For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Մեսքիագաշեր.

Մեսքիագաշեր

Մեսքիագաշեր

շում.՝ 𒈩𒆠𒉘𒂵𒊺𒅕
meš3-ki-aĝ2-ga-še-er[1]
Գլանաձև կնիք և դրոշմակնիք. քուրմ-արքան և նրա սպասավորը կերակրում են սուրբ հոտին։ Սպիտակ կրաքար, Ուրուկի ժամանակաշրջան, մոտ մ.թ.ա. 3200 թվական։
Ուրուկի արքա
մ.թ.ա. 28-րդ դարի 2-րդ կես
Հաջորդող Էնմերքար
 
Մասնագիտություն՝ միապետ
Դավանանք Շումերական կրոն
Դինաստիա Ուրուկի I դինաստիա
Հայր Shamash?
Զավակներ Էնմերքար

Մեսքիագաշեր, շումերական հնագույն Ուրուկ քաղաքի կիսաառասպելական տիրակալը, որը կառավարել է մ.թ.ա. 28-րդ դարի երկրորդ կեսին (մ.թ.ա. 2722-2692)[2]։

Ուրուկի առաջին դինաստիայի առասպելական հիմնադիրը։ Ի տարբերություն իր իրավահաջորդների Էնմերքարի, Լուգալբանդայի, Դումուզիի և Գիլգամեշի, Մեսքիագաշերը, բացի «Թագավորական ցուցակից», հայտնի չէ ոչ շումերական էպոսից, ոչ էլ առասպելներից։ Շումերական «Թագավորական ցուցակում» ասվում է.

Էանայում Մեսքիագաշերը,
Ուտուի որդի, դարձավ քրմապետ
և թագավոր և թագավորեց 324 տարի։
Մեսքիագաշերը մտավ ծովը
[և] բարձրացավ լեռները։
- Նիպուրի թագավորական ցուցակ[2][3]

Այսպիսով, «Թագավորական ցուցակը» նրան անվանում է շումերական արևի աստծո Ուտուի (աքքադերեն՝ Շամաշ) որդի, Ինաննա աստվածուհու եղբայրը, որի պաշտամունքը լայնորեն տարածված էր Ուրուկ քաղաքում։ Սակայն պետք է նշել, որ Մեսքիագաշերը իբր թե իշխել է դեռևս Էանայում («Անուի տանը»՝ երկնքի աստծո Անայի (աքքադերեն՝ Անու) տաճարում, այսինքն, երբ կար տաճարով սրբազան պարիսպը, բայց դեռ չկար բուն Ուրուկ քաղաքը։ Ի դեպ, հնագիտական նյութը հաստատում է, որ տաճարը Ուրուկի ամենահին օբյեկտն է։ Վերոնշյալ տողերում հիշատակված մեկ այլ հանգամանք էլ ուշադրություն է հրավիրում. Մեսքիագաշերը և՛ քրմապետ էր (էն), և՛ թագավոր (լուգալ)։ Թերևս այս խոսքերն արտացոլում են Շումերի իրադրության վիճակը, երբ աշխարհիկ և հոգևոր իշխանությունը նույն ձեռքերում էր։

Դատելով բավականին երկիմաստ և անորոշ բացատրությունից, որն ուղեկցում է նրա անվանը «Թագավորների ցուցակում», ըստ որի՝ «նա մտավ ծովը [և] բարձրացավ լեռները»[2], նա փորձում էր իշխանությունը տարածել Շումերի շրջակայքի և շատ ավելի հեռու գտնվող երկրների վրա[4][5][6]։

«Թագավորների ցուցակում» նրա գահակալությունը, ինչպես բոլոր վաղ շումերական արքաներինը, վերագրվում է անհավանական տևողության՝ 324 տարի (կա տարբերակ՝ 325 տարի)։


Ուրուկի I դինաստիա

Նախորդող։
Ուրուկի արքա
մ.թ.ա. 28-րդ դարի
2-րդ կես

Հաջորդող։
Էնմերքար

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Царский список». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 2-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Հայ ժողովրդի ռազմական տարեգիրք», Հատոր I, Մհեր Հակոբյան, Երևան, 2020, էջ 259, 437 (ծան. 1), ISBN 978-9939-0-3275-7
  3. Նիպուրի թագավորական ցուցակ
  4. 1. Месопотамия // История Древнего Востока. Зарождение древнейших классовых обществ и первые очаги рабовладельческой цивилизации. — 169 с.
  5. Ру Ж. Великие цивилизации Междуречья. — 122 с.
  6. Белицкий Мариан Шумеры. Забытый мир. — 79—80 с.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • История Древнего Востока. Зарождение древнейших классовых обществ и первые очаги рабовладельческой цивилизации. Часть 1. Месопотамия / Под редакцией И. М. Дьяконова. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1983. — 534 с. — 25 050 экз.
  • Крамер Самюэль. Шумеры. Первая цивилизация на Земле / Пер. с англ. А. В. Милосердовой. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2002. — 384 с. — (Загадки древних цивилизаций). — 7000 экз. — ISBN 5-9524-0160-0.
  • Бертман Стивен. Месопотамия: Энциклопедический справочник / Пер. с англ. А. А. Помогайбо; коммент. В. И. Гуляев. — М.: Вече, 2007. — 414 с. — (Библиотека мировой истории). — ISBN 5-9533191-6-4.
  • Белицкий Мариан. Забытый мир шумеров Արխիվացված 2023-06-19 Wayback Machine / Пер. с польского. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1980. — 398 с. — (По следам исчезнувших культур Востока). — 10 000 экз.
  • Боттеро Ж. и др. Ранние цивилизации Ближнего Востока. История возникновения и развития древнейших государств на земле / Жан Боттеро, Дитц Отто Эдцарт, Адам Фалькенштайн, Жан Веркуттер; пер. с англ. А. Б. Давыдовой, С. В. Иванова. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2016. — 447 с. — ISBN 978-5-9524-5202-2.
  • Древний Восток и античность. // Правители Мира. Хронологическо-генеалогические таблицы по всемирной истории в 4 тт. / Автор-составитель В. В. Эрлихман. — Т. 1.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Մեսքիագաշեր
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?