытындысына қарағанда, қала тұрғындары егін шарушылығымен айналысқан деп айтуға болады.^[1][2]

1. ↑ Қазақ энциклопедиясы,3 том
2. ↑ Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Қызылорда облысындағы республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері Қызылордада Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Ыбырай Жақаев бюсті • Айтбай мешіті • Құтқарушы Христос шіркеуі Арал ауданында Бегім Ана мұнарасы Жалағаш ауданында Жент қалашығы (Жанқала) Жаңақорған ауданында Қарасопы күмбезі • Айғожа ишан күмбезі • Ақтас мешіті • Қорасан ата кесенесі • Сығанақ қалашығы Қазалы ауданында Ескі Қазалы ғимараттары (Ғани бай үйі • Ғани Мұратбаевтың мемориалдық мұражайы • Қазалы кітапханасы • Ноғай (Нұралы) мешіті) • Теміржолшылар клубы ғимараты • Сараман-Қос мұнарасы • Құттыбай күмбезі • Жанкент (Янгикент) қалашығы • Бақатам кесенесі Қармақшы ауданында Баланды күмбезі • Жетіасар-3 (Алтынасар) қалашығы • Сырлытам кесенесі • Қорқыт Ата ескерткіші • Шірік-Рабат қалашығы • Бәбіш Молда Сырдария ауданында Көтібар мұнарасы • Сырлытам кесенесі • Мұлқалан (Молда-Қалан) • Асанас кесенесі • Қожан қожа кесенесі Шиелі ауданында Асан ата кесенесі • Сауысқандық петроглифтері • Оқшы ата мазары